Thúc đẩy phát triển dự án nhà ở xã hội

Theo Nghị quyết của HĐND tỉnh, giai đoạn 2014-2020, Đồng Nai sẽ hoàn thành xây dựng khoảng 21,5 ngàn căn nhà ở xã hội nhưng đến cuối tháng 9-2019, tỉnh mới thực hiện được hơn 2,9 ngàn căn...

Theo Nghị quyết của HĐND tỉnh, giai đoạn 2014-2020, Đồng Nai sẽ hoàn thành xây dựng khoảng 21,5 ngàn căn nhà ở xã hội (NOXH) cho người thu nhập thấp. Nhưng đến cuối tháng 9-2019, tỉnh mới thực hiện được hơn 2,9 ngàn căn. Nhiều dự án NOXH phải thu hồi vì chủ đầu tư không triển khai.

Khu nhà ở xã hội ở phường Quang Vinh (TP.Biên Hòa) là một trong 4 dự án đã hoàn thành. Ảnh: H.Giang

[links()]UBND tỉnh đã quy hoạch 49 dự án NOXH với quy mô 158 hécta, tương ứng khoảng 30 ngàn căn. Tuy nhiên, đến nay chỉ có 8 dự án được triển khai xây dựng với quy mô gần 7,9 ngàn căn, tỷ lệ hoàn thành gần 37%.

* Chỉ có 4 dự án hoàn thành

Đồng Nai là nơi có công nghiệp phát triển, người dân từ nơi khác đến sinh sống, làm việc trong các công ty, xí nghiệp rất đông. Điều này dẫn đến nhu cầu về nhà ở khá lớn, nhất là tại các địa phương như: TP.Biên Hòa, Long Thành, Nhơn Trạch, Trảng Bom...

Để chăm lo cho cuộc sống của người lao động, UBND tỉnh đã tiến hành quy hoạch các dự án NOXH và mời gọi doanh nghiệp đầu tư. Hầu hết các dự án đều đã có chủ đầu tư, nhưng sau gần 6 năm chỉ có 4 dự án hoàn thành và 4 dự án đang trong quá trình xây dựng mới hoàn thành được 35-40%.

Những dự án đã xây dựng xong gồm: 4 block NOXH phường Quang Vinh (TP.Biên Hòa) khoảng 716 căn; dự án phường Bửu Long (TP.Biên Hòa) 184 căn; dự án phường Tam Hòa (TP.Biên Hòa) 408 căn; dự án nhà ở cho cán bộ, công nhân viên Công ty TNHH Hyosung Việt Nam (huyện Nhơn Trạch) 146 căn.

Thực tế, đa số các dự án NOXH triển khai chậm là do khó khăn về quỹ đất sạch giao cho nhà đầu tư. Những khu vực đất công (đất sạch) tỉnh ưu tiên cho mục tiêu giáo dục, y tế hoặc để đấu giá lấy tiền làm hạ tầng những công trình trọng điểm. Đơn cử như dự án NOXH phường Tân Hiệp (TP.Biên Hòa) chuyển sang đất giáo dục. Tại huyện Vĩnh Cửu, một số vị trí đất công dự tính làm nhà ở cho người thu nhập thấp cũng phải chuyển sang đất giáo dục, vì nhu cầu trường lớp cho học sinh bức  thiết hơn.

Ông Lê Mạnh Dũng, Phó giám đốc phụ trách Sở Xây dựng đánh giá: “Theo quy định, nhiều nhà ở thương mại diện tích lớn phải dành quỹ đất 20% để xây dựng NOXH, nhưng vì thiếu nơi tái định cư nên quỹ đất đã ưu tiên để làm các khu tái định cư. Bên cạnh đó, nhà đầu tư khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn ưu đãi nên không mặn mà triển khai dự án NOXH”.

* Buộc phải thu hồi nhiều dự án

Qua rà soát, UBND tỉnh đã ban hành quyết định thu hồi 11 dự án NOXH. Nguyên nhân chính là do doanh nghiệp chậm trễ triển khai dự án, thấy dự án không hiệu quả xin rút lui hoặc xin chuyển mục đích đầu tư. Trong đó, huyện Nhơn Trạch có 5 dự án bị thu hồi nằm ở địa bàn các xã Long Tân, Phú Hội, Phước An. TP.Biên Hòa có 3 dự án ở phường Long Bình, Tân Hiệp. Huyện Trảng Bom có 2 dự án nằm tại thị trấn Trảng Bom và huyện Long Thành có 1 dự án thuộc xã An Phước.

Khu nhà ở xã hội ở phường Quang Vinh (TP.Biên Hòa) là một trong 4 dự án đã hoàn thành. Ảnh: H.Giang

Ông Huỳnh Trung Dũng, Phó trưởng phòng Quy hoạch (Sở Tài nguyên - môi trường) cho biết: “Theo quy định của Luật Đất đai, dự án quá thời hạn quy định mà doanh nghiệp không triển khai thì sẽ bị thu hồi. Trong đó, có những vị trí quy hoạch làm NOXH chưa phù hợp nên nhà đầu tư nhùng nhằng kéo dài thời gian chưa làm”.

Ông Dũng cũng lưu ý, các địa phương nên xem xét lại địa điểm quy hoạch NOXH xem thích hợp chưa, nếu vị trí quá xa, hạ tầng giao thông chưa kết nối, thiếu các hạ tầng khác, nhà đầu tư sẽ không mạnh dạn đầu tư, vì có thể xây dựng xong rất khó bán.

Gần đây, qua những đợt giám sát về dự án NOXH ở một số địa phương, Phó trưởng ban Kinh tế - ngân sách HĐND tỉnh Đặng Thị Kim Thắm cho rằng, có không ít dự án quy hoạch nhiều năm nhưng chưa triển khai, địa phương và tỉnh nên rà soát lại, quá thời gian quy định thì phải thu hồi để mời gọi doanh nghiệp khác có năng lực đầu tư.

Những dự án NOXH bị thu hồi có tổng diện tích gần 34 hécta, quy mô khoảng 7,3 ngàn căn. Hiện UBND tỉnh đang cho rà soát lại tất cả các quy hoạch gồm cả quy hoạch về NOXH cho giai đoạn tới (2021-2030). Vì thế, tỉnh cũng sẽ rà soát những vị trí quy hoạch dự án NOXH phù hợp sẽ tiếp tục giữ lại để mời gọi nhà đầu tư, những nơi không thích hợp sẽ loại bỏ, bổ sung những điểm khác vào quy hoạch. Mục tiêu của tỉnh là sẽ hoàn thành 30 ngàn căn NOXH vào năm 2030.

* Vì sao doanh nghiệp không mặn mà?

Các dự án NOXH phần lớn đã có chủ đầu tư, song doanh nghiệp không mặn mà thực hiện vì thủ tục cấp phép đầu tư rườm rà, đất sạch chưa có sẵn, nguồn vốn vay ưu đãi cho bên xây dựng và bên mua lại khó tiếp cận. Do đó, các doanh nghiệp e ngại nhà xây dựng xong, người thu nhập thấp không vay được vốn ưu đãi sẽ không đủ khả năng chi trả.

Ông Phan Văn Quang, Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư phát triển nhà và đô thị - IDICO (huyện Nhơn Trạch) chia sẻ: “Kế hoạch của IDICO là đến năm 2020 sẽ xây dựng khoảng 3,5 ngàn căn nhà ở cho người thu nhập thấp trên địa bàn huyện Nhơn Trạch. Nhưng do thiếu nguồn vốn vay ưu đãi, hồ sơ phức tạp nên dự án bị chậm tiến độ, mới thực hiện được hơn 1,3 ngàn căn”.

Cũng theo ông Quang, nếu không có nguồn vốn vay ưu đãi cho doanh nghiệp thì giá bán NOXH sẽ bị đẩy lên cao. Công nhân không vay được vốn lãi suất thấp thì rất khó đủ khả năng để mua nhà. Chẳng hạn như khu nhà ở cho người thu nhập thấp ở phường Tam Hòa (TP.Biên Hòa) do Công ty cổ phần đầu tư phát triển đô thị Sơn An làm chủ đầu tư, giá trên dưới 1 tỷ đồng/căn, và thực tế rất ít người thu nhập thấp có thể mua được.

Đồ họa thể hiện các dự án nhà ở xã hội đang triển khai, dự án nhà ở xã hội đã hoàn thành trên địa bàn Đồng Nai. (Thông tin: HƯƠNG GIANG - Đồ họa: HẢI QUÂN)

Trong khi đó, nguồn vốn vay ưu đãi cho người thu nhập thấp mua nhà từ Ngân hàng Chính sách xã hội chỉ có 20-50 tỷ đồng/năm, sẽ không giải được cơn khát vốn để xây dựng và mua NOXH.

Theo Sở Xây dựng, thủ tục xây dựng dự án NOXH phức tạp hơn nhiều so với dự án nhà ở thương mại. Trong khi đó, khi xây dựng xong lại bị ràng buộc về giá bán, đối tượng mua...nếu không có nguồn vốn vay ưu đãi như gói 30 ngàn tỷ đồng trước đây thì rất ít doanh nghiệp muốn thực hiện.

Tại TP.Hồ Chí Minh và Hà Nội, giá NOXH từ 15-17 triệu đồng/m² vẫn rất đông người đăng ký mua vì giá rẻ hơn nhiều so với nhà ở thương mại (từ 20-30 triệu đồng/m²). Nhưng tại TP.Biên Hòa giá NOXH 12,5 triệu đồng/m² vẫn bị coi là cao và ít người mua.

Ông Lại Thế Thông, Trưởng ban Kinh tế - ngân sách HĐND tỉnh nhấn mạnh: “Tiến độ thực hiện các dự án NOXH rất chậm và sẽ khó đạt được mục tiêu tỉnh đề ra. Đến thời điểm này, xây dựng NOXH mới đạt gần 14% kế hoạch, dự kiến hết năm 2020 mới được 3,5 ngàn căn”. Như vậy trong giai đoạn 2014-2020, nhiều dự án NOXH đã bị “phá sản” vì còn khoảng 18 ngàn căn chưa được xây dựng.

Hương Giang