Đặc sản chuối đồi đá hút hàng cuối năm

Các huyện Thống Nhất, Trảng Bom có nhiều vùng đồi đá với hàng trăm hécta trồng các giống chuối bản địa như chuối sứ, chuối chà bột, chuối bơm... cho chất lượng, hương vị thơm ngon hơn các vùng đất khác. Trước đây, chuối chỉ là cây trồng phụ cho thêm thu nhập nhưng hiện nay trở thành cây trồng cho hiệu quả kinh tế cao.

Tháng cận Tết, giá chuối sứ đồi đá tăng cao. Ảnh: B.Nguyên

Các loại chuối bản địa hiện nay được thị trường rất ưa chuộng, đặc biệt hút hàng vào dịp cuối năm. Vài tuần trở lại đây, giá chuối sứ, chuối bơm… tăng theo từng tuần vì nhu cầu thị trường ngày càng cao. Ngoài ăn tươi, đây còn là nguyên liệu chế biến các món chuối hồng, chuối sấy, chuối dẻo...

Cây chuối trên vùng đồi đá

Đồng Nai được biết đến là thủ phủ trồng chuối cấy mô xuất khẩu của cả nước vì có nhiều địa phương hình thành được những vùng chuyên canh trồng chuối xuất khẩu với diện tích lớn. Tuy giống chuối già cấy mô phục vụ cho thị trường xuất khẩu lên ngôi nhưng nhiều địa phương vẫn giữ được những vùng chuyên trồng các giống chuối bản địa như: chuối bơm, chuối sứ, chuối cau, chà bột…

Trong đó, những vùng trồng cây chuối bản địa lâu đời, nổi tiếng về chất lượng chuối ngon phải kể đến những vùng đồi đá ở các huyện Trảng Bom và Thống Nhất. Trong đó, vùng đồi đá còn giữ được diện tích trồng chuối bản địa lớn là các xã Quang Trung, Bàu Hàm 2 (huyện Thống Nhất)… Đây cũng là những vùng nổi tiếng về chất lượng chuối ngon.

Theo nông dân trồng chuối ở các vùng đồi đá, chuối vốn là cây trồng phụ nên dù nó phù hợp với nhiều chất đất khác nhau nhưng thường được trồng nhiều ở các vùng đồi đá khó canh tác, thiếu nước tưới vào mùa khô nên khá kén cây trồng. Với nông dân vùng đất đá, trồng cây chuối rất đơn giản, chỉ cần có chỗ nào có thể moi được 1 hốc đất đặt cây chuối giống xuống là nó tự bám rễ vào đá vươn lên. Cây sẽ tự lớn mà không cần sự chăm sóc quá tỉ mỉ. Chính vì vậy, ngay cả những đồi đá cheo leo với đá ong, đá mồ côi xếp tầng xếp lớp kín mặt đất, có khi nông dân phải cạy đá để đặt cây chuối giống xuống vẫn được phủ xanh bởi màu lá chuối. Vườn chuối không quá tốn công chăm sóc, 1 vụ trồng, nông dân chỉ bón phân 1-2 đợt và hầu như không tốn chi phí thuốc bảo vệ thực vật trị sâu bệnh. Cây chuối tuy trồng cả năm mới cho thu hoạch nhưng trồng 1 lứa đầu là cây chuối tự sinh sôi cho thêm nhiều lứa cây mới. Nông dân có vườn chuối là thu hoạch quanh năm, không lo thiếu tiền chợ và chi tiêu hàng ngày.

Theo ông Trương Cẩm Bình, nông dân trồng chuối ở xã Bàu Hàm 2, huyện Thống Nhất, vùng đồi đá rất phù hợp cho cây chuối phát triển. Nhìn đồi đá ngổn ngang nhưng cây chuối vẫn phát triển xanh tươi vì dù ban ngày nắng nóng nhưng đến đêm đá ra “mồ hôi” nên rất mát. Trong khi đó, đất đồi đá giúp thoát nước tốt, đất khô ráo nên nấm bệnh ít phát triển hơn so với các vùng đất bằng phẳng khác.

Trái chuối trồng trên đất đá cho vỏ mỏng, vị thơm ngon, đậm đà hơn hẳn so với các vùng đất màu mỡ khác. Ở vùng đất đá, cây chuối dựa vào nguồn nước trời để vươn lên, khi cần tưới, nguồn nước từ các giếng khoan cũng ngọt mát, trong lành chứ không bị nhiễm phèn, nhiễm bẩn cũng góp phần cho chất lượng trái chuối thêm ngon.

Ngoài bán trái, các bộ phận còn lại của những giống chuối bản địa trồng ở các vùng đồi đá ở huyện Thống Nhất, Trảng Bom đều sử dụng được. Đặc biệt là cây chuối hột, chuối sứ, lá chuối dùng để gói giò lụa, gói bánh chưng và nhiều món ăn truyền thống ngày Tết. Bắp chuối cũng là món đặc sản rất hút hàng các dịp lễ, Tết.

Đặc sản hút khách

Vào những tháng cuối năm, các loại chuối sứ, chuối bơm thường khá hút hàng vì đây cũng là mùa chế biến các loại chuối hồng, chuối sấy giòn, chuối sấy dẻo. Càng đến những tuần cận Tết Nguyên đán, các vựa chuối chuyên kinh doanh các loại chuối bản địa như chuối sứ, chuối chà bột, chuối bơm… ở các huyện Trảng Bom, Thống Nhất càng nhộn nhịp hoạt động mua, bán. Giá chuối cũng tăng lên từng tuần.

Cụ thể, khi giá thấp, chuối bơm bán tại vườn chỉ hơn 1 ngàn đồng/kg, khi giá tốt bán được từ 4,5-5 ngàn đồng/kg; chuối sứ bình thường có giá từ 7-8 ngàn đồng/kg, cận Tết Nguyên đán bán được từ 25 ngàn đồng/kg trở lên vì loại chuối này người dân chọn chưng ngày Tết, vừa là nguyên liệu chế biến được những món đặc sản thơm ngon, giàu dinh dưỡng.

Ông Trương Cẩm Bình, nông dân trồng chuối ở xã Bàu Hàm 2, huyện Thống Nhất giới thiệu vườn chuối trồng trên đồi đá.

Chủ vựa chuối cô Hoan tại xã Bàu Hàm 2, huyện Thống Nhất cho hay, cây chuối có sức sống mãnh liệt, ngay cả mùa nắng, nguồn nước khan hiếm hơn, cây chuối mọc trên đồi đá nhìn xác xơ nhưng vẫn cho những buồng trái ngọt ngon. Chuối trồng ở các đồi đá cho chất lượng thơm ngon, đậm đà nên được thị trường ưa chuộng hơn các vùng đất khác. Chuối tuyển được đưa về tiêu thụ tại các thành phố lớn như: Thành phố Hồ Chí Minh, Biên Hòa, nhiều thương lái đóng hàng đi máy bay đưa về Hà Nội tiêu thụ. Chính vì vậy, chuối trồng ở các vùng đồi đá thường bán cao hơn 1-2 ngàn đồng/kg so với các vùng trồng khác.

Theo các vựa mua chuối trên địa bàn huyện Thống Nhất, thị trường chuối trong nước cũng có lúc tăng, lúc giảm nhưng không bao giờ lo thiếu đầu ra.  Ngày thường, lượng chuối các vựa tiêu thụ khoảng vài tấn/vựa/ngày thì tháng cuối năm, sản lượng tiêu thụ có thể tăng lên gấp đôi, gấp 3 lần so với những tháng khác trong năm. Theo đó, giá chuối bán ra, nhất là mặt hàng chuối sứ tăng rất cao, có thời điểm lên đến gần 30 ngàn đồng/kg, gấp mấy lần giá bán ngày thường.

Chủ tịch Hội Nông dân huyện Thống Nhất Nguyễn Thế Vinh cho biết, trên địa bàn huyện vẫn còn hàng trăm hécta trồng các loại chuối bản địa, chủ yếu tập trung trên các đồi đá. Tuy trồng trên đồi đá cằn cỗi nhưng khi thu hoạch, trái chuối to tròn, căng mẩy với độ ngọt, vị thơm đậm đà hơn những vùng đất màu mỡ khác. Trồng giống chuối cấy mô xuất khẩu phụ thuộc quá lớn vào thị trường Trung Quốc nên khá bấp bênh, khi thì trúng lớn nhưng có khi thua lỗ. Với các giống chuối truyền thống là món ăn quen thuộc của người dân nên lúc nào cũng có thị trường.

Ngoài sản phẩm chuối tươi, trên địa bàn huyện Thống Nhất có nhiều cơ sở chế biến đặc sản từ nguyên liệu chuối tươi. Sản phẩm rất đa dạng, chỉ riêng món ăn vặt chế biến từ chuối đã có hơn chục loại như: chuối sấy dẻo, chuối chiên, chuối ép, snack chuối… Món đặc sản được du khách ưa chuộng nhất là món chuối sứ sấy còn nguyên lớp vỏ lụa mà người địa phương quen gọi chuối hồng sấy dẻo. Nét đặc biệt của món này khi chế biến, người làm chỉ tước một lớp vỏ dai, mỏng bên ngoài và vẫn giữ nguyên lớp vỏ lụa của trái, ngay sát phần thịt chuối. Các sản phẩm này không chỉ tiêu thụ mạnh tại thị trường nội địa mà còn xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới.

Bình Nguyên