Thận trọng với cạm bẫy mua bán hàng qua mạng

Mạng xã hội hiện nay còn là kênh mua bán hàng tiện lợi và nó cũng giúp nhiều người có thu nhập nhờ kinh doanh online. Tuy nhiên, mua bán qua mạng xã hội cũng là mảnh đất còn nhiều kẽ hở mà kẻ xấu lợi dụng nhằm lừa đảo, trục lợi.

Mua bán qua các kênh online rất tiện lợi nhưng cũng đầy kẽ hở để các đối tượng lừa đảo lợi dụng

Bên cạnh các chiêu thức lừa đảo qua mạng tinh vi như lừa trúng thưởng, hack tài khoản mạng xã hội, trộm mã ngân hàng (sử dụng trang web giả mạo để nạn nhân cung cấp các thông tin)… mà Báo Đồng Nai từng đề cập, hiện tượng lừa đảo thông qua các hoạt động mua bán trên mạng hiện khá phổ biến và diễn biến phức tạp.

* Fanpage giả, giấy tờ giả, đóng vai giả

Một trong những thủ đoạn lừa đảo của các đối tượng xấu là tạo các fanpage giả. Nói đúng hơn, các đối tượng lập các fanpage nhái gần y hệt các trang bán hàng online có uy tín, có nhiều khách hàng. Thao tác làm nhái này dễ dàng vì đa phần là “copy - paste”. Thông thường, các đối tượng chọn các trang bán hàng sang trọng, đắt tiền để làm giả. Đối tượng cũng bỏ công để đọc và tìm hiểu nhu cầu, tâm lý khách hàng; tìm cách kết bạn với càng nhiều người càng tốt. Thủ đoạn kiếm tiền của các đối tượng này là “dụ” người mua tham gia các chương trình khuyến mãi “khủng” và yêu cầu họ chuyển khoản đặt cọc trước. Sau khi thu được số tiền khách hàng “đặt cọc”, kẻ lừa đảo xóa fanpage giả và tất cả dấu vết liên quan.

Kẻ lừa đảo không chừa một ai, kể cả những người làm nghề trung gian vận chuyển hàng (shipper). Ảnh minh họa: Danangaz

Kẻ lừa đảo đôi khi còn đóng vai người mua chứ không chỉ “làm giả” người bán như trên. Xuất phát từ yêu cầu mua bán hàng trên mạng thường được giao kèo chuyển tiền trước mới gửi hàng, kẻ lừa đảo đóng vai khách hàng ở vùng sâu vùng xa, có ít thời gian, cần hàng gấp. Kẻ lừa đảo cực kỳ tinh vi khi giả vờ chọn thời điểm chuyển tiền là chiều thứ 6. Đây là thời điểm cuối tuần. Lúc này, các ngân hàng thường ngưng làm việc. Kẻ lừa đảo làm giả giấy chuyển tiền bằng cách photoshop hình ảnh một giấy chuyển tiền thật cho phù hợp nội dung và gửi cho người bán. Người bán cứ thế chuyển hàng. Khi người bán phát hiện rằng mình bị lừa thì quá muộn: không còn liên lạc được với “người mua”!

Kẻ xấu còn đóng giả người bán để lừa shipper. Shipper là danh từ tiếng Anh dùng để chỉ những người làm dịch vụ trung gian vận chuyển hàng hóa từ người bán đến người mua. Thu nhập từ hoạt động vận chuyển không đáng bao nhiêu (khoảng 10-30 ngàn đồng/đơn hàng) nhưng nếu bị lừa họ có thể mất một số tiền rất lớn.

Kẻ xấu lừa shipper như thế nào? Do nhiều shipper không chỉ chuyển hàng cho chỗ quen biết mà còn làm thêm các cửa hàng khác để kiếm thêm thu nhập. Những chỗ lạ, shipper phải bỏ tiền túi tạm ứng trước để lấy hàng (vì người bán không thể tin cậy). Phát hiện ra yếu tố này, kẻ lừa đảo đóng giả người bán hàng, đóng gói hàng trị giá thấp nhưng nâng khống giá trị lên rồi hẹn shipper đến lấy hàng ở địa chỉ trung tính như bến xe buýt hay cổng trường. Tất nhiên, shipper phải ứng tiền cho những người này. Và tất nhiên, địa chỉ và số điện thoại của người mua là địa chỉ “ma”.

Khi shipper phát hiện ra mình bị lừa thì họ không còn có manh mối nào để tìm kẻ lừa đảo.

* Ăn cắp thông tin, tạo chân gỗ, dìm giá đối thủ

Những trang Facebook bán hàng có uy tín luôn bị kẻ xấu rình rập. Đối tượng lừa đảo theo dõi thông tin khách hàng của trang ấy qua những bình luận (comment), những tương tác cảm xúc (như like) dưới các status giới thiệu sản phẩm để cố gắng kết bạn và liên lạc qua Messenger. Nội dung liên lạc rỉ tai của họ là mời chào mua sản phẩm ấy với giá rẻ hơn. Nhiều khách hàng cũng bị những lời đường mật của kẻ lừa đảo và không tìm hiểu kỹ nên phải mua hàng không rõ nguồn gốc, hàng giả, hàng chất lượng kém.

Kẻ lừa đảo có khi là người bán hàng kém chất lượng, chúng tung ra các chiêu trò trên Facebook như tạo giải thưởng cho ai copy nguyên văn bài PR về sản phẩm trên trang của họ về tường nhà và đạt số “like” nhất định, thường rất thấp. Nhiều bạn trẻ, nhất là các bạn nữ đã làm theo. Kẻ lừa đảo cho “người nhà”, “chân gỗ” vào bấm like và… đặt hàng. Những “chân gỗ” của kẻ lừa đảo đặt hàng với số lượng lớn dưới hình thức comment trong các “tút” của những nạn nhân. Và ngay sau đó, kẻ lừa đảo liên hệ đề xuất các nạn nhân nên mua hàng để giao và hưởng hoa hồng. Các nạn nhân sau khi ứng tiền để lấy hàng về thì kẻ đặt hàng cũng không còn tồn tại nữa, các số điện thoại liên lạc và địa chỉ đều là… fake!

Bộ Thông tin - truyền thông gửi các thông điệp cảnh báo cho người dân về tình trạng lừa đảo qua mạng

Kiểu dùng “chân gỗ” này của kẻ bán hàng lừa đảo đôi lúc tạo ra cơn sốt ảo: Họ dùng nhiều nick lạ để giả vờ mua hàng số lượng lớn tạo nên cơn sốt ảo ở chính các đại lý bán lẻ của họ. Những người bán lẻ không tỉnh táo rất dễ dính bẫy lừa: Gom tiền mua số lượng lớn hàng và các khách đặt cọc mua bỗng dưng biến mất!

Hàng bán qua mạng vì khoảng cách không gian nên rất khó kiểm tra chất lượng. Nhiều mặt hàng hiện nay có quá nhiều kiểu làm giả, vì thế, có rất nhiều loại giá. Những người bán hàng trên mạng đôi lúc bị đối thủ cạnh tranh sử dụng các chiêu trò để “dìm giá”. Khi bước vào cuộc cạnh tranh ấy, các thủ đoạn lôi kéo khách hàng từ hình thức làm từ thiện, cho đến giả xuất xứ “hàng xách tay”, “tiếp viên hàng không mang về”, “hàng nhập độc quyền”... được khai thác. Hậu quả cuối cùng là người mua hàng: mất tiền oan nhưng chất lượng hàng rất kém.

Những hình thức lừa đảo trong mua bán hàng trên mạng khó mà kể hết, ngày càng diễn biến phức tạp.

Các hình thức kinh doanh online ngày càng nở rộ bởi sự tiện lợi và cũng kéo theo những kiểu lừa đảo mới. Vì sao? Mua bán trên mạng nhiều khi diễn ra quá đơn giản. Người mua chỉ cần xem thông tin giới thiệu sản phẩm rồi xác nhận trên Facebook là giao dịch có thể được tiến hành. Người bán hàng hãy là những người kinh doanh có tâm, có trách nhiệm để bảo vệ uy tín của chính mình. Người mua hãy là người tiêu dùng thông thái, cần tìm hiểu kỹ thông tin sản phẩm trước khi mua và chọn địa chỉ bán hàng uy tín để tránh “tiền mất tật mang”.

Phú Trang