PGS-TS Nguyễn Viết Thông: Nâng cao tinh thần trách nhiệm trong học tập Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng

Trao đổi với phóng viên Báo Đồng Nai, PGS-TS Nguyễn Viết Thông, Tổng thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết, trong quá trình học tập Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và quần chúng nhân dân cần nắm vững những nội dung cơ bản, điểm mới và nhiệm vụ, giải pháp nêu trong văn kiện, tạo sự thống nhất trong Đảng, đồng thuận trong xã hội.

PGS-TS Nguyễn Viết Thông. Ảnh: Phương Hằng

Để Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng được triển khai thực hiện nghiêm túc, đạt kết quả, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Chỉ thị 01-CT/TW, ngày 9-3-2021 của Bộ Chính trị về việc nghiên cứu, học tập, quán triệt, tuyên truyền và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Trao đổi với phóng viên Báo Đồng Nai, PGS-TS Nguyễn Viết Thông, Tổng thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết, trong quá trình học tập Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và quần chúng nhân dân cần nắm vững những nội dung cơ bản, điểm mới và nhiệm vụ, giải pháp nêu trong văn kiện, tạo sự thống nhất trong Đảng, đồng thuận trong xã hội. Trên cơ sở đó, cụ thể hóa thành chương trình hành động, kế hoạch thực hiện ở từng đơn vị, địa phương một cách sáng tạo, khả thi, sát với tình hình thực tiễn; tổ chức lãnh đạo thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra.

* Cần nhận thức sâu sắc các nội dung của nghị quyết

* Là Ủy viên thường trực Tổ Biên tập Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, trực tiếp tham gia xây dựng văn kiện đại hội, ông có lưu ý gì trong quá trình học tập Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng?

- Trước khi bước vào Đại hội XIII của Đảng, cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong cả nước đặt nhiều kỳ vọng vào đại hội với mong muốn, Đại hội XIII phải là đại hội đổi mới lần 2. Nhưng Đảng ta xác định, đổi mới là quá trình liên tục, không có lần một hay lần hai. Song rõ ràng, để đáp ứng lại niềm tin và kỳ vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân, Đại hội XIII có rất nhiều nhận thức mới nổi bật so với các đại hội trước đây.

Vấn đề đầu tiên là nhận thức mới trong chủ đề đại hội. Chủ đề Đại hội XII là: “Tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; phát huy sức mạnh toàn dân tộc; đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”. Chủ đề này có 5 thành tố: Đảng, dân tộc, đổi mới, bảo vệ Tổ quốc và mục tiêu. Trong quá trình chuẩn bị văn kiện Đại hội XIII, Trung ương xác định kế thừa chủ đề các đại hội trước, trực tiếp là Đại hội XII, nhưng có phát triển thêm một số thành tố.

Cụ thể, thành tố về Đảng: Đại hội XIII bổ sung “chỉnh đốn” và “hệ thống chính trị”. Vì sao phải bổ sung các ý này? Vì, hệ thống chính trị của Việt Nam  có 3 bộ phận cấu thành: Đảng, Nhà nước và MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội. Do đó, nếu chỉ nói đến Đảng và Nhà nước mà không nói đến MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội là thiếu sót. Còn tại sao lại thêm “chỉnh đốn”? Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh cho thấy, Người luôn đề cập đến xây dựng, chỉnh đốn Đảng, không phải chỉnh đốn Đảng lúc Đảng có vấn đề mà chỉnh đốn là việc làm thường xuyên, là quy luật. Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Đảng ta đã tiến hành nhiều đợt “chỉnh đốn”; đặc biệt trong nhiệm kỳ qua, Đảng rất coi trọng chỉnh đốn Đảng, vì thế chủ đề Đại hội XIII đã viết đầy đủ là: “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh”.

Thành tố thứ 2 về dân tộc đã nêu “khát vọng phát triển đất nước” và bổ sung “kết hợp với sức mạnh thời đại”. Thực tế trong quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng phát triển đất nước, Đảng ta đã rút ra kinh nghiệm phải kết hợp nội lực và ngoại lực nên nói đến thành tố dân tộc mà không nói đến kết hợp với sức mạnh thời đại thì không đủ, bởi thế thành tố thứ 2 có nội dung: “Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại”.

Thành tố thứ 3 về đổi mới, kế thừa nội dung của Đại hội XII: “Đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới”, Đại hội XIII bổ sung “tiếp tục” thành “Tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới”.

Thành tố thứ 4 về bảo vệ Tổ quốc, các đại hội Đảng gần đây chỉ đề cập đến “bảo vệ” vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; khi lấy ý kiến góp ý vào dự thảo văn kiện Đại hội XIII, có ý kiến nêu, viết như thế đúng nhưng chưa đủ, cách mạng Việt Nam có 2 nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xét thấy đây là ý kiến xác đáng nên đã bổ sung nhiệm vụ “bảo vệ” thành: “Xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa hình, ổn định”.

Thành tố thứ 5 về mục tiêu, nếu các đại hội trước đây chỉ xác định mục tiêu cho một nhiệm kỳ thì lần này Đại hội XIII có sứ mệnh lịch sử không chỉ xác định mục tiêu cho một nhiệm kỳ mà đã xác định “phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”.

* Để giúp cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân khi học tập Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng nắm bắt những kết quả đạt được trong Đại hội XII, ông có thể khái quát những dấu ấn nổi bật của đất nước ta trong 5 năm qua?

- Có 5 dấu ấn nổi bật trong nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng.

Một là, kinh tế vĩ mô, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng được duy trì ở mức khá cao; tiềm lực, quy mô và sức cạnh tranh của nền kinh tế được nâng lên (tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 5 năm 2016-2020 đạt khoảng 6%/năm, riêng năm 2020 dù ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 nhưng GDP vẫn đạt 2,91%; thu nhập bình quân đầu người đạt 2.779 USD năm 2020.

Hai là, công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và xây dựng hệ thống chính trị được đặc biệt chú trọng, đạt nhiều kết quả tích cực. Công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực chuyển biến mạnh mẽ, có bước đột phá, được tiến hành quyết liệt, có hiệu quả, ngày càng đi vào chiều sâu, gắn kết chặt chẽ giữa “xây” và “chống”.

Ba là, sự thống nhất, phối hợp đồng bộ giữa Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội được tăng cường.

Bốn là, chính trị - xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh không ngừng được củng cố, kiên quyết, kiên trì đấu tranh giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ; quan hệ đối ngoại và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và hiệu quả; vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao.

Năm là, đặc biệt trong năm 2020, đại dịch Covid-19 tác động mạnh đến nước ta, gây ra nhiều thiệt hại về kinh tế - xã hội, nhưng nhờ phát huy được sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, sự ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa, sự tham gia đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, chúng ta từng bước kiểm soát thành công đại dịch Covid-19; từng bước phục hồi sản xuất kinh doanh và các hoạt động kinh tế - xã hội; ổn định đời sống, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa; khẳng định bản lĩnh, ý chí, truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta, dân tộc ta.

* Từ những thành tựu đạt được trong 5 năm qua, Đại hội XIII của Đảng đã rút ra 5 bài học kinh nghiệm. Những bài học này không chỉ của một nhiệm kỳ mà còn có giá trị sau 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới. Xin PGS-TS cho biết, ý nghĩa của các bài học đã nêu trong Đại hội XIII của Đảng?

- Bài học đầu tiên đó là về Đảng, đại hội đã xác định: công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng phải được triển khai quyết liệt, toàn diện, đồng bộ, thường xuyên cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Trước đây, xây dựng Đảng trên 3 mặt: chính trị, tư tưởng và tổ chức; đến Đại hội XII, nói 4 mặt của công tác xây dựng Đảng: chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức; lần này, Đại hội XIII có thêm xây dựng Đảng về cán bộ. Điều này để thấy, công tác cán bộ phải thực sự là “then chốt của then chốt”, cán bộ phải có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ.

Bài học thứ hai về dân, đại hội xác định: trong mọi công việc của Đảng và Nhà nước, phải luôn quán triệt sâu sắc, thực hiện nghiêm túc quan điểm “dân là gốc”; “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” và “lấy hạnh phúc, ấm no của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu”.

Bài học thứ ba về lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện, đại hội xác định: trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện phải có quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, năng động, sáng tạo, tích cực, có bước đi phù hợp, phát huy mọi nguồn lực, động lực và tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa; coi trọng chất lượng và hiệu quả thực tế; tạo đột phá để phát triển.

Bài học thứ tư về thể chế. Có một thực tế, chính sách của ta thường chồng chéo nhau, làm đúng luật này nhưng có khi lại sai luật kia, sai thì bị đưa vào “lò” nên một bộ phận không dám làm. Nhận thấy bất cập này, Đại hội XIII của Đảng đã rút ra vấn đề mấu chốt để phát triển là thể chế nên phải tập trung ưu tiên “xây dựng đồng bộ thể chế phát triển”.

Bài học thứ năm về quốc phòng, an ninh, đối ngoại, đại hội đã xác định: phải chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng trên cơ sở giữ vững độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường; xử lý đúng đắn, linh hoạt, hiệu quả mối quan hệ với các nước lớn và các nước láng giềng, đánh giá đúng xu thế, nắm bắt trúng thời cơ. Phát huy hiệu quả sức mạnh tổng hợp của đất nước kết hợp sức mạnh thời đại; khai thác, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực để xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

* Đồng Nai cần tận dụng lợi thế và thời  cơ để phát triển

* Trên cơ sở đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XII, rút ra bài học kinh nghiệm và dự báo tình hình thế giới cũng như trong nước, Đại hội XIII đã xác định mục tiêu, nhiệm vụ trong những năm tới như thế nào, thưa ông?

- Đại hội XIII đã xác định mục tiêu tổng quát là: Nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Đồng thời, đại hội đề ra mục tiêu cụ thể: Đến năm 2025, kỷ niệm 50 năm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước: Là nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp. Đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng: Là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam: Trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Ngoài mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể, đại hội đã xác định 6 nhiệm vụ trọng tâm gồm: xây dựng Đảng và hệ thống chính trị; phát triển kinh tế; quốc phòng, an ninh, đối ngoại; văn hóa, xã hội; dân chủ xã hội chủ nghĩa, đại đoàn kết toàn dân tộc và tài nguyên, môi trường, biến đổi khí hậu; đồng thời có 3 đột phá chiến lược gồm: hoàn thiện thể chế; phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao; xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại.

Các đồng chí lãnh đạo tỉnh, nguyên lãnh đạo tỉnh và cán bộ lãnh đạo các cơ quan, đơn vị của tỉnh học tập Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng do Ban Bí thư tổ chức ngày 27 và 28-3-2021. Ảnh: Phương Hằng

* Để góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, theo PGS-TS, Đồng Nai cần làm gì?

- Sau 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới và nhất là 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII, Đồng Nai đã đạt được những thành tựu rất đáng tự hào. Nhưng rõ ràng, tốc độ tăng trưởng của Đồng Nai trong những năm gần đây có xu hướng chậm lại. Tới đây, để Đồng Nai phát triển nhanh và bền vững thì phải nghiên cứu, quán triệt thật sâu sắc văn kiện Đại hội XIII của Đảng, đặc biệt bám sát vào những quyết sách mới của Đại hội XIII, cụ thể là những nhiệm vụ, giải pháp phát triển đất nước trong 5 năm, 10 năm tới. Từ đó, phải xây dựng chương trình hành động với tâm thế mới, đổi mới thể chế, đẩy mạnh sáng tạo, khơi dậy phát triển bền vững.

Dù Đảng bộ tỉnh đã xây dựng chương trình hành động của tỉnh, nhưng căn cứ vào Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và những quyết sách của Đại hội XIII để bổ sung chương trình hành động thể hiện được khát vọng phát triển. Sau khi đã xây dựng chương trình hành động, trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghị quyết phải có quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt.

Đồng Nai đang có rất nhiều cơ hội để phát triển, như dự án xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành - công trình trọng điểm cấp quốc gia được triển khai trên địa bàn tỉnh, Đồng Nai phải tận dụng được lợi thế và thời cơ vàng này để phát triển. Bên cạnh đó, Đồng Nai có lợi thế ở cạnh TP.HCM - Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, Đồng Nai cần biến lợi thế này thành hiện thực, nếu không sẽ lỡ mất thời cơ. Thời cơ và lợi thế đã có, vấn đề còn lại là đội ngũ cán bộ Đồng Nai có nắm được thời cơ, lợi thế để tiến nhanh, tiến mạnh hơn, đưa Đồng Nai trở thành một trong những tỉnh phát triển hàng đầu của cả nước.

* Xin cảm ơn ông!

Phương Hằng (thực hiện)