Sử dụng quyền tiếp cận thông tin phải đúng luật

Pháp luật Việt Nam quy định mọi công dân đều bình đẳng, không bị phân biệt đối xử trong việc thực hiện quyền tiếp cận thông tin. Việc hạn chế quyền tiếp cận thông tin của công dân phải do luật định trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng - an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng.

Pháp luật Việt Nam quy định mọi công dân đều bình đẳng, không bị phân biệt đối xử trong việc thực hiện quyền tiếp cận thông tin. Việc hạn chế quyền tiếp cận thông tin của công dân phải do luật định trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng - an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng.

Cử tri Huỳnh Văn Tuấn (ngụ xã Bàu Trâm, TP.Long Khánh) cho rằng, cơ quan có thẩm quyền cần công khai thông tin việc quy hoạch đất đai xây dựng trên địa bàn cho người dân biết kịp thời. Ảnh: Đoàn Phú

Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 cũng quy định, nghĩa vụ của công dân là không được làm sai lệch nội dung thông tin đã được cung cấp; xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức hoặc của người khác khi thực hiện quyền tiếp cận thông tin.

* Thông tin không được tiếp cận và tiếp cận có điều kiện

Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 quy định, thông tin công dân không được tiếp cận như sau: Thông tin thuộc bí mật nhà nước bao gồm những thông tin có nội dung quan trọng thuộc lĩnh vực chính trị, quốc phòng - an ninh quốc gia, đối ngoại, kinh tế, khoa học - công nghệ và các lĩnh vực khác theo quy định của luật; thông tin mà nếu để tiếp cận sẽ gây nguy hại đến lợi ích của Nhà nước, ảnh hưởng xấu đến quốc phòng - an ninh quốc gia, quan hệ quốc tế, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng, gây nguy hại đến tính mạng, cuộc sống hoặc tài sản của người khác; thông tin thuộc bí mật công tác; thông tin về cuộc họp nội bộ của cơ quan nhà nước; tài liệu do cơ quan nhà nước soạn thảo cho công việc nội bộ.

Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 cũng quy định, thông tin công dân được tiếp cận có điều kiện gồm: Thông tin liên quan đến bí mật kinh doanh được tiếp cận trong trường hợp chủ sở hữu bí mật kinh doanh đó đồng ý; thông tin liên quan đến bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân được tiếp cận trong trường hợp được người đó đồng ý; thông tin liên quan đến bí mật gia đình được tiếp cận trong trường hợp được các thành viên gia đình đồng ý.

Giám đốc Sở Tư pháp Võ Thị Xuân Đào cho hay, tất cả những thông tin mà luật không cấm hoặc thông tin thuộc bí mật nhà nước đã được giải mã thì công dân được quyền tiếp cận. Tuy vậy, tại Khoản 1, Điều 28 Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 cũng quy định rõ, cơ quan nhà nước vẫn có quyền từ chối cung cấp thông tin cho công dân nếu thông tin đó đã được công khai rộng rãi; thông tin được yêu cầu không thuộc trách nhiệm cung cấp; thông tin đã được cung cấp hai lần cho chính người yêu cầu; thông tin được yêu cầu vượt quá khả năng đáp ứng hoặc làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cơ quan.

“Để bảo vệ quyền được tiếp cận thông tin của công dân, Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 quy định, người nào có hành vi vi phạm quy định của pháp luật về tiếp cận thông tin thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự” - bà Võ Thị Xuân Đào lưu ý.

* Sử dụng quyền phải đúng luật

Việc thực hiện quyền tiếp cận thông tin của công dân không được xâm phạm lợi ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức hoặc của người khác.

Chính vì vậy, Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 quy định trách nhiệm, nghĩa vụ của công dân trong việc thực hiện quyền tiếp cận thông tin như sau: Tuân thủ quy định của pháp luật về tiếp cận thông tin. Không làm sai lệch nội dung thông tin đã được cung cấp. Không xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức hoặc của người khác khi thực hiện quyền tiếp cận thông tin. Không sử dụng thông tin để chống lại Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, phá hoại chính sách đoàn kết, kích động bạo lực; nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín, gây kỳ thị về giới, gây thiệt hại về tài sản của cá nhân, cơ quan, tổ chức. Cản trở, đe dọa, trù dập người cung cấp thông tin. Công dân yêu cầu cung cấp thông tin phải trả chi phí thực tế để in, sao, chụp, gửi thông tin.

Luật sư Nguyễn Đức, Hội Luật gia tỉnh cho biết, Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 quy định, người thực hiện quyền tiếp cận thông tin sử dụng thông tin được cung cấp gây ảnh hưởng xấu đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức hoặc của người khác thì phải chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật. Theo đó, người nào có hành vi vi phạm, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đoàn Phú