Thả tôm, bắt tép?

Cuối cùng, nhiều doanh nghiệp đã chọn cách "lách" Thông tư 219/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính bằng cách đi tìm "mua" lại những doanh nghiệp đã thành lập từ trước thời điểm 31-12-2013 (thời điểm thông tư này có hiệu lực) để né các quy định mới về in hóa đơn...

Cuối cùng, nhiều doanh nghiệp đã chọn cách “lách” Thông tư 219/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính bằng cách đi tìm “mua” lại những doanh nghiệp đã thành lập từ trước thời điểm 31-12-2013 (thời điểm thông tư này có hiệu lực) để né các quy định mới về in hóa đơn - những quy định mà nhiều doanh nghiệp gọi là một “nhát dao” bổ xuống đầu những doanh nghiệp nhỏ mới thành lập từ năm 2014.

Cụ thể, Thông tư 219 quy định tất cả các doanh nghiệp thành lập mới năm 2014 phải đạt các tiêu chí: với doanh nghiệp sản xuất phải đầu tư tài sản máy móc, thiết bị có trị giá 1 tỷ đồng trở lên mới được sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng, nếu không, phải sử dụng hóa đơn bán hàng tính thuế trực tiếp. Đối với các doanh nghiệp kinh doanh, dịch vụ phải có doanh thu đạt mỗi tháng 1 tỷ đồng trong năm 2014, thì đến năm 2015 mới được xem xét cho sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng. Trường hợp trong năm 2014, các doanh nghiệp dịch vụ, kinh doanh này không đạt thì phải đến năm 2017 mới được xét.

Những phản ánh của giới doanh nghiệp gần đây cho thấy, họ không đồng tình với cách làm của Bộ. Thứ nhất, không phải doanh nghiệp nào cũng có tài sản cố định trên 1 tỷ đồng, nhất là những doanh nghiệp trong ngành dịch vụ hoặc chuyên mua đi bán lại hàng hóa. Thêm vào đó, thời buổi khó khăn, không phải doanh nghiệp nhỏ nào cũng làm ra doanh thu mỗi tháng 1 tỷ đồng trở lên. Ai cũng biết, đa phần quy mô doanh nghiệp Việt Nam hiện được xếp vào loại “siêu nhỏ”, Luật Doanh nghiệp cũng vẫn cho phép họ thành lập doanh nghiệp mới với quy mô vốn rất nhỏ để dễ làm ăn. Vậy cho nên, không kể đến lý do Bộ Tài chính đưa ra, rõ ràng thông tư mới thiếu tính thực tế và thiếu hẳn cái “tình” với doanh nghiệp, nhất là khi Chính phủ đã và đang làm mọi cách để tăng số lượng doanh nghiệp thành lập mới nhằm góp phần vực dậy nền kinh tế.

Về mục đích, Thông tư 219 ra đời để Bộ Tài chính “giải quyết” tình trạng mua bán hóa đơn giá trị gia tăng lòng vòng giữa doanh nghiệp này với doanh nghiệp khác, tránh thất thu thuế. Điều này không sai, nhưng có lẽ Bộ Tài chính đã chọn sai cách làm, hoặc sai thời điểm, khiến hàng loạt doanh nghiệp phản ứng tiêu cực với chính sách mới. Ngoài chuyện kêu ca và tìm mua “xác” của những doanh nghiệp làm ăn lụn bại trước 2014, thực tế thị trường hiện còn một “chiêu” nữa đang được giới làm ăn thực hiện để được sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng mà không phải mua doanh nghiệp cũ, đó là nhờ một doanh nghiệp quen nào đó thành lập chi nhánh. Chi nhánh này hoạt động hạch toán độc lập đối với doanh nghiệp và vẫn được sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng.

Chưa đủ “độ trễ” để cân - đo - đong - đếm xem thông tư mới có góp phần làm giảm tình trạng mua bán hóa đơn “ma” trước đây hay không, nhưng rõ ràng sự đáp ứng của doanh nghiệp dành cho chính sách này khá tiêu cực. Ngoài những lời phàn nàn, doanh nghiệp đã nghĩ ra cách này cách nọ để “né” quy định mới, bảo vệ “nồi cơm” của họ. Nếu theo tư duy của Bộ, có lẽ sẽ phải nghĩ thêm vài chính sách mới để ngăn chặn các hình thức lách luật này. Nếu không cẩn trọng rất dễ rơi vào tình trạng “thả tôm, bắt tép”, vừa không hạn chế được các hình thức gian lận thuế, vừa hạn chế sự phát triển của khối doanh nghiệp nhỏ.

VI LÂM