Đội thiếu niên du kích Bình Sơn - một "binh chủng" đặc biệt:
Kỳ 1: Ra đời trong gian khó

Mọi người từng biết đến Đội thiếu niên du kích Đình Bảng với những chiến công lẫy lừng trong kháng chiến chống thực dân Pháp, nhưng có lẽ ít ai biết tại Đồng Nai cũng có một đội thiếu niên du kích với những đội viên gan dạ, có những cách đánh giặc hết sức độc đáo, sáng tạo. Đó là Đội thiếu niên du kích Bình Sơn (huyện Long Thành).

Mọi người từng biết đến Đội thiếu niên du kích Đình Bảng với những chiến công lẫy lừng trong kháng chiến chống thực dân Pháp, nhưng có lẽ ít ai biết tại Đồng Nai cũng có một đội thiếu niên du kích với những đội viên gan dạ, có những cách đánh giặc hết sức độc đáo, sáng tạo. Đó là Đội thiếu niên du kích Bình Sơn (huyện Long Thành).

* Tiếp nối truyền thống cha anh

"Khoảng tháng 8-1966, quân Mỹ chiếm đóng khu vực Long Thành, đặc biệt là vùng Bình Sơn nhằm thực hiện âm mưu "đánh lấn, tìm diệt", bởi Bình Sơn là cái nôi của phong trào cách mạng. Tình hình hết sức khó khăn khi dân ra lô cao su cạo mủ bị hạn chế và giám sát gắt gao; việc vận chuyển lương thực, thuốc men cho cách mạng bị gián đoạn; cán bộ và lực lượng vũ trang bị chia cắt khỏi dân nên việc nắm tình hình địch thông qua dân cũng khó. Chỉ có các em nhỏ con của công nhân cao su là được đi lại thoải mái. Chi bộ A quyết định vận động các em tham gia cách mạng, và Đội thiếu niên du kích Bình Sơn đã ra đời" - ông Huỳnh Minh Cường (Sáu Cường), cán bộ thuộc Chi bộ A cao su Bình Sơn nhớ lại.

Nữ du kích Bình Sơn xem bản tin chiến thắng. (Ký họa của Nguyễn Nam Ngữ, tháng 10-1968)

Người trực tiếp vận động, chỉ huy đội này là bà Trần Thị Yến (Bảy Yến). Năm nay đã gần 70 tuổi, nhắc lại chuyện xưa, bà Yến không khỏi tự hào: "Giữa năm 1966, tôi là cán bộ Tỉnh đoàn được phân công về tổ chức hoạt động phong trào thanh thiếu niên ở Bình Sơn. Được 3 tháng, tổ chức giao thêm nhiệm vụ vận động các em tham gia hỗ trợ kháng chiến. Thời gian đầu tôi tập hợp các em 10-15 tuổi vào Đội thiếu niên tiền phong, dạy múa hát, chơi trò chơi tập thể, phân tích cho các em hiểu về lòng yêu nước...".

Lúc ấy, đội có khoảng 37 thiếu niên, có cả nam lẫn nữ, tham gia sinh hoạt. Trong số đó, bà Yến chọn ra 11 thiếu niên thông minh, lanh lợi, gan dạ để bí mật thành lập Đội thiếu niên du kích với 2 tổ khác nhau. Tổ 1 do Bảo làm tổ trưởng, các đội viên gồm: Tâm Tư, Mơ và Mận (là 2 anh em), Trọng, Nhánh, Trung, Hoan; tổ 2 do Bình đen làm tổ trưởng, các đội viên gồm: Đức và Lý. Chỉ những đội viên trong tổ mới biết nhau vì thường đi làm nhiệm vụ chung và hỗ trợ nhau lúc cần thiết, còn các đội viên tổ khác không biết, không liên lạc với nhau.

* Thông minh, gan dạ và sáng tạo

"Tuy thành lập Đội thiếu niên du kích, nhưng ban đầu chúng tôi không dám để các em tham gia vào những việc nguy hiểm, mà chỉ cử đi tìm hiểu tin tức của địch, hay nhờ đi tiếp tế thuốc men, lương thực..." - bà Yến kể lại.

Ban đầu, các đội viên lân la làm quen, chơi đùa với lính Mỹ. Vẻ thân thiện, hồn nhiên của các thiếu niên làm bọn chúng không nghi ngờ, cho ra vào tự do, nhờ đó các thành viên trong đội nắm tình hình chính xác và báo kịp thời cho cách mạng. Dần dà, các đội viên bắt đầu lấy cắp lựu đạn, mìn mo, la bàn, bản đồ quân sự, có khi lấy được cả súng AR15...

Một trong những chuyến tiếp tế lương thực, thuốc men của đội đã được người dân Bình Sơn truyền đến bây giờ. Lúc đó vào khoảng đầu năm 1969, địch xây dựng ấp chiến lược và dồn dân vào ở trong ấp. Lực lượng bên ngoài muốn liên lạc với dân không được, mà dân cạo mủ mỗi sáng ra cổng cũng bị kiểm soát gắt gao, xét từng gô cơm, lục từng thùng mủ. Đội thiếu niên du kích nhận nhiệm vụ tiếp tế thuốc, và đội viên Công Văn Ri (13 tuổi) xung phong thực hiện.

Sáng hôm đó, khi dân cạo mủ đứng xếp hàng chờ khám xét tại cổng ấp chiến lược, thì một nhóm thiếu niên đi theo phụ cạo mủ với cha mẹ ùa tới. Trong lúc chờ đợi ra cổng, nhóm thiếu niên này "tranh thủ" chơi với trái banh tự chế bằng mủ cao su (loại banh phổ biến của trẻ con vùng cao su lúc đó), lấy ngay cổng gác làm gôn. Đá qua đá lại, có lúc quả banh được sút qua "gôn" nhưng các thiếu niên chạy qua cổng lượm lên rồi ôm trở lại... đá tiếp, nên lính gác chẳng mảy may nghi ngờ. Rồi quả banh được sút một cú thật mạnh, bay qua khỏi cổng khá xa, các thiếu niên chạy ùa qua lượm, cãi nhau ầm ĩ, rồi... ôm banh đi mất. "Bọn lính như nhẹ nhõm vì thoát được "lũ quỷ nhỏ" ồn ào. Nhưng có ai ngờ, trong quả banh tự chế ấy chứa thuốc kháng sinh, thuốc cầm máu, thuốc bổ, bông băng và cả 2 hộp sữa dành tiếp tế cho cách mạng. Cứ thế, các đội viên đã sáng tạo ra cách hoạt động không ai ngờ tới..." - bà Yến kể lại.

Thanh Thúy