Parasite trên thiên đường

"Parasite in Paradise" (phim Parasite trên thiên đường) - có thể ví von chơi chữ thú vị như vậy khi nói về bộ phim Hàn Quốc Parasite (Ký sinh trùng) lên đỉnh danh vọng khi giành tới 4 giải Oscar 2020. Phim sẽ được chiếu lần nữa tại các rạp ở Việt Nam ngày 17-2 này.

 “Parasite in Paradise” (phim Parasite trên thiên đường) - có thể ví von chơi chữ thú vị như vậy khi nói về bộ phim Hàn Quốc Parasite (Ký sinh trùng) lên đỉnh danh vọng khi giành tới 4 giải Oscar 2020. Phim sẽ được chiếu lần nữa tại các rạp ở Việt Nam ngày 17-2 này.  

Đạo diễn Bong Joon Ho (giữa) lên ngôi cao nhất tại Oscar 2020 bên cạnh những ngôi sao Hollywood đoạt giải là Brad Pitt, Renée Zellweger, Laura Dern và Joaquin Phoenix (từ trái sang). Ảnh: Vanityfair

* “Đêm nay tôi nhậu tới sáng!”

Đó là một trong những lời phát biểu hết sức bình dị, vui vẻ và chẳng cần hoa mỹ của người đạo diễn kỳ tài Bong Joon Ho - “cha đẻ” của bộ phim Parasite khi ông có tới 4 lần lên bục nhận tượng vàng cao quý trên sân khấu chuẩn mực lộng lẫy của lễ trao giải thưởng điện ảnh Oscar 2020 ngày 10-2 vừa qua.

Trên “thiên đường” Oscar, vị đạo diễn 51 tuổi (sinh năm 1969) có mái tóc bồng bềnh, đôi mắt hiền lành sau cặp kính trắng này rất khiêm nhường bày tỏ sự kính trọng dành cho những đại thụ Hollywood như Martin Scorsese hay Quentin Tarantino - chính là những bậc thầy mà Bong Joon Ho học hỏi lâu năm nhưng nay lại đều phải thua Bong khi cạnh tranh trực tiếp ở Oscar 2020. Bong thắng các tượng đài mình hâm mộ, song vẫn bày tỏ “Quentin, tôi rất yêu quý ông” hay gọi “Martin Scorsese vĩ đại của chúng ta”. Ông còn trích lại một kim chỉ nam làm phim của Martin Scorsese vốn được Bong tâm đắc từ thời còn trẻ tập tễnh học về điện ảnh: “Điều mang tính cá nhân nhất là điều sáng tạo nhất”.

Trong số 4 giải Oscar mà Bong Joon Ho và Parasite đoạt được gồm: Phim hay nhất, Kịch bản hay nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất và Phim quốc tế hay nhất, giải Phim hay nhất là vang dội nhất và cũng chính là chiến thắng bất ngờ nhất khiến cả làng điện ảnh thế giới “chấn động” rồi vỡ òa tán thưởng.

Cảnh trong Parasite - phim chiến thắng vang dội tại Oscar 2020

Bất ngờ vì đây là lần đầu tiên trong lịch sử 92 năm ra đời, Oscar đã trao giải Phim hay nhất cho một tác phẩm không nói tiếng Anh làm ngôn ngữ chính chứ không phải bất ngờ vì sự phát triển vượt bậc của phim Hàn. Bởi nền điện ảnh Hàn Quốc, hay rộng ra là điện ảnh châu Á nói chung từ lâu đã có sức mạnh và chỗ đứng riêng trong nền nghệ thuật thứ bảy. Phương Đông trước nay không hề thiếu những tác phẩm độc đáo, những phong cách làm phim đặc biệt và tiếng nói từ các đạo diễn độc lập được tôn trọng. Đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh (phim Thưa mẹ con đi, Nhân chứng mù) đánh giá rằng: “Chiến thắng của Parasite là lẽ tất yếu cho một bộ phim với cách kể thông minh, làm giật mình khán giả khi chạm tới vấn đề mà chúng ta đều quan tâm nhưng chưa dám nói hết cùng những thủ pháp nghệ thuật đầy dụng công. Bộ phim là một hiện tượng văn hóa toàn cầu”.

* Giải mã thành công nền điện ảnh xứ Kim Chi

Nền điện ảnh Hàn Quốc có tuổi đời tròn 100 năm vào năm ngoái 2019. Kỳ thật, công nghiệp phim ảnh Hàn có những bước tiến dài thần tốc trong khoảng 20 năm trở lại đây, góp phần khẳng định sức ảnh hưởng toàn cầu của làn sóng văn hóa Hàn Quốc (Hallyu).

Xét về lịch sử, ở những thập niên 70-80, các nhà làm phim Hàn Quốc còn gặp khó khăn trong vấn đề kiểm duyệt gắt gao. Từ giữa cuối thập niên 90, Chính phủ Hàn chấp thuận dự án cải tổ nền điện ảnh toàn diện theo phương châm “hỗ trợ nhưng không can thiệp”. Người Hàn xác định điện ảnh là một trong những con đường tốt nhất, là “sức mạnh mềm” để quảng bá hình ảnh Hàn Quốc đến với toàn cầu, thúc đẩy nền kinh tế và xuất khẩu sản phẩm.

Chính phủ vạch ra những kế hoạch phát triển cụ thể, dành ngân sách đầu tư cơ sở hạ tầng, gửi nhân tài trong nước sang Hollywood đào tạo bài bản, căn cơ để trở về làm phim chất lượng cao. Các công ty, tập đoàn tư nhân đầu tư điện ảnh, phim trường, hệ thống rạp chiếu... được hưởng chính sách ưu đãi tốt nhất. Quy định hạn ngạch phim nội địa chiếu rạp của chính phủ đã bảo vệ cực kỳ tốt cho nền điện ảnh trong nước phát triển.

Đặc biệt là Hàn Quốc có chế độ kiểm duyệt hợp lý áp dụng theo mô hình phân loại phim của Mỹ đã tạo điều kiện cho nhà làm phim thỏa sức sáng tạo, phát huy ý tưởng cá nhân. Việc tiếp thu, học hỏi tinh hoa và công nghệ làm phim tân tiến thế giới kết hợp sức sáng tạo rộng mở đa dạng về chủ đề, kịch bản phim mang đậm nét địa phương và sự độc đáo đã khiến người Hàn có những tác phẩm điện ảnh mang giá trị nghệ thuật cao.

Nền dân chủ ở Hàn Quốc hậu thuẫn cho bước đột phá trong văn hóa đại chúng, từ K-pop (nhạc trẻ đại chúng Hàn Quốc), ẩm thực, đến các chương trình truyền hình và điện ảnh. Các bộ phim Hàn, từ truyền hình nhiều tập đến phim điện ảnh chiếu rạp, lần lượt chinh phục thị trường nội địa, được khán giả trong nước thích xem hơn cả phim Hollywood. Tỷ lệ nội địa hóa các tác phẩm chiếu rạp của Hàn Quốc ở mức cao (trên dưới 50%). Trong năm 2019, số khán giả Hàn ra rạp ủng hộ phim trong nước là 110 triệu lượt người xem, cao hơn số lượng người xem phim ngoại nhập!

Từ bệ phóng vững chắc mang tính nền tảng cao trong nước, phim truyền hình lẫn điện ảnh Hàn Quốc tấn công ra ngoài biên giới, chinh phục các nước láng giềng, ra toàn châu Á rồi cả thế giới bất chấp bối cảnh cạnh tranh khốc liệt trong nhiều năm qua. Người Hàn năng động tổ chức liên hoan phim trong nước - Liên hoan phim Busan tầm cỡ lớn nhất châu Á kể từ năm 1996 và xuất hiện ở khắp các liên hoan phim quốc tế, chợ phim quốc tế để chào bán hiệu quả những kịch bản, dự án phim và phim thành phẩm của họ.

Các thế hệ đạo diễn như: Im Kwon Taek, Kim Ki Duk, Park Chan Wook, Kim Jae Won, Bong Joon Ho… gây tiếng vang trong giới làm phim quốc tế. Trước khi Bong Joon Ho giành giải Cành cọ vàng tại Cannes 2019, đạo diễn lập dị Kim Ki Duk từng đoạt những giải cao tại Liên hoan phim Berlin hay Venice. Đạo diễn Park Chan Wook thì từng ghi danh tại Cannes 2004 với Giải thưởng lớn (Grand Prix), nhờ phim Old Boy...

Trong khi rất nhiều phim truyền hình dài tập Hàn Quốc chinh phục khán giả tại gia thì ngoài rạp chiếu màn ảnh rộng, hàng loạt phim điện ảnh Hàn thành công lớn về doanh thu như: Biệt đội Silmido (2003), Taegukgi (2004), King and the Clown (2005), Quái vật sông Hàn (2006), Đội quân siêu trộm, Hoàng đế giả mạo (2012), Điều kỳ diệu ở phòng giam số 7 (2013), Đại thủy chiến (2014), Chuyến tàu đến Busan (2016), Tài xế taxi (2017)...

Phim Hàn Quốc kể từ khi có “quốc sách” hậu thuẫn đúng hướng, được “cởi trói”, chấp nhận sự sáng tạo cởi mở đã cho ra đời nhiều kiệt tác, nội dung gắn với dòng chảy phát triển của xã hội Hàn Quốc nay đã là một trong những cường quốc thịnh vượng. Sau 20 năm thay đổi và phát triển mạnh mẽ, Hàn Quốc nay đã là cường quốc điện ảnh của thế giới, mà dấu ấn từ thành công lịch sử của bộ phim Parasite chính là viên ngọc quý lấp lánh nhất trên chiếc ngai vàng mà nền điện ảnh xứ Hàn đang ngự trị.

Trung Nghĩa