Truyện cổ dân gian có chuyện kể về sự tích chim bìm bịp rằng: Một thầy tu đã miệt mài tu tập nhiều chục năm, nhiều chứng nhận học hành vẫn chưa thành chánh quả. Bữa nọ, thầy khăn gói lên đường về xứ bụt để hỏi vì sao.
Truyện cổ dân gian có chuyện kể về sự tích chim bìm bịp rằng: Một thầy tu đã miệt mài tu tập nhiều chục năm, nhiều chứng nhận học hành vẫn chưa thành chánh quả. Bữa nọ, thầy khăn gói lên đường về xứ bụt để hỏi vì sao. Trên đường đi, thầy tu gặp cướp. Tên cướp mặt mày hung tợn chặn đường, kề dao đòi tiền. Thầy tu bình tĩnh: “Ta là thầy tu, làm gì có tiền mà giao cho cướp”. Tên cướp ngạc nhiên: “Tu để làm gì mà không cần đến tiền?”. Thầy tu đáp: “Tu để thành bụt”. Tên cướp hỏi: “Bụt là gì?”. Thầy tu giải thích: “Bụt là người hiền, không tham lam, nóng giận, gian ác, giúp người khác tránh khỏi sự khổ”. Tên cướp thắc mắc: “Muốn tu thành bụt, phải làm thế nào?”. Thầy tu nói: “Muốn tu thành bụt, phải có lòng thành”.
Tên cướp nheo mắt, suy nghĩ một thoáng, bừng ngộ, lấy dao rạch bụng, móc ra bộ lòng đưa thầy tu: “Ta cũng có lòng đây, không biết có chân thành không, nhờ người đưa về xứ bụt, hỏi giùm ta có thành bụt được không?”. Thầy tu kinh hãi, chưa kịp nói gì, tên cướp đã ngã lăn ra.
Thầy tu gói bộ lòng của tên cướp, tiếp tục hành trình. Đường xa, nhiều ngày, bộ lòng bốc mùi. Thầy tu không chịu được, ném bộ lòng vào bụi rậm ven sông. Nước lên, bộ lòng trôi bập bềnh.
Đến xứ bụt, thầy tu được đón tiếp, nêu câu hỏi vì sao tu tập dày công vẫn chưa thành chánh quả. Bụt hỏi: “Trên đường đến đây, có ai gởi gì cho ta không?”. Thầy tu thiệt thà kể lại chuyện bộ lòng của tên cướp. Bụt từ tốn nói: “Ngươi tu tập theo chính đạo, chỉ cho mình mà không mang nổi lòng cho người khác. Đó là lý do vì sao sự tu chưa thành. Hãy quay lại đường cũ, tìm lại bộ lòng đã ném đi, xứ bụt sẽ mở cửa đón người. Còn tên cướp nọ, do có lòng thành, đã được đón đến đây rồi!”.
Thầy tu ngước thấy, quả nhiên tên cướp đã thành người của xứ bụt; đành ngậm ngùi quay lại bến sông, hóa thành con chim bìm bịp, ngày ngày rà tìm ở những bụi rậm ven sông, cất tiếng bi thương theo con nước lớn - ròng.
Thời nay, nhiều người truy tìm bắt chim bìm bịp ngâm rượu để thụ hưởng dược tính của nó. Các nhà làm công tác tổ chức thì nên làm khác, cần suy tư về bài học chọn người. Cứ như quy định hiện hành, tên cướp có lai lịch bất hảo, dễ gì được bước chân vào xứ bụt? Và, thầy tu nhiều bằng cấp nọ, đương nhiên là cán bộ nguồn, “nước lên thuyền lên” theo quy hoạch. Cho nên, nhiều khi, đánh giá con người nên tin vào “lòng thực” hơn là lý lịch đeo đẳng suốt đời.
Trực Tử
