Xử lý tận gốc xe ba gác, 3-4 bánh tự chế: Không chỉ dừng ở xử phạt:

Bài 2: 'Hung thần' trên đường phố

Thời gian qua, tình trạng xe ba gác, xe 3-4 bánh tự chế chở hàng cồng kềnh lưu thông trên các tuyến quốc lộ, đường tỉnh, đường nội thành không đảm bảo an toàn giao thông (ATGT), thậm chí gây ra không ít vụ tai nạn giao thông (TNGT) chết người, khiến nhiều người không khỏi ngán ngẩm.

Hiện trường vụ tai nạn chết người trên quốc lộ 51, đoạn qua huyện Long Thành, do xe ba gác tự chế gây ra ngày 20-5. Ảnh: C.T.V

Những vụ tai nạn thương tâm

Khu vực công viên 30-4 (thành phố Biên Hòa) là địa điểm tập trung nhiều xe ba gác và xe 3-4 bánh tự chế dừng, đậu hàng ngày. Những người lái xe ở đây là “mối quen” của các cửa hàng vật liệu xây dựng, đồ gỗ ở các phường: Tân Biên, Tân Hòa, Hố Nai, Long Bình… Mỗi ngày, khi nhận được cuộc gọi từ các chủ cơ sở, họ nhanh chóng nhận và giao hàng đi các địa chỉ tại nội và ngoại thành Biên Hòa theo yêu cầu.

Điều đáng nói, hàng hóa họ chuyên chở thường có kích thước lớn (bàn ghế gỗ, tủ gỗ, thanh kim loại, tấm tôn…) nên không tránh khỏi cồng kềnh. Đặc biệt nguy hiểm, các xe này còn chở những tấm tôn, thanh kim loại với chiều dài gấp 2-3 lần thùng xe. Với những người đi đường, các xe ba gác, xe 3-4 bánh tự chế chở hàng cồng kềnh đã và đang trở thành nỗi lo vì thiếu an toàn, dễ xảy ra va chạm.

Anh Phan Anh Tuấn (ngụ phường Tân Phong, thành phố Biên Hòa) cho biết, nhiều người chạy xe ba gác, xe 3-4 bánh tự chế đi nhanh, đi ngược chiều, băng ngang đường rất ẩu. Thậm chí, có tình trạng chở các thanh kim loại, tấm tôn cồng kềnh nhưng không che chắn 2 đầu hàng hóa khiến người khác không phát hiện được từ xa. Khi di chuyển trên đường, nếu các xe ba gác trên bất ngờ chuyển hướng thì người đi phía sau dễ va vào phần hàng hóa cồng kềnh được chở.

Không chỉ tại thành phố Biên Hòa mà ở các huyện có mật độ giao thông đô thị cao như: Long Thành, Nhơn Trạch, Trảng Bom…, không khó bắt gặp cảnh những chiếc xe ba gác máy, xe 3-4 bánh tự chế, xe lôi (xe máy kéo theo một khung kim loại chở hàng hóa phía sau) di chuyển trong các tuyến đường ngoại thành, quốc lộ. Đáng nói, những loại xe ba gác, xe 3-4 bánh tự chế nhận chở tất cả các loại hàng hóa mà khách yêu cầu như: vật liệu xây dựng, nông sản, đồ nội thất… để luồn lách vào các ngõ ngách, đường khu dân cư, các chợ truyền thống nên việc một số phương tiện không đảm bảo an toàn, người lái xe không có giấy phép lái xe phù hợp sẽ tiềm ẩn nguy cơ xảy ra va chạm giao thông cao giữa phương tiện trên và các loại xe khác.

Sau Hội nghị trực tuyến toàn quốc Sơ kết công tác bảo đảm trật tự ATGT quý II và phương hướng, nhiệm vụ quý III-2024 ngày 12-7, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Tấn Đức nhấn mạnh với các sở, ngành, ban ATGT các địa phương là tình trạng xe ba gác, xe 3-4 bánh tự chế chở hàng cồng kềnh, chạy tốc độ cao trên đường tỉnh 769 (huyện Long Thành và huyện Nhơn Trạch) vẫn còn phổ biến. Nếu phía trước có tình huống bất ngờ xảy ra, những người lái xe ba gác, xe 3-4 bánh tự chế sẽ khó xử lý kịp, dễ xảy ra TNGT.

Gần nhất, vào sáng 20-5, trên quốc lộ 51 đoạn qua xã Phước Thái (huyện Long Thành), H.V.H. lái xe lôi tự chế (phía sau chở theo cuộn tôn) đi ngược chiều đã va chạm với xe máy do anh L.M.S. (25 tuổi) điều khiển chở theo chị Đ.T.N.L. (28 tuổi) đang đi đúng chiều. Hậu quả vụ va chạm khiến anh S. bị cuộn tôn trên xe lôi của H.V.H. va vào người và bị thương nặng, ngã xuống đường. Mặc dù được đưa đi cấp cứu nhưng anh S. đã không qua khỏi do vết thương quá nặng.

Trước đó, khoảng 12 giờ 30 ngày 26-4, trên quốc lộ 1, đoạn thuộc phường Tân Hiệp (thành phố Biên Hòa) đã xảy ra va chạm giữa xe tải biển số 60H-606.71, xe tải biển số 61C-256.68 và xe ba gác biển số 60P6-7397 do ông Đ.Q.Đ. điều khiển. Ông Đ.Q.Đ. đã được người dân địa phương đưa đi cấp cứu nhưng đã tử vong sau đó.

Theo UBND tỉnh, phần lớn những xe 3-4 bánh tự chế được cải tiến từ các loại động cơ khác có độ chế thêm nhiều bộ phận như: cần số, bánh xe, thùng xe... để chở hàng hóa cồng kềnh, thậm chí chở người. Hơn nữa, người điều khiển phương tiện hầu như không được đào tạo, không có giấy phép lái xe phù hợp nên nguy cơ gây ra TNGT rất cao.

“Bắt cóc bỏ dĩa”

Từ lâu xe ba gác đã không được cấp giấy phép mới lưu hành khi Nghị quyết số 05/NQ-CP ngày 4-2-2008 của Chính phủ về phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 1-2008 quy định, kể từ ngày 30-6-2008, không cấp giấy phép mới cho lưu hành thêm các loại xe cơ giới 3 bánh (còn gọi là xe ba gác). Trước đó, Nghị quyết số 32/2007/NQ-CP ngày 9-6-2007 của Chính phủ về một số giải pháp cấp bách nhằm kiềm chế tai nạn và ùn tắc giao thông cũng đã quy định, kể từ ngày 1-1-2008, đình chỉ lưu hành ô tô đã hết niên hạn sử dụng, xe công nông, xe tự chế 3-4 bánh; trường hợp cố tình vi phạm sẽ bị tịch thu phương tiện xử lý theo quy định.

Tại Đồng Nai, các xe ba gác đang hoạt động là những xe được cấp biển số trước khi các nghị quyết trên có hiệu lực. Và từ ngày 30-6-2008, không cấp giấy phép mới cho các loại xe ba gác.

Còn về xe 3-4 bánh tự chế, theo cơ quan chức năng, các xe này được cấu tạo từ xe máy rồi gắn cố định hoặc kéo thêm một khung thép phía sau để chở hàng. Do đó, bản thân loại xe này chỉ có giấy đăng ký là xe máy và không được phép lưu thông trên đường nếu phía sau có gắn cố định hoặc kéo thêm một khung thép.

Thời gian qua, lực lượng cảnh sát giao thông toàn tỉnh đã ráo riết kiểm tra, xử lý những xe ba gác chở hàng cồng kềnh, xe 3-4 bánh tự chế lưu thông trên đường. Đặc biệt, đầu tháng 6-2024, lực lượng cảnh sát giao thông đã triển khai chuyên đề kiểm tra, xử lý các loại phương tiện trên để đảm bảo trật tự ATGT.

Qua quá trình kiểm tra của lực lượng cảnh sát giao thông, nhiều phương tiện đã bị xử phạt vì: chở hàng cồng kềnh thiếu an toàn; không có giấy đăng ký xe; người điều khiển không có giấy phép lái xe phù hợp; đi ngược chiều… Không ít xe 3-4 bánh tự chế đã bị tịch thu do vi phạm quy định cấm lưu thông trên đường (Nghị quyết số 32/2007/NQ-CP).

Đội Cảnh sát giao thông - trật tự Công an thành phố Biên Hòa xử lý một trường hợp xe ba gác chở các thanh thép cồng kềnh trên đường Bùi Trọng Nghĩa (thành phố Biên Hòa).

Tuy nhiên, lực lượng cảnh sát giao thông dù đã nhiều lần xử lý, nhưng các loại xe ba gác, xe 3-4 bánh tự chế này vẫn ngang nhiên chở hàng cồng kềnh. Chủ yếu hoạt động tại các khu vực ngoại thành, các tuyến đường vắng và di chuyển trong những chặng đường ngắn để chở hàng từ các cơ sở bán đồ gỗ, bán vật liệu xây dựng đến nhà dân.

Theo UBND tỉnh, sau khi xảy ra vụ TNGT giữa xe lôi tự chế và xe máy trên quốc lộ 51, UBND tỉnh, Ban ATGT tỉnh tiếp tục nhận được phản ánh của người dân về tình trạng xe ba gác, xe 3-4 bánh tự chế ngang nhiên chở hàng cồng kềnh, chở tôn, thép vượt quá chiều dài quy định, không được che chắn, bao bọc an toàn lưu thông trên đường. Việc này đã gây bức xúc cho người dân, đặc biệt là người điều khiển xe mô tô, gắn máy và sẽ tiếp tục tiềm ẩn nguy cơ xảy ra các vụ TNGT tương tự. Không những vậy, các xe máy kéo theo thùng xe tự chế hầu hết là xe cũ kỹ, đã hết niên hạn sử dụng, không bảo đảm các yếu tố an toàn kỹ thuật phương tiện.

Theo ghi nhận của UBND tỉnh, trên địa bàn tỉnh hiện nay, một số nơi, tuyến đường vẫn còn tình trạng xe công nông, xe tự chế 3-4 bánh, xe máy cày kéo rơ-moóc, xe hết niên hạn sử dụng lưu thông trên đường. Các loại phương tiện này không được đăng ký cấp biển số, kiểm định chất lượng an toàn kỹ thuật theo quy định nhưng vẫn được sử dụng để tham gia giao thông vận chuyển hàng hóa trên các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ và đường nội thành, nội thị.

Đăng Tùng

Bài 3: Tìm hướng mở cho xe ba gác