Một trong những mục đích lớn nhất của các quốc gia khi thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) là phải có chuyển giao công nghệ và xây dựng ngành công nghiệp hỗ trợ.
Một trong những mục đích lớn nhất của các quốc gia khi thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) là phải có chuyển giao công nghệ và xây dựng ngành công nghiệp hỗ trợ. Điều này có nghĩa là các doanh nghiệp (DN) FDI phải xây dựng chuỗi cung ứng ở một số lĩnh vực, mua sản phẩm của thị trường nội địa để hỗ trợ DN Việt Nam phát triển.
Vài chục năm trước, do tiềm lực kinh tế còn yếu, công nghệ lạc hậu, Việt Nam buộc phải “trải thảm đỏ” thu hút hàng loạt DN FDI vào nhằm nâng cao sức mạnh nền kinh tế, tạo công ăn việc làm cho người lao động, đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hóa đất nước. Tới một giai đoạn nhất định, vấn đề cốt lõi mà Việt Nam mong muốn đã khác, đó là làm sao chính thực lực nội tại của DN Việt phải lớn lên, hợp tác được với khối DN FDI và vươn ra thế giới.
Tuy nhiên thực tế là rất nhiều DN, thậm chí các tập đoàn lớn vào Việt Nam với mục đích làm ăn kiếm lời là chính. Họ hưởng nhiều ưu đãi về thuế, thủ tục, đất đai… nhưng những nghĩa vụ đối với quốc gia sở tại, nhất là nghĩa vụ thuế lại không thực hiện đầy đủ, thậm chí tìm mọi cách trốn.
Vụ việc hàng loạt DN FDI trốn thuế (bằng cách chuyển giá), nợ thuế bị Tổng cục Thuế nêu tên và xử phạt, truy thu hàng ngàn tỷ đồng những ngày gần đây một lần nữa gióng lên hồi chuông nhắc nhở.
Và để xử lý hiện tượng ấy, khoảng 2 năm nay, hành lang pháp lý chống chuyển giá đã được tăng cường. Ngoài việc ra đời Nghị định 20 về quản lý giao dịch liên kết, Việt Nam cũng ký 77 hiệp định về chống đánh thuế 2 lần giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ… Những căn cứ này là sức mạnh để cơ quan thuế chỉ ra và “điểm mặt” các DN FDI có hành vi lẩn tránh thuế, trốn thuế chứ không chỉ là nghi vấn như trước. Đồng thời, luật hóa việc chống chuyển giá cũng đã được Đảng, Nhà nước tính tới.
Trở lại vấn đề cụ thể của Đồng Nai, một trong những “điểm nóng” về chuyển giá, ngành thuế đã rất nỗ lực và tích cực thực hiện các chính sách thuế với DN FDI để không lãng phí nguồn thu cho ngân sách. Tỉnh cũng đang xây dựng một chiến lược dài hơi hơn trong thu hút FDI, hạn chế tình trạng DN trốn tránh thực hiện nghĩa vụ thuế.
Theo đó, yêu cầu đầu tiên trong cấpĐào Lê phép đầu tư dự án FDI là ngoài công nghệ hiện đại còn cần phải có cam kết thực hiện nghĩa vụ thuế đối với quốc gia. Ngoài ra, cam kết tạo động lực cho DN địa phương cùng phát triển. Riêng các DN FDI có “tiền sử” nợ thuế, trốn thuế thì cần phải đưa vào danh sách “chăm sóc đặc biệt”, thậm chí có biện pháp xử lý mạnh tay hơn. Điều này, xét cho cùng càng làm minh bạch hơn môi trường đầu tư của tỉnh một cách lâu dài, tạo điều kiện thu hút những DN FDI làm ăn chân chính.
Đào Lê
