'Đánh thức' cù lao Hiệp Hòa

Sau nhiều năm chờ đợi, đồ án quy hoạch phân khu cù lao Hiệp Hòa (cù lao Phố), phường Hiệp Hòa, TP.Biên Hòa đã hoàn thiện và chuẩn bị được phê duyệt...

Sau nhiều năm chờ đợi, đồ án quy hoạch phân khu cù lao Hiệp Hòa (cù lao Phố), P.Hiệp Hòa, TP.Biên Hòa đã hoàn thiện và chuẩn bị được phê duyệt. Đây được xem là tiền đề quan trọng để vùng đất được mệnh danh là “đất vàng”, “hòn ngọc xanh” của đô thị Biên Hòa vươn tầm phát triển.

Dù là vùng đất có vị trí đắc địa nhưng do nhiều năm chưa có quy hoạch phân khu nên nhịp phát triển của cù lao Hiệp Hòa vẫn chậm. Ảnh: P.TÙNG

Bài 1: "Đất vàng" chờ… quy hoạch

Cù lao Hiệp Hòa nằm ở vị trí cửa ngõ của đô thị Biên Hòa, được bao bọc bởi sông Đồng Nai và sông Cái. Do đó, từ lâu, cù lao Hiệp Hòa đã được xem là vùng đất có địa thế “vàng” trong phát triển đô thị. Tuy nhiên, việc thiếu quy hoạch phân khu khiến cho những tiềm năng của cù lao Hiệp Hòa nhiều năm qua vẫn ở trong tình trạng “ngủ quên”.

* “Trống” quy hoạch phân khu

Cù lao Hiệp Hòa có tổng diện tích gần 700ha, nằm ở vị trí cửa ngõ của đô thị Biên Hòa. Không chỉ nổi tiếng với vị trí đắc địa, cù lao Hiệp Hòa còn nổi tiếng với những giá trị văn hóa, lịch sử, tôn giáo hiện đang được lưu giữ gắn liền với hành trình mở cõi phương Nam của dân tộc ta. Cù lao Hiệp Hòa vì vậy là nơi mang “hồn cốt” của cả dải đất phương Nam nói chung và vùng đất Biên Hòa - Đồng Nai nói riêng.

Với những giá trị và tiềm năng đó, cù lao Hiệp Hòa luôn được Đồng Nai đặc biệt quan tâm trong quá trình phát triển với mục tiêu biến nơi đây thành điểm nhấn của TP.Biên Hòa, đô thị trung tâm của tỉnh.

Trong định hướng phát triển, Đồng Nai cũng đã xác định sự cần thiết phải có một đồ án quy hoạch phân khu cho cù lao Hiệp Hòa. Tuy nhiên, sau hơn 2 thập kỷ, việc phê duyệt đồ án quy hoạch phân khu nhằm định hướng phát triển cho cù lao Hiệp Hòa vẫn đang trong giai đoạn… “chờ”. 

Theo Sở Xây dựng, trên thực tế, một quy hoạch phân khu (quy hoạch 1/2.000) của cù lao Hiệp Hòa đã được phê duyệt từ năm 1999. Đây là quy hoạch phân khu được lập và phê duyệt dựa trên cơ sở cụ thể hóa quy hoạch chung đầu tiên của TP.Biên Hòa được Chính phủ phê duyệt từ năm 1993.

Thế nhưng, nếu lấy mốc từ năm 1993 đến nay, quy hoạch chung của TP.Biên Hòa đã có thêm 2 lần được UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh tổng thể vào các năm 2003 và 2014. Theo quy định, khi quy hoạch chung được điều chỉnh, quy hoạch phân khu cũng phải được xây dựng và phê duyệt lại, tuy nhiên, dù quy hoạch chung của TP.Biên Hòa đã 2 lần được điều chỉnh nhưng quy hoạch phân khu của cù lao Hiệp Hòa cho đến nay vẫn chưa được phê duyệt. “Về mặt pháp lý, quy hoạch phân khu cù lao Hiệp Hòa được phê duyệt năm 1999 đã hết hiệu lực do quy hoạch chung điều chỉnh của TP.Biên Hòa được phê duyệt năm 2014 đã thay thế hết các quy hoạch trước đó” - ông Đỗ Thành Phước, Trưởng phòng Quản lý quy hoạch kiến trúc Sở Xây dựng cho biết.

Cũng theo ông Đỗ Thành Phước, sau khi quy hoạch chung điều chỉnh TP.Biên Hòa lần 2 được phê duyệt năm 2014, đơn vị này đã có nhiều văn bản hướng dẫn UBND TP.Biên Hòa khẩn trương hoàn thiện quy hoạch các phân khu trên địa bàn, trong đó có quy hoạch phân khu cù lao Hiệp Hòa (phân khu A4). Năm 2016, UBND tỉnh cũng đã phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch phân khu (tỷ lệ 1/5.000) cù lao Hiệp Hòa, tuy nhiên, phải đến 3 năm sau, Sở Xây dựng mới tiếp nhận được tờ trình của UBND TP.Biên Hòa về việc thông qua đồ án quy hoạch này. Trong khi đó, theo quy định, sau khi được phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch thì trong vòng 9 tháng, UBND TP.Biên Hòa phải hoàn thiện và trình để UBND tỉnh phê duyệt đồ án quy hoạch. 

* “Chậm nhịp” vì chuyển hướng

Năm 2005, UBND tỉnh có chủ trương giao cho Công ty TNHH MTV Tín Nghĩa (Công ty Tín Nghĩa) lập điều chỉnh quy hoạch cù lao Hiệp Hòa dựa trên cơ sở quy hoạch chung điều chỉnh TP.Biên Hòa được phê duyệt năm 2003.

Đường Đỗ Văn Thi một trong những trục giao thông chính của cù lao Hiệp Hòa.

2 năm sau, UBND tỉnh đã ban hành quyết định phê duyệt nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch chung cù lao Hiệp Hòa do Công ty Tín Nghĩa và đơn vị tư vấn là liên doanh Công ty Surbana International Consultants (Singapore) - Công ty Kiến trúc ATA (trụ sở TP.HCM) thực hiện.

Theo đó, cù lao Hiệp Hòa sẽ được định hình phát triển trở thành trung tâm thương mại lớn của TP.Biên Hòa và của tỉnh như một “Singapore thu nhỏ”. Để thực hiện mục tiêu này, năm 2010, Công ty Tín Nghĩa đã có đề xuất tăng thêm diện tích đất ở có thể kinh doanh để bù đắp chi phí đầu tư hạ tầng rất lớn.

Tuy nhiên, thời điểm này, khi thực hiện rà soát, Sở Xây dựng nhận thấy chưa đủ cơ sở pháp lý để trình duyệt quy hoạch cù lao Hiệp Hòa do Công ty Tín Nghĩa lập do diện tích công viên du lịch sinh thái đã bị giảm chỉ còn 38ha so với diện tích 240ha theo yêu cầu của quy hoạch chung TP.Biên Hòa đã được Chính phủ phê duyệt.

Sau đó, trong hồ sơ điều chỉnh quy hoạch chung của TP.Biên Hòa do Phân viện Quy hoạch đô thị nông thôn miền Nam lập, có sự tham gia của nhóm chuyên gia Nhật Bản cũng cho rằng, việc dự kiến đặt trung tâm tài chính thương mại tại cù lao Hiệp Hòa là chưa phù hợp. Đồng thời, đối với đồ án quy hoạch cù lao Hiệp Hòa do Công ty Tín Nghĩa lập cũng có nhiều điểm chưa phù hợp.

Cụ thể, theo đồ án này, phần lớn diện tích đất của cù lao Hiệp Hòa dành cho phát triển nhà ở, rất ít đất sử dụng cho mục đích công cộng là không phù hợp với định hướng quy hoạch chung TP.Biên Hòa được phê duyệt năm 2003. Diện tích cây xanh còn lại rất ít, làm mất đi những điểm đặc biệt là mảng xanh lớn và mặt nước giữa lòng thành phố. Điều này đi ngược lại lợi ích của cộng đồng trong quy hoạch đô thị cho người dân TP.Biên Hòa hiện tại và tương lai.

Từ đó, đơn vị tư vấn đề xuất hướng quy hoạch mới cho cù lao Hiệp Hòa, trong đó nhấn mạnh đến yêu cầu phải giữ được mảng xanh cũng như không gian sông nước để hình thành bản sắc đô thị Biên Hòa. Đồng thời, gìn giữ và phát huy tiềm năng các công trình di sản, các địa điểm tự nhiên đặc sắc hướng tới xây dựng thành phố sinh thái, văn hóa ở khu vực cù lao Hiệp Hòa.

Sau khi rà soát, các cơ quan chức năng của tỉnh cũng nhận thấy việc quy hoạch trung tâm thương mại tại cù lao Hiệp Hòa không hợp lý bằng chuyển đổi công năng Khu công nghiệp Biên Hòa 1 cách đó không xa thành trung tâm thương mại. Riêng cù lao Hiệp Hòa được định hướng quy hoạch phát triển thành khu dân cư sinh thái, văn hóa, lịch sử theo hướng bảo tồn các công trình kiến trúc cổ, các sản vật đặc trưng…

Ông Lê Mạnh Dũng, Phó giám đốc Sở Xây dựng cho rằng, sự chuyển hướng trong định hướng quy hoạch là một trong những nguyên nhân khiến cho việc lập và phê duyệt quy hoạch chi tiết phân khu cù lao Hiệp Hòa kéo dài.

Phạm Tùng