Ôsin nối lại một nhịp cầu

Phiên bản chiếu rạp của bộ phim truyền hình nổi tiếng Ôsin được chọn mở màn cho liên hoan phim nối lại nhịp cầu điện ảnh hai nước Việt - Nhật.

Phiên bản chiếu rạp của bộ phim truyền hình nổi tiếng Ôsin được chọn mở màn cho liên hoan phim nối lại nhịp cầu điện ảnh hai nước Việt - Nhật.

Nhịp cầu ấy đứt quãng không liền mạch kể cũng gần hai thập niên, sau một thời gian ngành điện ảnh - truyền hình Nhật Bản gây ngạc nhiên cho khán giả Việt bằng một loạt phim gần gũi, dung dị và thấm đẫm nhân văn: Ôsin, Cô dâu 16 tuổi, Những nữ tiếp viên hàng không, Ngôi sao may mắn, Sakura... 

Cảnh phim Ôsin.

Từ độ ấy, trong mắt khán giả Việt, điện ảnh Nhật như làn sương mù thỉnh thoảng hiện ra một tác phẩm đẹp gợi nhớ một thời, bất chấp Hong Kong, Hàn Quốc hay Trung Quốc gần bên đã nổi lên như những cường quốc mới trong thế giới phim ảnh. Nhưng điều đó cũng không thể phủ lấp được một sự thật rằng Nhật Bản vẫn là quốc gia châu Á đoạt nhiều giải thưởng nhất và thường xuyên có mặt tại các liên hoan danh giá nhất toàn cầu, từ Oscar, Cannes cho đến Venice.

* Ký ức cũ thổi làn gió mới

Thế nên, có thể xem Liên hoan phim Nhật Bản được tổ chức tại nhiều thành phố lớn ở Việt Nam, như: TP.Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Vũng Tàu vào trung tuần tháng 11-2013 nhân kỷ niệm 40 năm ngoại giao Việt - Nhật, vừa là sự xác lập vị trí, vừa nối lại một nhịp cầu đã mất. Nhận thức về tầm quan trọng như vậy, điện ảnh Nhật Bản gần như tung hết những gì quý giá nhất được họ sản xuất trong vài năm trở lại đây cho cuộc giao lưu văn hóa rầm rộ và quy mô lớn nhất. Tổng cộng có 37 phim truyện, hoạt hình, phim ngắn được chiếu trong các chương trình của liên hoan, bên cạnh việc giao lưu với nhiều nhà sản xuất và các đạo diễn có phim trình chiếu.

Để bắt đầu cho chủ đề “Thổi làn gió mới”, liên hoan chọn một bộ phim gợi lại ký ức cũ, cùng mối thương cảm sâu nặng đã khiến cái tên nhân vật chính đã trở thành một từ vựng mới trong tiếng Việt dùng để chỉ những người giúp việc - phim Ôsin. Bộ phim là phiên bản điện ảnh nhằm đánh dấu 30 năm ngày ra đời của loạt phim truyền hình cùng tên mở đường cho phim Nhật Bản một thời làm mưa làm gió trên màn ảnh nhỏ ở khắp châu Á. Phim xoay quanh thời niên thiếu của Ôsin, khắc họa hình ảnh một người phụ nữ hết lòng vì gia đình, từ đó mà trưởng thành. Cô bé Ôsin nhà Tanimura mới lên 7 bị bắt đi làm người ở cho nhà khác, do gia cảnh quá khốn cùng bởi nạn mất mùa. Ở nhà chủ là một người buôn gỗ, cô bé vượt qua công việc cực nhọc từ sáng tới tối khuya bằng niềm tự nhủ: “Tuyết tan là mình lại được về nhà...”. Cho đến một ngày bị vu ăn cắp đồng bạc 50 xu, cô bé không thể chịu đựng được nữa và trốn đi giữa trời tuyết. Và cơ duyên mới đợi cô bé ở phía trước.

* Vẻ đẹp tinh tế của thường ngày

Không chỉ Ôsin, những tác phẩm khác được trình chiếu tại liên hoan giúp người xem định hình một chân dung khác biệt của điện ảnh Nhật. Không cố gắng phô trương bằng “bom tấn” và kể những chuyện lớn lao ở tầm “cứu thế giới” như những nền điện ảnh hướng tới xuất khẩu phim, điện ảnh Nhật chứng tỏ sức mạnh vượt qua những rào cản văn hóa bằng cách kể tinh tế, đi sâu vào ngõ ngách tâm lý của phận người giữa những điều thường ngày. Có thể nhìn thấy điều này trong bộ phim Người tiễn đưa đoạt giải Oscar phim nước ngoài xuất sắc nhất năm 2009. Tính hư vô của đời sống được diễn đạt qua cái nhìn của anh chàng nhạc công cello thất nghiệp đổi nghề đi làm sạch xác chết, mặc quần áo và trang điểm cho họ.

Hay như phim Đường giao là hình ảnh ngã rẽ của hai cuộc đời tưởng đã gắn kết trong thấu hiểu. Khi ông chồng Toru còn một tháng nữa nghỉ hưu và định bụng sẽ bắt đầu giai đoạn hai trong cuộc sống vợ chồng, thì vợ ông - bà Sawako tuyên bố sẽ trở lại công việc y tá, cuộc sống mà chính bản thân bà hằng mong muốn sau nhiều năm hết lòng chăm chút cho gia đình. Cả hai bước tới điểm xuất phát không lường trước của cuộc sống thứ hai.

Một “đặc sản” điện ảnh Nhật có sức ảnh hưởng ở nước ngoài là phim hoạt hình theo phong cách manga, đứng ở nửa đối trọng còn lại so với mảng phim truyện tại liên hoan. Những phim được chọn chiếu cho thấy cách vẽ mềm mại, chi tiết và tỉ mỉ đã giúp thể loại này có sức biến ảo kỳ diệu trên màn ảnh, cùng những câu chuyện pha trộn tự nhiên giữa hiện thực và huyễn tưởng.

Nam Vũ