Bao giờ được gỡ khó?

Theo thống kê của Bộ Y tế, năm 2014, tỷ lệ số lượt khám chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT) tại tuyến xã trong tổng số lượt khám chữa bệnh BHYT là 28,3%. Từ năm 2015, tỷ lệ này có xu hướng giảm, 6 tháng đầu năm 2018 đạt 18,5%. Có những trạm y tế chỉ có 1-2 lượt bệnh nhân đến khám trong ngày.

Theo thống kê của Bộ Y tế, năm 2014, tỷ lệ số lượt khám chữa bệnh bảo hiểm y tế (BHYT) tại tuyến xã trong tổng số lượt khám chữa bệnh BHYT là 28,3%. Từ năm 2015, tỷ lệ này có xu hướng giảm, 6 tháng đầu năm 2018 đạt 18,5%. Có những trạm y tế chỉ có 1-2 lượt bệnh nhân đến khám trong ngày.

Vì sao người dân đến khám bệnh BHYT tại tuyến y tế gần dân nhất lại giảm? Câu hỏi này không khó trả lời, bởi chính đánh giá của ngành y tế thừa nhận tuyến y tế này đang thiếu và khó đủ thứ. Trong đó, về cơ sở vật chất hiện chỉ có 25,9% số trạm y tế đủ trang thiết bị; 42,9% ở mức chấp nhận được; 31,2% thiếu trang thiết bị cơ bản theo yêu cầu. Hầu hết trạm y tế cấp xã đều thiếu các thuốc trong danh mục, kể cả các thuốc cho điều trị các bệnh mạn tính, thông thường, thuốc y học cổ truyền…

Đáng lưu ý, về nguồn nhân lực, dù cơ bản đủ về số lượng nhưng chất lượng lại không đồng đều, thậm chí có trạm không bố trí được bác sĩ. Do đó, hoạt động chuyên môn của các trạm y tế còn yếu kém. Nhiều trạm y tế dù được trang bị máy móc, thiết bị y tế hiện đại nhưng không có người vận hành, dẫn đến bỏ phí hay chưa khai thác hiệu quả. Không ít trạm y tế chưa thực hiện được danh mục kỹ thuật cho bảo hiểm theo phân tuyến, theo gói dịch vụ y tế cơ bản; chưa thực hiện phát hiện sớm, chẩn đoán, điều trị các bệnh thông thường. Hoạt động tư vấn hỗ trợ, nâng cao sức khỏe, chăm sóc sức khỏe cộng đồng ở nhiều nơi còn bỏ ngỏ.

Tuy nhiên, đang tồn tại một nghịch lý khiến cho tuyến y tế cơ sở mà trực tiếp là các trạm y tế xã gặp nhiều khó khăn trong hoạt động chính là những quy định trong khám chữa bệnh BHYT. Thông tư số 39 của Bộ Y tế quy định về gói dịch vụ y tế cơ bản do quỹ BHYT chi trả tại tuyến y tế cơ sở chỉ bao gồm 78 dịch vụ kỹ thuật khám, chữa bệnh và 241 loại thuốc. Quy định trói buộc này khiến cho nhiều trạm y tế rơi vào tình cảnh dở khóc dở cười vì nhiều loại bệnh thông thường, trong khả năng trạm y tế thực hiện được lại không được BHYT chi trả, dẫn tới việc bệnh nhân bỏ trạm, chuyển tuyến hoặc vượt tuyến để khám chữa bệnh.

Ngành y tế đặt ra mục tiêu nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho tuyến y tế cơ sở nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân. Thế nhưng với hàng loạt khó khăn hiện nay, rất khó để tuyến y tế này cải thiện tình hình chứ chưa nói đến bước chuyển biến mang tính đột phá. Vì vậy, nếu không kịp thời tháo gỡ những khó khăn, cởi bỏ dần những trói buộc, kỳ vọng vào một tuyến y tế cơ sở đủ mạnh sẽ rất khó trở thành hiện thực. Và chắc chắn một điều, bài toán về quá tải ở những bệnh viện lớn sẽ không bao giờ giải quyết được, kéo theo hàng loạt các vấn đề phức tạp khác nảy sinh mà chỉ ngành y tế rất khó để thực hiện.

Minh Ngọc