Chấn chỉnh hoạt động công chứng

Gần đây, Báo Đồng Nai liên tục phản ánh thông tin về tình trạng một số tổ chức, doanh nghiệp dù không có chức năng trong lĩnh vực công chứng nhưng vẫn dùng mọi thủ đoạn để thực hiện công chứng, chứng thực sang tên chuyển nhượng về đất đai nhằm trục lợi.

Gần đây, Báo Đồng Nai liên tục phản ánh thông tin về tình trạng một số tổ chức, doanh nghiệp dù không có chức năng trong lĩnh vực công chứng nhưng vẫn dùng mọi thủ đoạn để thực hiện công chứng, chứng thực sang tên chuyển nhượng về đất đai nhằm trục lợi.

Báo Đồng Nai đã đăng nhiều bài phản ánh về tình trạng một số tổ chức, doanh nghiệp không có chức năng công chứng, chứng thực nhưng vẫn tìm đủ mọi cách “lấn sân” sang lĩnh vực công chứng nhằm trục lợi

Phó giám đốc Sở Tư pháp Phan Quang Tuấn cho biết, ngay khi nhận được phản ánh trên, Sở Tư pháp đã có văn bản gửi cho các tổ chức hành nghề công chứng (HNCC) và Hội Công chứng viên tỉnh đề nghị rà soát, chấn chỉnh hoạt động công chứng.

* Thực trạng và giải pháp

Trong văn bản này nêu rõ, qua báo chí và người dân phản ảnh, có tình trạng một số văn phòng công chứng trên địa bàn tỉnh đã ký công chứng hợp đồng ủy quyền, giấy cam kết… nhằm hợp thức hóa các giao dịch liên quan đến chuyển nhượng, tặng cho quyền sử dụng đất không đủ điều kiện. Công chứng viên thông đồng với người yêu cầu công chứng trong việc công chứng các “hợp đồng giả cách” nhằm che giấu, ngụy tạo cho mục đích giao dịch khác. Một số tổ chức HNCC tự ý mở chi nhánh, các điểm giao dịch dưới danh nghĩa “Công ty TNHH…”.

“Tình trạng trên đã dẫn đến nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của cá nhân, tổ chức khi giao kết hợp đồng, giao dịch; phát sinh nhiều rủi ro tranh chấp, khiếu nại pháp lý gây ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước về công chứng, chứng thực, đất đai, xây dựng. Đồng thời còn làm ảnh hưởng đến công tác quy hoạch, bồi thường thực hiện các dự án kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh” - ông Tuấn cho hay.

Để nâng cao trách nhiệm, đạo đức hành nghề của công chứng viên, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người yêu cầu công chứng, Sở Tư pháp đã yêu cầu các tổ chức HNCC cần nghiêm túc thực hiện đúng quy định pháp luật về trình tự, hồ sơ, thủ tục công chứng, chứng thực; thời hạn, địa điểm công chứng, chứng thực. Các tổ chức HNCC cần nghiêm túc thực hiện hoạt động theo ngày, giờ làm việc của cơ quan hành chính nhà nước theo quy định; thực hiện niêm yết công khai số điện thoại đường dây nóng của Sở Tư pháp tại trụ sở tổ chức HNCC đúng theo chỉ đạo của UBND tỉnh…

Sở Tư pháp cũng đề nghị Hội Công chứng viên tỉnh thường xuyên đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, quán triệt đến hội viên các quy định của Luật Công chứng năm 2014, quy tắc đạo đức HNCC, điều lệ Hiệp hội công chứng viên Việt Nam và nội quy của Hội bằng các hình thức phù hợp, trong đó chú trọng tuyên truyền phổ biến qua internet và các nền tảng mạng xã hội như: Zalo, Facebook. Tiếp tục phát huy trách nhiệm tự quản của tổ chức xã hội - nghề nghiệp của công chứng viên trong việc giám sát hoạt động hành nghề của các công chứng viên, kịp thời phát hiện các tiêu cực trong HNCC, kiên quyết đấu tranh với các hành vi vi phạm, ứng xử không đúng quy tắc đạo đức HNCC. Kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền xử lý các cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm pháp luật về công chứng theo quy định của pháp luật và điều lệ Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam.

* Kiên quyết xử lý sai phạm

Chủ tịch Hội Công chứng viên tỉnh Nguyễn Thị Hồng Vân cho biết đã nhận được văn bản của Sở Tư pháp về việc chấn chỉnh hoạt động công chứng. Hội đã có báo cáo về thực trạng hoạt động công chứng hiện nay trên địa bàn tỉnh cho sở nắm.

Theo bà Nguyễn Thị Hồng Vân, trong thời gian qua, tốc độ phát triển của các tổ chức HNCC trên địa bàn Đồng Nai khá nhanh, từ 26 tổ chức HNCC vào tháng 7-2019 đến nay đã tăng lên 63 tổ chức HNCC, số hội viên tăng từ 55 người lên 137 người. Phần lớn sự phát triển văn phòng công chứng trải đều ở các huyện, thành phố đã giúp người dân, tổ chức, doanh nghiệp thuận tiện lựa chọn nơi giao dịch công chứng. Mặt khác, do có quá nhiều tổ chức HNCC nên tại một số văn phòng công chứng đã xảy ra tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, do có muốn nhiều giao dịch nên một số tổ chức đã mở chi nhánh hoặc “núp bóng” bằng một tên gọi khác.

Mặc dù Điều 44, Luật Công chứng năm 2014 có quy định một số trường hợp công chứng viên được lấy chữ ký ngoài trụ sở khi người yêu cầu công chứng là người già yếu, không thể đi lại được, người đang bị tạm giữ, tạm giam, đang thi hành án phạt tù hoặc có lý do chính đáng khác không thể đến trụ sở của tổ chức HNCC. Thế nhưng, một vài nơi đã lợi dụng điều khoản này để liên kết với các công ty tư vấn luật, công ty bất động sản thực hiện việc công chứng, chứng thực tại trụ sở của các công ty, chi nhánh không đúng quy định.

“Việc ký ngoài trụ sở tổ chức HNCC không đúng quy định sẽ gây mất an toàn pháp lý, có thể dẫn đến tranh chấp giữa các bên tham gia hợp đồng, giao dịch” - bà Vân chia sẻ.

Bên cạnh đó, Luật Công chứng năm 2014 không cho phép các tổ chức HNCC mở chi nhánh, nhưng trong thời gian qua, trên địa bàn tỉnh như báo, đài đã đưa thông tin và theo phản ảnh của người dân thì có rất nhiều công ty tư vấn luật, công ty bất động sản đã tiếp nhận và thực hiện công chứng, chứng thực, giao dịch các hợp đồng công chứng tại trụ sở công ty. Ngoài ra, thực tế 1/3 công chứng viên hiện tại chỉ hợp danh chứ không hành nghề, một số nhà đầu tư xin phép thành lập rồi lại mua bán văn phòng, gây ảnh hưởng không nhỏ đến đa số các tổ chức HNCC và công chứng viên hành nghề chân chính.

Bà Vân cho biết, trong thời gian tới, sẽ phối hợp cùng với Sở trong việc thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất đối với các tổ chức HNCC; giám sát hội viên thực hiện điều lệ của Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam và nội quy của Hội; xem xét, xử lý kỷ luật, khai trừ khỏi Hội những công chứng viên vi phạm đạo đức nghề nghiệp và vi phạm điều lệ Hiệp hội, nội quy Hội, xử lý nghiêm theo quy định pháp luật khi phát hiện hành vi vi phạm nhằm đảm bảo hoạt động hành nghề của các tổ chức HNCC, công chứng viên tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật và nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực công chứng.

Ngoài ra, Hội kiến nghị Sở Tư pháp tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, xử lý kịp thời các trường hợp lợi dụng công ty, chi nhánh nhận hồ sơ công chứng ngoài trụ sở và thực hiện công chứng trái với quy định của pháp luật. “Kiên quyết xử lý các tổ chức HNCC thành lập công ty, chi nhánh không có chức năng nhận hồ sơ công chứng từ các chi nhánh mang về văn phòng công chứng ký. Đồng thời có những hình thức xử phạt nghiêm đối với những công chứng viên và các tổ chức HNCC thông qua các công ty, chi nhánh này để thực hiện giao dịch công chứng nhằm trục lợi” - bà Vân cho hay.

An Nhân