Ph.Ăngghen - lãnh tụ thiên tài của giai cấp công nhân và nhân dân lao động

Friedrich Engels (Ph.Ăngghen) là lãnh tụ thiên tài, người thầy vĩ đại của giai cấp vô sản, người đã cùng C.Mác xây dựng nên lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học và đấu tranh vì sự nghiệp giải phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động.

Friedrich Engels (Ph.Ăngghen) là lãnh tụ thiên tài, người thầy vĩ đại của giai cấp vô sản, người đã cùng C.Mác xây dựng nên lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học và đấu tranh vì sự nghiệp giải phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động.

Chân dung Ph.Ăngghen. Ảnh tư liệu

* Ph.Ăngghen - nhà lý luận lỗi lạc

Ph.Ăngghen sinh ngày 28-11-1820 ở TP.Barmen, tỉnh Rhein, Vương quốc Phổ (nay là nước Đức) trong một gia đình chủ xưởng dệt. Ông là nhà lý luận chính trị, một triết gia và nhà khoa học nổi tiếng người Đức thế kỷ XIX, là người cùng với C.Mác sáng lập nên chủ nghĩa Mác, học thuyết khoa học và cách mạng - vũ khí tư tưởng của giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh xóa bỏ chế độ tư bản, xây dựng xã hội mới xã hội chủ nghĩa, cộng sản chủ nghĩa. Đồng thời, Ph.Ăngghen đã cùng C.Mác nhiệt tình truyền bá tư tưởng cách mạng, xây dựng các tổ chức cách mạng của giai cấp công nhân, trở thành lãnh tụ của phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân các nước châu Âu ở nửa cuối thế kỷ XIX.

Vào đầu những năm 40 của thế kỷ XIX, mặc dù phong trào đấu tranh của giai cấp vô sản chống lại sự thống trị, bóc lột của giai cấp tư sản đã phát triển mạnh mẽ nhưng vẫn còn mang tính tự phát, chưa có mục tiêu rõ rệt; giai cấp công nhân còn chưa nhận thức được lợi ích giai cấp và sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp mình. Những học thuyết khác nhau của chủ nghĩa xã hội không tưởng, chủ nghĩa cải lương, tư tưởng vô chính phủ đều thất bại và đem lại những tổn thất to lớn cho phong trào công nhân thế giới. Nhu cầu bức thiết của phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân lúc này là cần có một học thuyết cách mạng soi sáng, giúp cho phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân từ tự phát trở thành tự giác, hoàn thành sứ mệnh lịch sử của giai cấp mình.

C.Mác và Ph.Ăngghen đã gánh vác trọng trách đó và 2 ông đã hoàn thành xuất sắc trọng trách của thời đại. Trong thời gian 40 năm, Ph.Ăngghen đã cùng với C.Mác dày công nghiên cứu, kế thừa những tinh hoa tư tưởng của nhân loại, mà trước hết và trực tiếp là triết học cổ điển Đức, kinh tế chính trị học Anh và chủ nghĩa xã hội Pháp; đồng thời, tắm mình vào trong thực tiễn phong phú, sinh động của phong trào đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân, xây dựng nên chủ nghĩa Mác, một học thuyết, một hệ thống lý luận khoa học và cách mạng, bao gồm triết học Mác-xít, kinh tế chính trị học Mác-xít và chủ nghĩa xã hội khoa học; sáng tạo ra chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, phát hiện ra những quy luật khách quan của sự phát triển xã hội và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân; xây dựng nên lý luận giá trị thặng dư với các quy luật chi phối sự vận động, phát triển và diệt vong tất yếu của chủ nghĩa tư bản. Đây là những cơ sở lý luận khoa học, là vũ khí tư tưởng cho cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân.

* Người chiến sĩ cách mạng vĩ đại

Không chỉ là nhà tư tưởng vĩ đại, Ph.Ăngghen còn là nhà hoạt động thực tiễn cực kỳ tài ba, với trí tuệ sáng suốt và trái tim nồng cháy của mình, Ph.Ăngghen đã trực tiếp tham gia phong trào cách mạng, dũng cảm đấu tranh cho sự nghiệp của giai cấp công nhân. Ph.Ăngghen được ngưỡng mộ, kính trọng không chỉ bởi trí tuệ của một nhà bác học, lòng dũng cảm, nhiệt huyết của một chiến sĩ cách mạng vĩ đại mà còn bởi phẩm chất cao cả thể hiện trong tình bạn, tình đồng chí son sắt, thủy chung với C.Mác.

Tự nhận mình là cây vĩ cầm số 2 bên cạnh C.Mác nên mặc dù rất say mê nghiên cứu sáng tạo và say mê hoạt động trong phong trào công nhân, ghét cay ghét đắng nghề thư lại, nhưng Ph.Ăngghen đã chấp nhận làm nhân viên văn phòng của một hãng buôn ở Manchester để có thể giúp đỡ vật chất cho C.Mác, tạo điều kiện cho C.Mác toàn tâm toàn ý nghiên cứu lý luận. Và, mặc dù có hơn 1 ngàn tác phẩm vừa viết riêng, vừa viết chung với C.Mác nhưng những học thuyết đó chỉ lấy tên học thuyết Mác, đó là tâm nguyện của Ph.Ăngghen.

Không chỉ vậy, Ph.Ăngghen còn là người cha tinh thần của các con Mác. Ông đứng ra chu toàn cuộc sống của vợ và các con Mác. Sau khi C.Mác qua đời, Ph.Ăngghen đã gác bỏ nhiều dự định riêng của mình, tập trung thời gian, công sức để chỉnh lý, biên tập và cho xuất bản quyển II, quyển III bộ Tư bản mà C.Mác đang viết dở dang. Đây là tác phẩm lớn nhất, vĩ đại nhất của C.Mác và chủ nghĩa Mác.

Ph.Ăngghen còn dành nhiều thời gian, công sức để tuyên truyền cho các tư tưởng của C.Mác, đấu tranh bảo vệ tư tưởng của C.Mác trước sự tấn công, xuyên tạc của các lực lượng thù địch. Bên cạnh đó, Ph.Ăngghen cũng phê phán, kiên quyết lên án khuynh hướng và những mưu toan biến học thuyết do C.Mác và ông sáng lập trở thành một mớ những công thức giáo điều, xơ cứng, bất biến. Ông đấu tranh không khoan nhượng với những ai coi thường sự tiến bộ của khoa học, những điều kiện mới và những nhu cầu mới của xã hội. Trong trường hợp xuất hiện những sự kiện thực tế mới, khi tình hình thay đổi và cuộc sống đặt ra những vấn đề mới thì Ph.Ăngghen sẵn sàng xem xét lại những quan điểm lý luận của chính bản thân mình.

Ngay trong Lời tựa viết cho bản tiếng Đức Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản, xuất bản năm 1872, C.Mác và Ph.Ăngghen đã khẳng định: “Có một số đoạn nhỏ, chi tiết nhỏ của tác phẩm này cần được xem xét lại, viết khác đi, vì thực tiễn đã đổi thay”.

Chính Ph.Ăngghen đã từng lưu ý những người cộng sản: “Lý luận của chúng tôi là lý luận của sự phát triển, chứ không phải là một giáo điều mà người ta phải học thuộc lòng và lắp lại một cách máy móc”. Đây thật sự là quan điểm và phong cách của một nhà khoa học, một nhà cách mạng chân chính.

* Tư tưởng của Ph.Ăngghen đối với cách mạng Việt Nam

91 năm qua, Đảng ta luôn trung thành và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của thực tiễn cách mạng nước ta, đề ra đường lối cách mạng đúng đắn, đưa cách mạng nước ta hòa chung vào phong trào cách mạng của thời đại, đáp ứng những nguyện vọng, lợi ích căn bản, sống còn của nhân dân lao động và dân tộc ta nên đã tập hợp, đoàn kết, phát huy được sức mạnh to lớn của nhân dân, của toàn dân tộc, kết hợp với sức mạnh của thời đại, tạo thành sức mạnh vô địch chiến thắng mọi kẻ thù, đưa cách mạng đến thành công.

Kể từ khi ra đời đến nay, chủ nghĩa Mác - Lênin đã nhiều lần bị các trào lưu tư tưởng khác phê phán, đả kích. Nhất là khi chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nước Đông Âu sụp đổ, các thế lực phản động, chống Đảng Cộng sản, chống chủ nghĩa xã hội trên thế giới và một số phần tử cơ hội chính trị trong nước lại được dịp đẩy mạnh phê phán, xuyên tạc, vu cáo, phủ định chủ nghĩa Mác - Lênin; bác bỏ chủ nghĩa Mác - Lênin, bác bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản, bác bỏ con đường xã hội chủ nghĩa là mục tiêu của các thế lực phá hoại sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Trong bối cảnh đó, Đảng ta luôn khẳng định: Đảng ta lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động...

Tổng kết thực tiễn cách mạng Việt Nam 91 năm qua, Đảng ta rút ra bài học: Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Đảng phải nắm vững, vận dụng sáng tạo và góp phần phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, không ngừng làm giàu trí tuệ, bản lĩnh chính trị và năng lực tổ chức để đủ sức giải quyết các vấn đề do thực tiễn cách mạng đặt ra.

Sao Khuê