Kiên trì tìm kiếm hài cốt trên 100 liệt sĩ

Một hố chôn tập thể các chiến sĩ của Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 4, Sư đoàn Bộ binh 5 và Đại đội 240, hy sinh ngày 20-12-1967 vừa được tìm thấy tại Chốt Vườn Điều (ấp 5, xã Long Thọ, huyện Nhơn Trạch).

Một hố chôn tập thể các chiến sĩ của Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 4, Sư đoàn Bộ binh 5 và Đại đội 240, hy sinh ngày 20-12-1967 vừa được tìm thấy tại Chốt Vườn Điều (ấp 5, xã Long Thọ, huyện Nhơn Trạch).

Các đồng chí lãnh đạo tỉnh thường xuyên có mặt tại hiện trường để trực tiếp chỉ đạo và tham gia vào việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trong những năm qua.

Cuộc tìm kiếm các hài cốt liệt sĩ trong trận đánh Chốt Vườn Điều tháng 12-1967 được tiến hành từ tháng 5-2012, đến nay đã trải qua 7 đợt.

* Cuộc tấn công chớp nhoáng

Theo tư liệu và lời kể của các cựu chiến binh, vào đêm 20-12-1967, Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 4, Sư đoàn Bộ binh 5 phối hợp với Đại đội 240 huyện Nhơn Trạch đã tổ chức tấn công Chốt Vườn Điều, nơi có Tiểu đoàn Mãng Xà Vương của Thái Lan đóng quân. Trận đánh Chốt Vườn Điều là một trong những trận mở màn trên toàn chiến trường miền Nam nhằm đánh bại chiến lược chiến tranh cục bộ của Mỹ - ngụy.

Ông Phạm Thanh Lý, nguyên Bí thư Huyện ủy Nhơn Trạch (giai đoạn 1973-1975), kể: “Lúc đầu hỏa lực ta mạnh, ta làm chủ được tình hình, diệt được một số tên địch, khiến chúng hoang mang. Tuy nhiên, ngay trong đêm 20, rạng sáng 21-12, Tiểu đoàn Mãng Xà Vương đã được Mỹ tăng cường lực lượng, 5 xe tăng từ Long Thành vào địa điểm Chốt Vườn Điều, đang bị ta tấn công để yểm trợ. Từ trên cao, các máy bay Mỹ quần thảo, rọi đèn pha để tìm lực lượng ta, giúp lực lượng của Tiểu đoàn Mãng Xà Vương tập trung phản công hỏa lực về phía ta. Dù rất cố gắng, anh dũng, nhưng do lực lượng không cân sức, khiến trên 80 chiến sĩ của ta hy sinh, quân ta buộc phải rút về phía sau để chuẩn bị cho một trận đánh mới”.

 Ngay sau khi ta rút quân, lính của Tiểu đoàn Mãng Xà Vương đi gom bộ đội ta lên xe, mang đi chôn dưới 2 hố tập thể lớn. Sau này, các chiến sĩ từng tham gia đánh Chốt Vườn Điều còn sống đã cất công cố gắng đi tìm nơi chôn cất đồng đội, nhưng không có kết quả  do các thông tin về vị trí của các hố chôn tập thể đều rất mơ hồ.

* Quyết tâm đến cùng

Theo Đại tá Dương Hòa Hiệp, Chính ủy Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, ước nguyện tìm kiếm cho bằng được hài cốt của các chiến sĩ hy sinh trong trận đánh Chốt Vườn Điều tháng 12-1967 không chỉ là của riêng các chiến sĩ từng chiến đấu tại Tiểu đoàn 2, Trung đoàn 4, Sư đoàn Bộ binh 5 và Đại đội 240 mà còn là tâm nguyện, quyết tâm tìm kiếm rất lớn của lãnh đạo tỉnh trong suốt nhiều năm qua. Việc tìm kiếm, cất bốc, quy tập các liệt sĩ tại Chốt Vườn Điều đã được các đồng chí lãnh đạo tỉnh trực tiếp chỉ đạo, động viên kịp thời lực lượng tìm kiếm, huy động các phương tiện máy móc, nguồn xã hội hóa từ các doanh nghiệp và người dân. Đặc biệt, đồng chí Lê Hồng Phương từ khi còn là Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy đến khi nghỉ hưu, đã có mặt thường xuyên tại hiện trường để trực tiếp chỉ đạo công tác tìm kiếm với quyết tâm cao nhất.

Huyện Nhơn Trạch chuẩn bị cho lễ truy điệu các liệt sĩ hy sinh trong trận đánh Chốt Vườn Điều (ảnh chụp chiều 29-8).

Từ giữa tháng 5-2012 đến nay, tỉnh đã triển khai 7 đợt tìm kiếm quy mô lớn với gần 45 hécta đất được đào bới. Không ngại tốn kém về kinh phí đi lại, tỉnh đã 6 lần mời các cựu chiến binh của Tiểu đoàn Mãng Xà Vương năm xưa sang để chỉ vị trí chôn cất cho lực lượng tìm kiếm của tỉnh. Bất cứ lời kể nào của các nhân chứng, dù là không rõ ràng, nhưng có thể là cơ sở để tìm ra manh mối vị trí chôn cất, đều được đội tìm kiếm dùng máy đào trong thời gian nhanh nhất. Không ít lần lực lượng tìm kiếm cảm thấy nản, nhưng nghĩ đến trách nhiệm thiêng liêng, các thành viên trong đội lại có thêm động lực và niềm tin để tiếp tục công việc được giao.

Thượng tá Đoàn Công Tâm, Trưởng ban chính sách Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, người trực tiếp tiến hành công tác tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sĩ tại khu vực Vườn Điều trong suốt thời gian qua kể lại, công việc tìm kiếm từ khi bắt đầu đến khi tìm thấy hố chôn tập thể 20 liệt sĩ đầu tiên mất hơn 1 năm. Hơn 1 năm sau tìm thấy hố chôn thứ hai, có khoảng 80 liệt sĩ được chôn ở hố này. Việc tìm kiếm được tiến hành liên tục, không kể nắng mưa, kể cả ngày nghỉ lễ. Thời gian đầu chỉ đào bằng cuốc, xẻng, sau này được tỉnh hỗ trợ bằng xe máy nên đỡ vất vả và nhanh hơn. Việc tìm kiếm đòi hỏi phải có kinh nghiệm, nếu thấy có sự thay đổi, khác lạ về màu đất, lớp đất, nhất là những vật khả nghi của bộ đội là phải chuyển ngay từ đào bằng máy sang đào bằng tay.

 “Trong 3 năm qua, gần như ngày nào tôi cũng vắng nhà để có mặt tại xã Long Thọ. Ước nguyện sớm tìm được các hài cốt liệt sĩ vào cả trong từng bữa cơm vội vã để tiếp tục công việc tìm kiếm, trong những giấc ngủ đêm không trọn vẹn. Khi tìm được vị trí hố chôn thứ hai, niềm vui của tôi như vỡ òa, tôi xúc động, nhẹ lòng khi đưa được các chú, các anh lên khỏi lòng đất lạnh lẽo này suốt 47 năm qua” - Thượng tá Đoàn Công Tâm xúc động nói.

Trong số hơn 80 hài cốt liệt sĩ mới tìm được tại khu vực Chốt Vườn Điều (ấp 5, xã Long Thọ, huyện Nhơn Trạch) ngày 18-8, duy nhất có một bộ hài cốt còn nguyên vẹn của nữ giới. Đây được cho là hài cốt của một nhân vật mang nhiều bí ẩn, cần sớm được giải mã. Lính của Tiểu đoàn Mãng Xà Vương chính là những người trực tiếp chôn cất người phụ nữ duy nhất này. Họ tìm thấy người phụ nữ  nằm chết cùng bộ đội ta trong trận đánh Chốt Vườn Điều tháng 12-1967. Theo lời kể của các cựu binh Thái Lan khi họ trở lại Long Thọ giúp ta tìm hài cốt liệt sĩ, trước trận đánh Chốt Vườn Điều, người phụ nữ này có tên là cô Tám. Cô Tám hàng ngày đi xe lam từ Long Thành vào trước cổng Chốt Vườn Điều khoảng 100m làm nghề bán nước giải khát cùng với 3 người phụ nữ khác. Cô Tám còn thường xuyên chụp ảnh chung với lính Thái Lan khi họ ra uống nước. Vào sáng 21-8, sau trận đánh, lính Tiểu đoàn Mãng Xà Vương đi gom xác bộ đội đưa đi chôn thì phát hiện người phụ nữ hàng ngày bán nước giải khát cho họ là cô Tám nằm chết cạnh rất nhiều bộ đội. Lính Thái Lan nghi ngờ, cô Tám chính là người của bộ đội cử đến, hàng ngày làm nhiệm vụ theo dõi hoạt động của lính tại Chốt Vườn Điều. Xác của cô Tám sau đó được lính Tiểu đoàn Mãng Xà Vương cho lên xe và đưa đi chôn chung với nhiều thi thể  bộ đội khác. Ông Lê Thanh Hải, nguyên Đại đội trưởng Đại đội 240, cho biết: “Sau khi phát hiện hài cốt của người phụ nữ duy nhất được chôn chung với các bộ đội hy sinh, chúng tôi đã đi dò thông tin nhiều nơi, nhiều người, nhưng không ai biết tung tích của người phụ nữ tên là cô Tám, cũng như việc có hay không việc người phụ nữ  được giao nhiệm vụ bí ẩn”.

Công Nghĩa