Khoảng 3 - 4 năm nay, cho vay tiêu dùng không còn là đặc quyền riêng của giới ngân hàng nữa. Thị trường này hiện đang bị cạnh tranh gay gắt, không chỉ giữa các ngân hàng với nhau, mà còn từ phía các công ty tài chính và những hệ thống bán lẻ lớn mạnh về vốn liếng và nguồn hàng.
Khoảng 3 - 4 năm nay, cho vay tiêu dùng không còn là đặc quyền riêng của giới ngân hàng nữa. Thị trường này hiện đang bị cạnh tranh gay gắt, không chỉ giữa các ngân hàng với nhau, mà còn từ phía các công ty tài chính và những hệ thống bán lẻ lớn mạnh về vốn liếng và nguồn hàng. Đơn cử, các hệ thống siêu thị điện máy hay thiết bị kỹ thuật số, như: FPT, Vienthong A, Nguyễn Kim... đều có những chương trình vay mua hàng trả góp với lãi suất rẻ hơn ngân hàng, hoặc lãi suất bằng 0 ở một số mặt hàng nhằm cải thiện sức mua. Mặt khác, phía các công ty tài chính hoặc công ty bảo hiểm cũng đang tìm cách đẩy mạnh cho vay tiêu dùng với nhiều ưu đãi về lãi suất và thủ tục.
Nhiều công ty tài chính lại sẵn sàng mở cửa với nhu cầu vay tiêu dùng của cá nhân. Một số công ty tài chính như Pr, PPi, AC, JA... đang cho nhân viên tín dụng đi đến tận các salon xe, siêu thị điện máy, cửa hàng điện thoại... để chào mời các gói vay tiêu dùng. Theo đó, các gói vay này tuy nhanh chóng về thủ tục, số tiền vay khá lớn song lại có mức lãi suất khá cao, khoảng 15-30%/năm. Nhân viên các công ty tài chính còn vào tận các công sở hay lên trang cá nhân chào mời khách hàng vay tiêu dùng với nhiều lời rao hấp dẫn, như: giải ngân nhanh gọn trong 2 - 3 ngày, có thể vay từ 20 - 60 triệu không cần thế chấp… Với các khoản vay tiền mặt không thế chấp, lãi suất lên đến 25-36%/năm và đặc biệt, luôn cố định theo số tiền gốc, chứ không tính trên dư nợ trả dần như cách tính ở các ngân hàng, vì thế mức lãi thật là rất cao. Ví dụ, anh A. vay 30 triệu đồng tiền mặt từ công ty B. với lãi suất 30%/năm với thời hạn vay 3 năm, mỗi năm anh A. sẽ phải trả 9 triệu đồng tiền lãi. Tại hầu hết ngân hàng, tiền lãi sẽ giảm dần theo dư nợ gốc, song công ty B. vẫn tính lãi suất cho anh theo khoản vay 30 triệu đồng ban đầu, không giảm. Vậy, riêng số tiền lãi sau 3 năm của anh A. sẽ là 27 triệu đồng, gần bằng số tiền gốc.
Thủ tục tại các công ty tài chính có vẻ linh hoạt hơn, song mức lãi lại bị tính quá cao, do đó những người vay tiền có hiểu biết đang ngày một trở nên thận trọng khi được chào mời vay tại các công ty tài chính.
Tuy nhiên, không hiếm khách hàng đã dính “bẫy” khi mua xe cộ hay hàng tiêu dùng có giá trị lớn được chào mời vay tiền mặt hoặc vay trả góp từ nhiều nguồn với lãi suất rất cao, và đồng ý khi chưa kịp suy xét kỹ.
Một nhân viên tín dụng của công ty tài chính P. cho biết, do thủ tục linh hoạt nên dù lãi suất cao, công ty vẫn ăn nên làm ra. Tại thị trường Đồng Nai, ngoài mở rộng mạng lưới ở TP.Biên Hòa, P. cùng một vài công ty tài chính khác đã có chi nhánh tại Gia Kiệm, Phương Lâm, Long Thành… với đối tượng vay chủ yếu là người lao động.
Xét theo quy định, lãi suất cho vay hiện tại của nhóm công ty tài chính này đã vượt khung tất cả các quy định của Ngân hàng Nhà nước về lãi suất cho vay, và có vẻ như quản lý lĩnh vực này vẫn còn rất lỏng lẻo và thiếu các ràng buộc pháp lý. Sự mập mờ ranh giới giữa tín dụng trắng - tín dụng đen của nhóm doanh nghiệp này là điều mà nhà quản lý cần suy nghĩ để tránh thiệt hại cho người vay và làm rối ren thị trường.
Vi Lâm
