Quyết định xử phạt vi phạm hành chính sẽ được hủy bỏ khi nào?

Theo quy định pháp luật, quyết định xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) sẽ được hủy bỏ khi ban hành quyết định xử phạt sai đối tượng; không đúng thẩm quyền, hành vi cấu thành tội phạm và đã được cơ quan tố tụng hình sự khởi tố vụ án…

Theo quy định pháp luật, quyết định xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) sẽ được hủy bỏ khi ban hành quyết định xử phạt sai đối tượng; không đúng thẩm quyền, hành vi cấu thành tội phạm và đã được cơ quan tố tụng hình sự khởi tố vụ án…

Sau khi lập biên bản xử phạt hành chính, cơ quan chức năng cưỡng chế một căn nhà xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp tại P.Tân Hạnh (TP.Biên Hòa). Ảnh minh họa: Khắc Thiết

Luật sư Lưu Hồng Khanh (Đoàn Luật sư tỉnh) cho hay, mục đích của việc hủy bỏ hoặc thu hồi quyết định xử lý VPHC nhằm tuân thủ nguyên tắc xử lý VPHC như: công khai, khách quan, đúng thẩm quyền, bảo đảm công bằng, đúng quy định của pháp luật.

* Những trường hợp phải hủy quyết định xử phạt

Mặc dù biết việc xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp cần phải xin phép cơ quan có thẩm quyền trong việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất, nhưng trong thực tế vẫn còn nhiều trường hợp người dân tự ý xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp khi chưa làm thủ tục xin phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Đến khi cơ quan chức năng kiểm tra, xử phạt thì biện minh rằng, đất của họ có quyền sử dụng thì bản thân họ được quyền xây nhà để ở. Mục đích họ xây nhà là để ở chứ không phải bán buôn, cho thuê. Cho nên, nếu họ bị chính quyền xử phạt thì sẽ kiện.

Để người dân hiểu đúng vấn đề, luật sư Lưu Hồng Khanh hướng dẫn, xây nhà ở trên đất nông nghiệp mà chưa chuyển mục đích sử dụng đất là vi phạm pháp luật. Do đó, với trường hợp người dân có hành vi xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp thì tùy vào từng loại đất vi phạm thuộc nhóm đất nông nghiệp mà người vi phạm có thể bị xử phạt theo quy định tại Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19-11-2019 của Chính phủ quy định về xử phạt VPHC trong lĩnh vực đất đai. Người có thẩm quyền áp dụng biện pháp xử lý hành chính có trách nhiệm chứng minh VPHC của người dân. Cá nhân bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp chứng minh mình không VPHC.

“Nếu người dân chứng minh được mình không vi phạm thì người có thẩm quyền ra quyết định xử phạt hoặc cấp trên của người này phải ban hành quyết định hủy bỏ toàn bộ nội dung quyết định nếu có cơ sở cho rằng quyết định xử phạt áp dụng không đúng đối tượng vi phạm; vi phạm quy định về thẩm quyền ban hành; vi phạm quy định về thủ tục ban hành quyết định; xác định hành vi VPHC không đúng; áp dụng hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả không đúng, không đầy đủ đối với hành vi VPHC…” - luật sư Lưu Hồng Khanh nói.

* Một hành vi VPHC chỉ bị xử lý một lần

Dư luận gần đây rất quan tâm đến vụ việc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vừa ban hành Quyết định số 188/QĐ-HB hủy bỏ Quyết định số 34/QĐ-XPVPHC ngày 18-1-2022 của Ủy ban Chứng khoán nhà nước về việc xử phạt VPHC đối với ông Trịnh Văn Quyết, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn FLC (mã chứng khoán: FLC). Lý do hủy bỏ quyết định này là do ngày 29-3-2022, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ban hành quyết định khởi tố vụ án hình sự, quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam đối với ông Trịnh Văn Quyết.

Về việc này, luật sư Cao Sơn Hà (Đoàn Luật sư tỉnh) cho hay, Luật Xử lý VPHC năm 2020 quy định rất rõ nguyên tắc, chỉ xử phạt VPHC khi có hành vi VPHC do pháp luật quy định. Một hành vi VPHC chỉ bị xử lý một lần. Nghiêm cấm việc giữ lại vụ vi phạm có dấu hiệu tội phạm để xử lý VPHC, không được xử lý hành chính và hình sự cùng lúc đối với một hành vi. Chính vì vậy, khi Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an có văn bản đề nghị Ủy ban Chứng khoán nhà nước hủy bỏ Quyết định số 34/QĐ-XPVPHC về việc xử phạt VPHC đối với ông Trịnh Văn Quyết thì Ủy ban Chứng khoán nhà nước thu hồi quyết định đã xử phạt ông Quyết đã ban hành trước đó.

Cũng theo luật sư Cao Sơn Hà, một khi hành vi VPHC có dấu hiệu tội phạm thì tại Điều 62 Luật Xử lý VPHC năm 2020 quy định việc chuyển hồ sơ vụ vi phạm có dấu hiệu tội phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự như sau: Khi xem xét vụ vi phạm để quyết định xử phạt VPHC, nếu xét thấy hành vi vi phạm có dấu hiệu tội phạm thì người có thẩm quyền xử phạt phải chuyển ngay hồ sơ vụ vi phạm cho cơ quan tiến hành tố tụng hình sự. Trong quá trình thi hành quyết định xử phạt VPHC, nếu hành vi vi phạm được phát hiện có dấu hiệu tội phạm mà chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự thì người đã ra quyết định xử phạt VPHC phải ra quyết định tạm đình chỉ thi hành quyết định đó và trong thời hạn 3 ngày kể từ ngày tạm đình chỉ phải chuyển hồ sơ vụ vi phạm cho cơ quan tiến hành tố tụng hình sự; trường hợp đã thi hành xong quyết định xử phạt thì người đã ra quyết định xử phạt VPHC phải chuyển hồ sơ vụ vi phạm cho cơ quan tiến hành tố tụng hình sự.

Cơ quan tiến hành tố tụng hình sự có trách nhiệm xem xét, kết luận vụ việc và trả lời kết quả giải quyết bằng văn bản cho người có thẩm quyền đã chuyển hồ sơ trong thời hạn theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự; trường hợp không khởi tố vụ án hình sự thì trong thời hạn 3 ngày kể từ ngày có quyết định không khởi tố vụ án hình sự, cơ quan tiến hành tố tụng phải trả hồ sơ vụ việc cho người có thẩm quyền xử phạt đã chuyển hồ sơ đến. Trường hợp quy định tại Khoản 2, Điều 62 Luật Xử lý VPHC năm 2020, nếu cơ quan tiến hành tố tụng hình sự có quyết định khởi tố vụ án thì người có thẩm quyền xử phạt VPHC phải hủy bỏ quyết định xử phạt VPHC và chuyển toàn bộ tang vật, phương tiện VPHC và tài liệu về việc thi hành quyết định xử phạt cho cơ quan tiến hành tố tụng hình sự.

Đoàn Phú