Truy quét "cát tặc" trên sông Đồng Nai

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, thời gian qua, tình hình khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai tuy có giảm nhưng vẫn diễn biến phức tạp. Một số đối tượng vẫn bất chấp quy định pháp luật để thực hiện hành vi khai thác, kinh doanh, vận chuyển cát trái phép.

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, thời gian qua, tình hình khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai tuy có giảm nhưng vẫn diễn biến phức tạp. Một số đối tượng vẫn bất chấp quy định pháp luật để thực hiện hành vi khai thác, kinh doanh, vận chuyển cát trái phép.

Lực lượng chức năng kiểm tra ghe bơm hút cát trái phép trên sông Đồng Nai (đoạn qua xã Long Tân, H.Nhơn Trạch) ngày 17-8. Ảnh: Đ.Tùng

Không chỉ vậy, một số cá nhân vẫn lén lút sử dụng các loại ghe nhỏ có gắn máy bơm hút cát sâu dưới lòng sông và các con rạch, gây khó khăn trong quá trình phát hiện, truy bắt và xử lý.

Nhiều chiêu trò và liều lĩnh

Qua phản ảnh của người dân, trên sông Đồng Nai, hoạt động bơm hút cát trái phép vào ban đêm hiện không còn rầm rộ như những năm trước đây. Tuy nhiên, tại một số khu vực giáp ranh với TP.HCM, tình trạng lén lút khai thác cát vẫn xảy ra. Điển hình như trên sông Đồng Nai, đoạn qua xã Long Hưng và P.Long Bình Tân (TP.Biên Hòa) hoặc các rạch Nò, rạch Ông Vỹ (nhánh của sông Đồng Nai) thuộc xã Long Tân (H.Nhơn Trạch) thường xuyên có các ghe bơm hút cát đi kèm ghe vận chuyển lén lút hoạt động.

Lý giải về việc này, anh K.C.T. (ngụ P.Long Bình Tân) cho rằng, thay vì bơm hút cát xuyên đêm bằng các vòi nhỏ như trước đây dễ bị lộ thì nay các đối tượng đổi sang các vòi dài, máy công suất lớn rồi đậu ở giữa sông để bơm hút cho nhanh. Các ghe bơm hút, vận chuyển phần lớn là loại tự chế, không có giấy tờ, xóa số kiểm soát để không bị phát hiện, ghi hình lại từ xa.

Bên cạnh đó, người dân các địa phương nói trên phản ảnh do việc bơm hút cát đã diễn ra trong thời gian dài khiến nhiều khu vực ven sông Đồng Nai bị sạt lở. Như bờ sông Đồng Nai đoạn qua khu vực 2 xã Long Tân và Đại Phước (H.Nhơn Trạch) đã bị sạt lở nặng nề do hậu quả của tình trạng khai thác cát trái phép.

Ông X.A. (41 tuổi, ngụ xã Long Tân) cho hay, thời gian qua, mặc dù các lực lượng chức năng thường xuyên đi bắt "cát tặc" nhưng tình hình khai thác cát trái phép vẫn diễn ra tại khu vực này. Người dân trong vùng thường trồng cây dừa nước để giữ đất ven sông nhưng nay cũng không ăn thua vì lòng sông thường xuyên bị bơm hút cát trái phép nên đất ở các khu vực ven sông bị lở rất nhiều.

Thông qua công tác trinh sát địa bàn, nắm thông tin từ người dân, lực lượng chức năng của tỉnh cùng các địa phương đã bắt quả tang nhiều vụ bơm hút, vận chuyển cát trái phép. Đáng nói, do các đối tượng lợi dụng đêm khuya để hoạt động và có bố trí người cảnh giới nên khi bị lực lượng chức năng phát hiện, truy đuổi, các đối tượng thường bỏ trốn vào kênh rạch nhỏ, hẹp hoặc nhấn chìm ghe nhằm xóa dấu vết, gây khó khăn cho lực lượng chức năng.

Như chiều 1-9, trên khu vực rạch Nò, sông Đồng Nai thuộc xã Long Tân, khi bị tổ công tác của Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh phối hợp với Công an H.Nhơn Trạch bắt quả tang, người điều khiển ghe gỗ có gắn máy bơm hút (đang hút cát trái phép lên 1 ghe tải bằng gỗ khác) đã đánh chìm ghe, nhảy xuống sông bơi vào bờ tẩu thoát.

"Kịch bản" trên cũng lặp lại vào khuya 12-9, khi Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh phối hợp với Công an TP.Biên Hòa và Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh phát hiện 2 ghe đang bơm hút cát trên sông Đồng Nai đoạn thuộc cù lao Ba Xê (P.Long Bình Tân), các đối tượng trên ghe bơm hút cát đã tháo chạy, nhấn chìm ghe và nhảy xuống sông tẩu thoát.

Phó trưởng Công an H.Nhơn Trạch, thiếu tá Nguyễn Như Chung cho hay, trong 9 tháng của năm 2022, Công an H.Nhơn Trạch đã xử lý 13 vụ, bắt giữ 1 đối tượng (các đối tượng khác đa số nhảy xuống sông bỏ trốn). Qua đó, xử phạt hành chính 8 vụ, tạm giữ 8 ghe bơm hút cát; chuyển cho Công an H.Long Thành xử lý 1 vụ/1 đối tượng và đang tiếp tục xác minh 4 vụ.

Cũng trong thời gian qua, Công an TP.Biên Hòa và Công an H.Nhơn Trạch đã tăng cường công tác tuần tra, chốt chặn hằng ngày, kiểm tra xử lý và tuyên truyền, cảm hóa, giáo dục các đối tượng có điều kiện, khả năng hoạt động khai thác cát trái phép. Đồng thời, xây dựng kịp thời các kế hoạch tuần tra, triệt phá nạn khai thác cát trái phép trên các tuyến đường sông thuộc địa bàn quản lý.

Phải quyết liệt hơn

Trưởng phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh, thượng tá Lương Đại Thủy cho biết, thực hiện chỉ đạo của Ban giám đốc Công an tỉnh, đơn vị đã chủ động xây dựng kế hoạch, huy động lực lượng để tuần tra, truy quét, tấn công trấn áp, xử lý tình trạng khai thác cát trái phép trên các tuyến sông. Đồng thời, kiểm tra, xử lý bến bãi hoạt động trái phép, kinh doanh, khai thác cát không rõ nguồn gốc. Hoạt động này được lực lượng công an triển khai thực hiện thường xuyên, liên tục.

Lực lượng chức năng kiểm tra ghe vận chuyển cát không rõ nguồn gốc trên sông Đồng Nai (đoạn qua xã Long Hưng, TP.Biên Hòa) ngày 18-8.

Theo đó, nếu phát hiện những trường hợp khai thác cát trái phép sẽ lập hồ sơ, xử lý theo quy định. Đối với những bến, bãi kinh doanh cát không rõ nguồn gốc, lực lượng chức năng sẽ lập hồ sơ xử lý về hành vi kinh doanh, thương mại không đúng quy định.

Tuy nhiên, căn cứ Điều 227 Bộ luật Hình sự năm 2017 và Nghị định 36/2020/NĐ-CP ngày 24-3-2020 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản thì việc xử lý các đối tượng khai thác, vận chuyển cát trái phép còn nhiều vấn đề bất cập. Trong đó, lực lượng chức năng chỉ dừng lại ở mức độ xử lý hành chính là chủ yếu, riêng việc xử lý hình sự còn gặp nhiều khó khăn. Cụ thể là muốn xử lý hình sự phải chứng minh các đối tượng bán được với số lượng cát có giá trị theo như khung hình phạt hoặc thu giữ được sổ sách, hóa đơn, chứng từ mua bán của đối tượng phạm tội.

Trước thực tế các đối tượng khai thác, vận chuyển cát trái phép liên tục thay đổi "chiêu thức" tinh vi hơn, Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh đã kiến nghị với các cơ quan chức năng, các bộ, ngành để có biện pháp sửa đổi, bổ sung các quy định cho sát với thực tế. Chú trọng đề xuất việc tăng cường công tác quản lý nhà nước trong quản lý, quy hoạch các mỏ khoáng sản, khai thác như thế nào để vừa đảm bảo nguồn nguyên vật liệu, vừa đảm bảo công tác quản lý theo đúng quy định pháp luật.

Trưởng Công an xã Long Tân (H.Nhơn Trạch), trung tá Phạm Hải Kao chỉ rõ, hiện nay các đối tượng khai thác cát trái phép thường sử dụng các ghe gỗ nhỏ vào các rạch để bơm hút cát. Trong khi tại các khu vực này nước cạn gây khó khăn cho lực lượng truy bắt do ca nô không vào được và hiện chưa có phương tiện khác thay thế. Hơn nữa, phương tiện mà các đối tượng sử dụng để bơm hút, vận chuyển, kinh doanh cát trái phép thường không đăng ký nên công tác quản lý, xử lý gặp nhiều khó khăn.

Thời gian tới, Công an xã Long Tân sẽ tiếp tục rà soát đối tượng, gọi hỏi răn đe làm tan rã các nhóm đối tượng bơm hút, vận chuyển cát trái phép. Tiếp tục thực hiện tốt công tác nắm tình hình địa bàn, vận động quần chúng nhân dân cung cấp thông tin cho cơ quan công an, hỗ trợ lực lượng chức năng về phương tiện, điểm đến giám sát, theo dõi đối tượng.

Chủ tịch UBND P.Long Bình Tân Đoàn Văn Đoàn cho biết, địa phương sẽ tăng cường phối hợp với cơ quan chức năng của thành phố tuyên truyền pháp luật, nhất là tại các hộ dân ven sông, các hộ sống bằng nghề đánh bắt thủy sản. Bên cạnh đó, các lực lượng của phường sẽ thường xuyên tổ chức tuần tra kiểm soát trên sông, phối hợp Công an thành phố tổ chức kiểm tra, nhắc nhở đối với chủ các bến bãi ven sông có dấu hiệu tiêu thụ cát không có nguồn gốc hợp pháp từ các phương tiện mua bán trôi nổi.

Đăng Tùng - Tố Tâm - Danh Trường

Thiếu tá NGUYỄN NHƯ CHUNG, Phó trưởng Công an H.Nhơn Trạch:

Chú trọng kiểm tra các cơ sở kinh doanh tiêu thụ cát lậu

Thời gian tới, Công an huyện sẽ triển khai quyết liệt hơn về công tác điều tra cơ bản, qua đó nắm tình hình, tổng hợp thông tin, tài liệu, rà soát lên danh sách các nhóm, đối tượng, khu vực, địa điểm có liên quan đến hoạt động khai thác cát trái phép trên các tuyến sông qua địa bàn H.Nhơn Trạch. Từ đó tập trung đấu tranh, phòng ngừa, kiểm tra, xử lý các đối tượng có hành vi khai thác cát trái phép, các dự án có hoạt động tận thu khoáng sản và những đối tượng bảo kê, tiếp tay cho hoạt động khai thác khoáng sản.

Đồng thời tăng cường kiểm tra, xử lý các cơ sở kinh doanh, tiêu thụ cát trên địa bàn và vận động người dân chấp hành quy định pháp luật về quản lý, bảo vệ tài nguyên khoáng sản, không tham gia khai thác, tiêu thụ cát trái phép và tố giác đến cơ quan chức năng khi phát hiện tình trạng khai thác cát trái phép trên sông, rạch…

Thượng tá TRẦN VĂN BẮC, Phó trưởng phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh:

Tiếp tục phối hợp phát hiện ghe cát không rõ nguồn gốc

Để kịp thời bắt quả tang bất ngờ, lực lượng cảnh sát giao thông sẽ tiếp tục phối hợp với Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh và công an các địa phương trong việc trinh sát, nắm bắt hoạt động của các đối tượng bơm hút, vận chuyển cát trái phép. Đặc biệt, trong quá trình tuần tra, kiểm soát, đảm bảo an toàn giao thông đường thủy, chúng tôi sẽ kiểm tra ngay các phương tiện thủy có dấu hiệu vận chuyển cát trái phép.

Phạm Huệ - Minh Thành (ghi)