Vụ việc đơn giản nhưng hòa giải cơ sở bất thành

Nhiều tháng nay, gia đình bà Thái Thị Dần, ngụ tại KP.2, phường Quyết Thắng (TP.Biên Hòa) khổ sở vì mỗi lần chuẩn bị sửa nhà thì lại bị hàng xóm can ngăn, khiếu kiện.

Ô văng và máng xối nhà bà T. gây khó khăn cho việc sửa chữa nhà bà Dần.

Nguyên nhân là hơn 40 năm qua, vì nghĩ tình làng nghĩa xóm nên bà Dần đồng ý cho hộ kế bên được để nhờ máng xối nước và trổ ô văng cửa sang không gian phần đất nhà mình. Từ đó, người hàng xóm đã mặc nhiên cho rằng phần không gian này thành quyền sở hữu riêng của mình, nên mỗi lần bà Dần sửa nhà đều bị hộ kế bên là bà N.Th.T. khiếu nại lên chính quyền địa phương.

Theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp cho gia đình bà Dần thì phần ô văng của 2 cửa sổ và máng xối của nhà bà T. đang nằm trên phần không gian thuộc sở hữu của bà Dần. Trước đây khi nhà bà T. làm nhà có xin phép chị gái bà Dần (lúc đó chị gái bà Dần đang sử dụng nhà này) cho để nhờ và được chị bà Dần đồng ý. Sau này, khi chuyển lại quyền sử dụng cho bà Dần, chị gái bà cũng nhắc đến việc cho mượn không gian. Do chưa có nhu cầu sử dụng phần không gian trên nên bà Dân vẫn tiếp tục để nhà kế bên sử dụng nhờ.

Đầu năm 2013, bà Dần tiến hành sửa chữa, cơi nới nhà. Theo kế hoạch thì nhà bà T. phải dỡ bỏ phần máng xối và ô văng cửa trả lại cho bà Dần. Tuy nhiên, bà T. đã không thực hiện lời cam kết trước đây khi mượn phần không gian của nhà bà Dần, mà còn khiếu nại lên chính quyền địa phương. Bà T. cho rằng đây là phần sử dụng chung giữa hai nhà nên bà Dần không được xây dựng riêng trên phần chung đó. Sự cản trở của nhà hàng xóm khiến cho việc sửa nhà của bà Dần kéo dài suốt 2 năm qua. Tuy đã sửa nhà vào đầu năm 2015 nhưng đến nay bà Dần vẫn phải chừa khoảng không gian bị lấn chiếm để chờ cơ quan chức năng giải quyết. “Tôi mong vụ việc sớm được giải quyết để xây tường lên cao, chống đỡ phần bên trên. Hiện tại tôi chỉ dùng những thanh sắt chống đỡ bên dưới mà không có tường nâng đỡ. Nếu không kịp thời giải quyết, sắt mục khiến các công trình phía trên sụp đổ sẽ rất nguy hiểm” - bà Dần ái ngại vừa nói vừa chỉ cho chúng tôi những thanh sắt đang chống đỡ tạm thời.

Khoản 2, Điều 265 Bộ luật Dân sự năm 2005 quy định nghĩa vụ tôn trọng ranh giới giữa các bất động sản: Người có quyền sử dụng đất được sử dụng không gian và lòng đất theo chiều thẳng đứng từ ranh giới trong khuôn viên đất phù hợp với quy hoạch xây dựng do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định và không được làm ảnh hưởng đến việc sử dụng đất liền kề của người khác.

Người sử dụng đất chỉ được trồng cây và làm các việc khác trong khuôn viên đất thuộc quyền sử dụng của mình và theo ranh giới đã được xác định; nếu rễ cây, cành cây vượt quá ranh giới thì phải xén rễ, tỉa cành phần vượt quá, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Tháng 3-2013, UBND phường Quyết Thắng đã tiến hành hòa giải vụ việc từ khiếu nại của bà N.Th.T. Trao đổi về vấn đề này, ông Vũ Thế Điệp, cán bộ địa chính - môi trường của phường, cho biết phường đã giải thích và yêu cầu hai bên tự thỏa thuận, thương lượng để đi đến thống nhất. Tuy nhiên, do cả hai bên không có sự thống nhất chung nên phường đã yêu cầu bên phía bà Dần khởi kiện ra tòa. Theo bà Dần, chính quyền địa phương nên có những giải thích rõ hơn đối với phía bà T. để thấy được sai phạm của mình và vận động bà T. dỡ bỏ những công trình lấn chiếm không gian. Như vậy mới phát huy được hiệu quả từ việc hòa giải cơ sở. Bà Dần sẽ không phải mang đơn ra tòa khi đã tuổi gần 80.

Theo Luật sư Ngô Văn Định, vụ việc trên khá đơn giản nhưng lại kéo dài 2 năm nay là do phía chính quyền địa phương chưa làm hết trách nhiệm của mình. Nếu cán bộ hòa giải nêu ra những quy định cụ thể trong việc xác định ranh giới không gian và giải thích rõ hành động sai trái của bà T. thì vụ việc sẽ được giải quyết nhanh chóng hơn, bà Dần sẽ không bị kéo dài thời gian sửa nhà cũng như không phải khởi kiện ra tòa. Đây là một trong những bài học mà những người hòa giải cơ sở cần rút kinh nghiệm, tránh phiền hà cho người dân.

Minh Quân