30 năm trước, 64 cán bộ, chiến sĩ Hải quân Việt Nam đã anh dũng chiến đấu ngoài vùng biển Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao để bảo vệ chủ quyền. Đến nay hài cốt các liệt sĩ vẫn nằm tận biển sâu...
[links()]30 năm trước, 64 cán bộ, chiến sĩ Hải quân Việt Nam đã anh dũng chiến đấu ngoài vùng biển Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao để bảo vệ chủ quyền. Đến nay hài cốt các liệt sĩ vẫn nằm tận biển sâu. Thời gian có dài bao nhiêu, trận chiến Gạc Ma vẫn làm thổn thức bao trái tim người Việt.
 |
| Tượng đài “Những người nằm lại phía chân trời”. |
30 năm trước, các chiến sĩ Hải quân Việt Nam đang thực thi pháp luật chủ quyền trên biển, đảo của Việt Nam, thì bất ngờ bị Hải quân Trung Quốc đem tàu đến gây hấn và nã đạn, rồi lấn chiếm.
* Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh
| Ngày 27-7-2017, khu tưởng niệm “Những người nằm lại phía chân trời” ở bán đảo Cam Ranh (tỉnh Khánh Hòa) được hình thành, nhưng xương cốt của 64 liệt sĩ vẫn nằm lạnh cóng dưới tầng sóng ngoài đảo Gạc Ma. Theo thông lệ của những người đi biển, mỗi khi tàu hải quân đi qua vùng biển Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao, cán bộ, chiến sĩ thường tổ chức lễ viếng và thả hoa tưởng niệm các liệt sĩ. |
Đầu tháng 3-1988, sau khi chiếm giữ trái phép 5 đảo thuộc quần đảo Trường Sa (gồm các đảo: Chữ Thập, Châu Viên, Huy Gơ, Ga Ven và Xu Bi) Trung Quốc lại có ý đồ chiếm các đảo Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao nhằm kiểm soát cả khu vực.
Để thực hiện ý đồ này, Trung Quốc đã huy động lực lượng của 2 hạm đội xuống khu vực quần đảo Trường Sa với 9-12 tàu chiến, 2 tàu hộ vệ pháo, 2 tàu đổ bộ, 3 tàu vận tải, tàu đo đạc.
Trước tình hình đó, Bộ Tư lệnh Hải quân Việt Nam đã triển khai lực lượng bảo vệ giữ chủ quyền. Tàu HQ-605 thuộc Lữ đoàn 125 do đồng chí Lê Lệnh Sơn làm thuyền trưởng từ Đá Đông đến đóng giữ đảo Len Đao. Sau 29 giờ hành quân khẩn trương vào lúc 5 giờ ngày 14-3-1988 tàu đã đến đảo, cắm cờ Tổ quốc khẳng định chủ quyền.
 |
| Lễ tưởng niệm 64 liệt sĩ Gạc Ma |
Trước đó, lúc 9 giờ ngày 13-3-1988, tàu HQ-604 do Đại úy Vũ Phi Trừ làm thuyền trưởng được lệnh về Gạc Ma; tàu HQ-505 do thuyền trưởng Vũ Huy Lễ tiến về đảo Cô Lin. Phối hợp với 2 tàu này có 2 đội công binh 70 người và 4 tổ chiến đấu 22 người thuộc Lữ đoàn 146. Sau khi 2 tàu thả neo được khoảng 30 phút, tàu hộ vệ, tàu Trung Quốc áp sát liên tục đe dọa, uy hiếp.
Lúc 21 giờ ngày 13-3-1988, Bộ Tư lệnh Hải quân chỉ thị cho các thuyền trưởng chỉ huy bộ đội quyết giữ vững các đảo Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao, đồng thời khẩn trương thả xuồng, chuyển vật liệu làm nhà lên đảo ngay trong đêm. Tàu HQ-604 cho công binh chuyển vật liệu lên đảo Gạc Ma. Lúc này chiến sĩ Hải quân Việt Nam đã cắm cờ trên đảo và triển khai 4 tổ bảo vệ.
 |
| Lễ đón các liệt sĩ Gạc Ma vào bán đảo Cam Ranh, Khánh Hòa ngày 27-7-2017. |
Thấy vậy, phía Trung Quốc điều thêm 2 tàu hộ vệ có trang bị pháo 100 ly đến hỗ trợ, đe dọa buộc ta phải rời khỏi Gạc Ma. Trước căng thẳng ấy, Ban chỉ huy tàu HQ-604 họp bàn, nhận định Trung Quốc có thể dùng vũ lực can thiệp và quyết định chỉ huy bộ đội bình tĩnh xử trí, thống nhất thực hiện theo phương án tác chiến đề ra, quyết tâm bảo vệ Gạc Ma.
* Đất nước mãi gọi tên anh
6 giờ sáng 14-3-1988, Trung Quốc thả 3 thuyền nhôm và 40 quân đổ bộ lên đảo, tiến về phía cờ nước ta định giật lấy. Lập tức, Thiếu úy Trần Văn Phương, Hạ sĩ Nguyễn Văn Lanh cùng đồng đội giành lại cờ. Binh lính Trung Quốc dùng lưỡi lê đâm và bắn Hạ sĩ Nguyễn Văn Lanh bị thương. Thiếu úy Trần Văn Phương xông vào cứu đồng đội cũng bị bắn và anh dũng hy sinh.
 |
| Cận cảnh Tượng đài “Những người nằm lại phía chân trời” |
Sau 30 năm kể từ trận chiến Gạc Ma, Đại tá Vũ Huy Lễ - nguyên thuyền trưởng tàu HQ-505 - chưa bao giờ nguôi ngoai được nỗi đau. Giọng người lính già nghèn nghẹn: “Khi 64 hài cốt của đồng đội vẫn còn nằm dưới đáy biển, thì những người như chúng tôi chưa thể thanh thản được. Máu của các liệt sĩ đã nhuộm mặn sóng Biển Đông. Vùng biển, đảo ấy bây giờ là màu xanh, nhưng hòa lẫn trong ấy là máu đào liệt sĩ”.
Ông Lễ kể, sau khi tàu HQ-604 chìm, 2 tàu chiến của đối phương quay súng sang tấn công tàu HQ-505. Đạn pháo đã làm toàn bộ mạn phải tàu bị cháy, thủng, phòng truyền thông tin, phía boong bốc cháy dữ dội, một số cán bộ, chiến sĩ bị thương, song anh em vẫn quyết tâm chiến đấu.
 |
| Thắp hương tưởng niệm đồng đội đã anh dũng hy sinh |
Lúc này, phía đảo Gạc Ma là cảnh tượng hoang tàn. Nhiều mảnh vỡ, đồ đạc của tàu trôi dạt khắp nơi. Thuyền trưởng Lễ đã lệnh cho 5 cán bộ, chiến sĩ hạ xuồng cứu sinh (loại lớn) sang Gạc Ma tìm kiếm. Đến 12 giờ cùng ngày, xuồng quay về với 44 chiến sĩ Gạc Ma, trong đó có 5 người đã hy sinh, nhiều người bị thương.
| 30 năm trôi qua, sự kiện “Trường Sa - 88” cũng lùi vào dĩ vãng, song những chứng tích trận tàn sát đẫm máu ngày ấy thì không bao giờ quên lãng. Bởi, nó đã đi vào lịch sử dân tộc, để mỗi năm đến ngày 14-3, ký ức đau thương nhưng vô cùng bi tráng lại ùa về trong tiềm thức người Việt. |
Lúc này tàu HQ-605 cũng bị tàu của đối phương bắn ở đảo Len Đao (cách Cô Lin 10 hải lý). Mặc dù tàu HQ-605 cũng tìm cách lao lên đảo, nhưng do đảo không thoải như Cô Lin nên tàu chỉ ghé được mũi lên đảo, khi nước rút tàu bị tụt xuống biển rồi chìm vào lúc 6 giờ ngày 15-3-1988. Anh em trên tàu bơi được về đảo Sinh Tồn. Để giữ đảo Cô Lin, thuyền trưởng Lễ quyết định lùi tàu HQ-505 ra xa rồi dùng hết tốc độ lao lên đảo Cô Lin trong làn đạn của đối phương cày xới mặt biển. Đó là lúc 8 giờ 45 sáng 14-3-1988.
30 năm qua, những người mẹ liệt sĩ Gạc Ma vẫn khắc khoải chờ xương cốt của các liệt sĩ; những người con chỉ biết mặt cha qua di ảnh thờ; nhiều người vợ thầm lặng hy sinh ở vậy nuôi con… Nỗi đau không bao giờ kể xiết. Song tất cả đều tự hào kiêu hãnh. Các anh đã hy sinh cho Tổ quốc thanh bình, cho biển đảo Trường Sa xanh thắm giữa ngàn khơi. Đất nước mãi gọi tên các anh - những người ngã xuống vì dân tộc.
Mai Thắng
