Thu hút công nghệ cao vào sản xuất, chế biến sản phẩm địa phương

UBND tỉnh vừa ban hành kế hoạch phát triển công nghiệp sinh học ngành Công thương đến năm 2030 trên địa bàn Đồng Nai. Đây được coi là giải pháp để nâng cao giá trị sản xuất các mặt hàng chế biến từ nguồn nguyên liệu của địa phương, nhất là các sản phẩm có nguồn gốc từ trái cây, nông sản.

Chế biến sâu là giải pháp để nâng cao giá trị sản phẩm từ nông nghiệp. Ảnh: V.Gia

Theo các doanh nghiệp (DN), đầu tư chuyên sâu vào lĩnh vực sản xuất, chế biến sản phẩm nông nghiệp là yêu cầu cấp thiết hiện nay. Tuy nhiên, để đầu tư, ứng dụng công nghệ cao cần nhiều nguồn lực nên sự trợ giúp từ Nhà nước về cơ chế, chính sách và nguồn vốn là rất cần thiết.

* Giá trị thấp, gặp khó trên thị trường

Theo GS-TS Võ Thanh Thu, giảng viên cao cấp Trường đại học Kinh tế TP.HCM, nông nghiệp của Đồng Nai chỉ chiếm gần 6% GDP của tỉnh, nhưng là trụ đỡ của nền kinh tế tỉnh, chẳng những tạo ra khối lượng sản phẩm thỏa mãn nhu cầu của hàng triệu người dân trong tỉnh, khu vực Đông Nam bộ mà còn góp phần xuất khẩu. Tuy nhiên, trình độ phát triển và ứng dụng công nghệ cao để nâng giá trị sản phẩm, nhất là sản phẩm đã qua chế biến còn rất khó khăn. Trên thực tế, dù tỉnh đã triển khai những giải pháp để thúc đẩy, nâng cao chuỗi giá trị như ứng dụng công nghệ cao của Israel vào sản xuất nhưng tốc độ triển khai vẫn còn chậm.

Để nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp, theo GS-TS Võ Thanh Thu, Đồng Nai cần phát triển theo chiều rộng và sâu, ứng dụng công nghệ cao trong lĩnh vực: trồng trọt, chăn nuôi, chế biến, thương mại điện tử sản phẩm nông nghiệp. Các chỉ tiêu của chiến lược phải được đưa vào chương trình hành động của UBND và HĐND tỉnh; đồng thời, có những chính sách tạo đột phá ở những ngành hàng nông sản được coi là chủ lực của tỉnh.

Đồng Nai đang xuất khẩu nông sản tới hơn 30 quốc gia và vùng lãnh thổ như: Nga, Hàn Quốc, Trung Đông... Năm 2022, cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu nông sản, nhất là nông sản chế biến còn rất lớn. Tuy nhiên, thời gian qua, việc xuất khẩu vẫn rất bấp bênh bởi phần lớn nông sản vẫn xuất qua Trung Quốc là chủ yếu. Việc ách tắc hàng hóa khi nước này nhiều lần tạm ngưng nhập hàng vẫn là bài toán nan giải.

Về phía DN, ông Hồ Quốc Thái, Chủ tịch HĐQT Công ty Lương Gia, DN có 2 nhà máy sản xuất chế biến tại Đồng Nai cho biết, các dòng sản phẩm của công ty đều được sản xuất theo chuỗi cung ứng. Điều này đảm bảo nguồn nguyên liệu đầu vào và được chế biến theo mô hình sản xuất với công nghệ tiên tiến, đạt tiêu chuẩn toàn cầu về an toàn thực phẩm quốc tế. DN từ nhiều năm nay mong muốn tiếp tục mở rộng thêm quy mô sản xuất, đầu tư cho chế biến sâu, nhưng nguồn kinh phí còn hạn hẹp. Đặc biệt, tác động của đại dịch Covid-19 đã làm cho DN thêm khó khăn, do vậy rất cần sự hỗ trợ từ Nhà nước để nâng cao hiệu quả sản xuất.

Tương tự, tại Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức những năm qua đã hợp tác với Công ty TNHH Thương mại sản xuất Ca cao Ken Việt Nam (vốn đầu tư của Nhật Bản) để quảng bá, xuất khẩu chocolate và các sản phẩm từ ca cao của Đồng Nai ra thị trường thế giới.

Ông Đặng Tường Khanh, Giám đốc công ty, cho biết hướng phát triển của Trọng Đức là nhắm vào thị trường cao cấp và rất cao cấp, cạnh tranh được bằng chất lượng và hương vị chứ không phải nhờ giá rẻ.

* Thúc đẩy thu hút đầu tư công nghệ cao vào các lĩnh vực thế mạnh

Để tạo cơ sở cho thu hút DN ứng dụng công nghệ, nhất là công nghệ sinh học vào sản xuất, tỉnh đã ban hành kế hoạch phát triển công nghiệp sinh học ngành Công thương đến năm 2030. Trong lĩnh vực sản xuất và chế biến, tập trung phát triển các sản phẩm chủ lực ứng dụng công nghệ sinh học, có lợi thế cạnh tranh của tỉnh như chế biến thực phẩm, sản xuất hàng tiêu dùng đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Đầu tư cho nghiên cứu và phát triển công nghệ sinh học, thúc đẩy hình thành các DN khoa học ứng dụng công nghệ sinh học. Phấn đấu đến năm 2030, tỉ trọng giá trị sản phẩm công nghiệp công nghệ cao, công nghệ sinh học chiếm tối thiểu 20% trong các ngành chế biến.

Đồng Nai tiếp tục triển khai và hoạt động có hiệu quả 2 cụm công nghiệp chế biến sâu nông sản tại H.Định Quán, H.Cẩm Mỹ; mở rộng chợ đầu mối nông sản thực phẩm Dầu Giây (H.Thống Nhất); hình thành cụm liên kết, chuỗi sản xuất, giá trị của ngành. Duy trì tốc độ tăng trưởng, giá trị gia tăng công nghiệp chế biến thực phẩm từ 8-10% mỗi năm. Đồng thời, chủ động nghiên cứu, tiếp nhận, ứng dụng công nghệ mới từ các nước tiên tiến. Thu hút các dự án tập trung sản xuất theo công nghệ khép kín, sản xuất tuần hoàn đối với các sản phẩm có nguyên liệu trong nước vừa tạo ra giá trị gia tăng cao, vừa giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Tiếp tục đầu tư chiều sâu, hoàn thiện cơ sở vật chất cho các phòng thí nghiệm của Khu công nghệ cao công nghệ sinh học, tập trung vào các lĩnh vực ứng dụng sản xuất, chế biến công nghiệp. Phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ và khuyến khích DN đầu tư, hình thành các DN công nghệ sinh học trong tương lai, trong đó có lĩnh vực chế biến thực phẩm, nông sản.

Theo Giám đốc Sở Công thương Trương Thị Mỹ Dung, đối với các sản phẩm có nguồn gốc từ nông sản thì việc chế biến sâu là yêu cầu cấp thiết sau nhiều lần gặp khó từ các thị trường xuất khẩu. Hiện tại, 2 cụm công nghiệp chế biến sâu cho nông sản đã có quyết định thành lập nhưng thủ tục để có thể đầu tư, xây dựng, đưa vào hoạt động vẫn cần phải có thời gian. Để tiếp tục hỗ trợ xuất khẩu, ngành Công thương sẽ nỗ lực tham vấn, tìm hiểu thông tin từ các thị trường, các tham tán thương mại tại các quốc gia để nắm bắt nhu cầu, triển vọng, từ đó mới có thể giải quyết căn cơ được những hạn chế, thúc đẩy nâng cao giá trị sản phẩm hàng hóa của Đồng Nai cũng như Việt Nam.

Văn Gia