Khổ vì thu hoạch mía thủ công

Đồng Nai hiện có gần 10 ngàn hécta trồng mía. Niên vụ 2015-2016, mô hình cánh đồng lớn đầu tiên cho cây mía tại xã Trị An (huyện Vĩnh Cửu) đã bước đầu thành công, góp phần nâng cao năng suất mía và thu nhập của nông dân. Tuy nhiên, do khâu thu hoạch vẫn hoàn toàn thủ công nên cứ đến vụ thu hoạch mía là lặp lại điệp khúc nông dân khốn khổ vì mía khô trên đồng, trong khi nhà máy vẫn không hoạt động hết công suất do thiếu nguyên liệu.

Thu hoạch thủ công khiến cây mía yếu sức cạnh tranh. Trong ảnh: Thu hoạch mía tại xã Trị An, huyện Vĩnh Cửu.

Năm nay khô hạn đến sớm, nông dân càng thiệt hại vì tình trạng mía cháy khô trên đồng do nắng nóng. Việc cấp thiết hiện nay là phải xây dựng những cánh đồng mẫu thật sự lớn, đưa cơ giới hóa vào sản xuất để tăng sức cạnh tranh cho cây mía.

* Mía treo đồng, nhà máy thiếu nguyên liệu

Vụ mía năm nay, theo kế hoạch Nhà máy mía đường Biên Hòa - Trị An sẵn sàng chạy hết công suất 24/24 trong suốt vụ thu hoạch để kịp ép mía, nhưng nhà máy buộc phải nghỉ đến mùng 10 âm lịch Tết Nguyên đán 2016 vì không có đủ nguyên liệu để khởi động máy sớm hơn. Trong khi đó, nông dân trồng mía tại huyện Trảng Bom thì như ngồi trên lửa vì hàng trăm hécta mía đang khô thành củi trên đồng vì đều thu hoạch thủ công trong thời điểm khan hiếm lao động.

Ông Trương Hùng Dũng, nông dân có cả trăm hécta mía cháy tại huyện Trảng Bom, nhận xét: “Nông dân trồng mía đang đối mặt với nhiều rủi ro vì tình trạng thu hoạch chậm khiến mía giảm năng suất. Cụ thể, năng suất mía chặt cuối vụ giảm gần 20 tấn/hécta so với thời điểm đầu vụ”.

Không chỉ những ông chủ lớn đầu tư trồng mía với diện tích hàng trăm hécta mới lo thiếu lao động, nông dân chỉ có vài hécta mía cũng khốn khổ vì mía chậm thu hoạch. Ông Nguyễn Văn Phú, nông dân tham gia mô hình cánh đồng mẫu lớn cho cây mía tại xã Trị An (huyện Vĩnh Cửu), bức xúc: “Theo cam kết, nhà máy sẽ tổ chức thu hoạch cho nông dân khi mía “chín”, nhưng lại xảy ra tình trạng chậm thu hoạch để mía khô trên đồng. Tuy đến nay chỉ còn vài hécta mía thuộc dự án cánh đồng mẫu lớn còn chờ thu hoạch, nhưng việc nhà máy không thực hiện đúng cam kết ảnh hưởng rất lớn đến lòng tin của người dân tham gia dự án”.

Ông Lê Đình Nghiêm, Giám đốc Nhà máy mía đường Biên Hòa - Trị An, cho biết: “Công suất ép mía của nhà máy là 2.500 tấn/ngày, nhưng hiện nhà máy chỉ đạt 2 ngàn tấn/ngày vì không đủ nguyên liệu. Tuy nhà máy đã tổ chức huy động lực lượng lao động từ các tỉnh miền Tây về nhưng vẫn không đáp ứng được nhu cầu thực tế. Để chia sẻ khó khăn với nông dân thu hoạch mía muộn hơn, nhà máy có chính sách tăng giá từ 30-50 ngàn đồng/tấn mía thu mua tại ruộng”.

* Cần nhân rộng cánh đồng lớn

Tuy mô hình cánh đồng lớn đã được triển khai thử nghiệm thành công tại huyện Vĩnh Cửu, nhưng với diện tích chỉ vài chục hécta vẫn chưa đáp ứng yêu cầu để doanh nghiệp đầu tư sâu về cơ giới hóa, nhất là trong khâu thu hoạch. Việc doanh nghiệp liên kết với nông dân nhân rộng mô hình cánh đồng lớn, phát triển vùng nguyên liệu được các nhà đầu tư cho là yếu tố sống còn của ngành mía đường trong hội nhập.

Làm việc với lãnh đạo tỉnh về việc đầu tư mở rộng vùng nguyên liệu mía theo mô hình cánh đồng lớn, ông Đặng Văn Thành - Chủ tịch Hội đồng quản trị của Công ty đầu tư Thành Thành Công, nhấn mạnh: “Để đảm bảo nguồn nguyên liệu cho Nhà máy mía đường Biên Hòa - Trị An hoạt động, công ty cần mở rộng diện tích trồng mía tại Đồng Nai từ 3.500 hécta trở lên. Công ty sẽ đầu tư xây dựng những vùng chuyên canh cây mía với diện tích lớn nhằm đưa khoa học - kỹ thuật mới, ứng dụng cơ giới hóa từ khâu trồng đến thu hoạch, lắp đặt hệ thống tưới... để tăng sức cạnh tranh cho cây mía trong hội nhập”.

Đồng quan điểm trên, ông Trần Văn Ngà, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần mía đường La Ngà (huyện Định Quán), cho hay: “Niên vụ này, doanh nghiệp sẽ triển khai dự án cánh đồng lớn cho cây mía rộng hơn 130 hécta tại TX.Long Khánh. Cùng với việc nhân rộng mô hình cánh đồng lớn, nhà máy sẽ tổ chức các dịch vụ cơ giới hóa cho cây mía từ khâu trồng, chăm sóc đến thu hoạch”.

Bình Nguyên