Bảo hiểm cháy, nổ bắt buộc đối với nhà chung cư: Vì sao người dân còn thờ ơ?

Chỉ sau một đêm, vụ cháy đặc biệt nghiêm trọng tại chung cư mini ở phố Khương Hạ (P.Khương Định, Q.Thanh Xuân, TP.Hà Nội) đã lấy đi mạng sống của hàng chục người. Đi cùng nỗi đau mất mát ấy, nhiều gia đình bỗng chốc trắng tay khi tất cả tài sản đã bị thiêu rụi...

Người dân chung cư An Bình (TP.Biên Hòa) tham gia diễn tập chữa cháy vào giữa tháng 9-2023. Ảnh: P.Liễu

Theo Điều 9, Luật Phòng cháy và chữa cháy sửa đổi năm 2013, cơ sở có nguy hiểm về cháy, nổ phải mua bảo hiểm cháy, nổ (BHCN) bắt buộc cho tài sản của cơ sở đó. Trong đó có nhà chung cư, nhà tập thể, nhà ở ký túc xá cao từ 7 tầng trở lên. Tuy nhiên, qua vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội cho thấy, nhiều người vẫn thờ ơ với BHCN bắt buộc. Đa phần số tiền một số nạn nhân được chi trả bảo hiểm sau vụ cháy chủ yếu là bảo hiểm nhân thọ.

* Bắt buộc nhưng không phạt nên không mua

BHCN bắt buộc đối với chung cư là sản phẩm bảo hiểm bồi thường cho người tham gia khi có thiệt hại về nhà cửa, tài sản do sự cố cháy, nổ gây nên. Theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP ngày 24-11-2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng cháy và chữa cháy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy, thì nhà chung cư và toàn bộ tài sản liên quan đến nhà chung cư đều là đối tượng phải tham gia BHCN bắt buộc.

Còn theo Nghị định 23/2018/NĐ-CP ngày 23-2-2018 của Chính phủ quy định về BHCN bắt buộc, ngoài trách nhiệm của chủ đầu tư, nhà quản lý, vận hành chung cư phải mua BHCN bắt buộc cho công trình xây dựng, thì chủ sở hữu căn hộ trong tòa nhà chung cư cũng phải có trách nhiệm mua BHCN bắt buộc đối với phần sở hữu riêng của mình; đồng thời có trách nhiệm đóng góp chi phí mua BHCN bắt buộc đối với phần sở hữu chung.

Đọc thông tin về vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội qua báo chí, bà Nguyễn Thị Thanh Thanh (ngụ P.Tân Phong, TP.Biên Hòa) nhận xét: “Vụ cháy quá kinh hoàng, thiệt hại về người và tài sản khá nặng nề. Vẫn biết, những vi phạm trong xây dựng và nguy cơ mất an toàn cháy, nổ của chủ quản lý chung cư sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật, nhưng thiệt hại về người, ai sẽ bồi thường nếu nạn nhân không tham gia bảo hiểm nhân thọ? Và thiệt hại về tài sản như: căn hộ, xe và đồ đạc trong nhà bị cháy hỏng, ai sẽ bồi thường khi cả chủ quản lý, vận hành chung cư lẫn người mua căn hộ đều không tham gia BHCN bắt buộc đối với nhà chung cư?”.

Theo Điều 49, Nghị định 144/2021/NĐ-CP ngày 31-12-2021 của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình, những cơ sở thuộc diện phải mua BHCN bắt buộc mà không mua theo quy định của pháp luật, sẽ bị phạt từ 30-40 triệu đồng.

Chị Hoàng Thị Ngọc Lan, hiện sống tại một chung cư cao tầng ở P.Thống Nhất (TP.Biên Hòa) cho hay, quy định chủ đầu tư hay người mua căn hộ trong tòa nhà chung cư đều phải có trách nhiệm mua BHCN bắt buộc nhưng lâu nay chưa có chủ đầu tư hay cá nhân nào bị phạt vì không mua BHCN bắt buộc nên nhiều người chưa mặn mà tham gia loại hình bảo hiểm này.

“Tôi nghĩ, trách nhiệm mua BHCN bắt buộc cho phần chung hay cho từng căn hộ trong chung cư nên quy về một mối là chủ căn hộ; đồng thời xem đây là một trong những điều kiện để cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu căn hộ thì may ra người dân mới mua bảo hiểm này” - chị Ngọc Lan đề xuất.

* Đừng thờ ơ với quyền lợi của mình

Đồng Nai hiện cũng đã có hàng chục chung cư và tòa nhà cao tầng có đông người sinh sống và làm việc. Việc tuân thủ pháp luật trong xây dựng và bảo đảm an toàn cháy, nổ ở những tòa nhà này là rất quan trọng. Hiện nay, phần lớn các tòa nhà chung cư trên địa bàn đều được chủ dự án mua BHCN bắt buộc, nhưng rất ít chủ căn hộ ở chung cư tham gia BHCN bắt buộc theo quy định.

Phó giám đốc Công ty CP Kinh doanh nhà Đồng Nai Đàm Thế Dân cho biết, công ty đã mua BHCN bắt buộc cho phần công trình xây dựng và các khu vực sinh hoạt chung ở các chung cư do công ty quản lý. Còn bảo hiểm cho từng căn hộ trong tòa nhà, chủ căn hộ nào quan tâm thì họ tự mua bảo hiểm để bảo vệ tài sản của mình khi xảy ra sự cố cháy, nổ.

Tuy nhiên, theo ông Trần Minh Phát, cán bộ một công ty bảo hiểm thương mại trên địa bàn TP.Biên Hòa cho hay, công ty kinh doanh nhiều loại bảo hiểm, trong đó có BHCN bắt buộc nhưng nhiều năm qua hầu không thấy có khách hàng ở chung cư nào đến mua BHCN cho riêng căn hộ của mình.

Theo ông Phát, BHCN bắt buộc là sản phẩm bảo hiểm bồi thường cho người tham gia khi có thiệt hại về tài sản do sự cố cháy, nổ gây nên. Việc tham gia BHCN bắt buộc nhằm mục đích bảo vệ lợi ích công cộng, môi trường và an toàn xã hội.

Qua vụ việc cháy nổ ở chung cư mini phố Khương Hạ, nhiều người dân đang sống tại một số chung cư ở TP.Biên Hòa bắt đầu lo lắng và có sự quan tâm đến BHCN bắt buộc. Ông Hoàng Văn Lộc đang sống tại một chung cư ở P.Quyết Thắng (TP.Biên Hòa) cho rằng, chủ đầu tư, đơn vị quản lý, vận hành chung cư và chủ căn hộ sở hữu riêng cần chia sẻ, phân bổ chi phí để mua BHCN bắt buộc cho toàn tòa nhà chung cư (bao gồm khung công trình, khu vực chung và cho từng căn hộ sở hữu riêng). Nếu không may có cháy, nổ xảy ra, sẽ có BHCN đồng hành, chi trả bảo hiểm, giảm bớt gánh nặng thiệt hại, đảm bảo quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm.

Phương Liễu