'Lỡ hẹn' mùa trái cây

Tháng 6 là thời điểm Đồng Nai bước vào mùa cao điểm thu hoạch trái cây rầm rộ nhất trong năm. Những đặc sản nổi tiếng như chôm chôm, sầu riêng, măng cụt, mít… cùng chung thời gian thu hoạch nên đây là dịp để thưởng thức trái ngon, đầy đủ hương vị nhất.

Tháng 6 là thời điểm Đồng Nai bước vào mùa cao điểm thu hoạch trái cây rầm rộ nhất trong năm. Những đặc sản nổi tiếng như chôm chôm, sầu riêng, măng cụt, mít… cùng chung thời gian thu hoạch nên đây là dịp để thưởng thức trái ngon, đầy đủ hương vị nhất.

Du khách tham quan vườn trái cây tại xã Bình Lộc, TP.Long Khánh vào mùa du lịch năm 2020. Ảnh: T.Mộc

TP.Long Khánh là địa phương đầu tiên cũng là địa phương nổi tiếng về du lịch sinh thái vườn trong những năm gần đây đã giúp doanh thu từ nông sản của bà con nông dân cao hơn nhiều lần so với trước. Các nhà vườn đã liên kết, xây dựng kế hoạch phát triển du lịch sinh thái vườn theo hướng bền vững. Điển hình là mô hình du lịch sinh thái vườn tại xã Bình Lộc. Tuy nhiên, do dịch Covid-19 bùng phát với diễn biến phức tạp nên mọi hoạt động liên qua đến du lịch phải tạm ngưng, những điểm du lịch vườn phải tìm hướng tiêu thụ nông sản cho các vườn trái cây.

* Ngưng đón khách, nông dân vất vả tìm đầu ra cho trái cây

Xã Bình Lộc là một trong những “thủ phủ” trái cây của TP.Long Khánh, và cũng là địa phương nổi tiếng về du lịch sinh thái vườn trong những năm gần đây. Để phát triển du lịch sinh thái vườn theo hướng bền vững, các hộ dân đã liên kết, trồng thêm nhiều loại trái cây để tạo sự phong phú, thu hút khách du lịch. Do đó, chỉ cần đến Bình Lộc, du khách có thể thưởng thức hầu hết các loại trái cây của miền Nam. Mùa du lịch tham quan vườn trái cây bắt đầu từ cuối tháng 5 đến tháng 9 hằng năm. Tuy nhiên, năm nay dịch Covid-19 bùng phát đúng vào thời điểm này nên những hộ dân làm du lịch phải thu hoạch trái cây bán cho thương lái, các điểm thu mua nông sản nên doanh thu giảm nhiều so với thu nhập từ du lịch sinh thái vườn.

Bà Lê Thị Nga, chủ vườn trái cây Nga Toàn, một trong những hộ làm du lịch sinh thái vườn những năm qua cho biết, vườn trái cây 1,5ha của gia đình bà với các loại chôm chôm, măng cụt, sầu riêng đến mùa thu hoạch nhưng phải tạm ngưng đón khách du lịch để phòng, chống dịch. Do đó, toàn bộ nông sản trong vườn, gia đình bà Nga phải tự hái để bán cho các vựa thu mua nên thu nhập không được như mọi năm. Tuy nhiên, đã lường trước khó khăn nên bà Nga đã chủ động tiêu thụ nông sản, chấp nhận một năm thất thu để chờ dịch đi qua. Bà Nga cho biết: “Mùa trái cây còn kéo dài đến tháng 9, nếu tình hình ổn định trước thời điểm trên, du lịch được hoạt động thì vẫn còn trái cây để phục vụ cho du lịch. Tuy nhiên, trước diễn biến khó đoán trước của dịch bệnh, hy vọng tất cả bà con tiêu thụ nông sản được thuận lợi về giá cả cũng như năng suất”.

Tuy đã xác định trước những khó khăn, thiệt hại nếu không hoạt động du lịch nhưng hiện nay, khi trái cây bước vào giai đoạn chín rộ, đặc biệt là trái chôm chôm với thời gian bảo quản tươi không được dài ngày đã khiến nông dân gặp một số khó khăn trong quá trình thu hoạch, nhất là vấn đề tìm nhân công. Ông Lâm Phi Hùng, chủ vườn trái cây Sáu Hùng cho biết, vườn trái cây của gia đình ông có diện tích khoảng 2,5ha, cũng với các món trái cây đặc sản truyền thống là chôm chôm, măng cụt, sầu riêng… Khi còn làm du lịch, ông Hùng đã liên kết với một số hộ dân, hiện nay trái cây của gia đình ông cũng như các hộ dân này đang gặp khó khăn vì thiếu nhân công thu hoạch. Theo ông Hùng, do chuyển sang làm du lịch nên nhiều hộ không thu hoạch đại trà để bán cho điểm thu mua hay thương lái nên không còn kết nối với những nhân công thu hoạch. Dịch bùng phát bất ngờ, du lịch ngưng hoạt động, các nhà vườn quay sang thu hoạch để bán thì rất khó tìm nhân công vì các nhà vườn thu hoạch đại trà lâu năm đã thuê từ trước. Ông Hùng chia sẻ: “Thu nhập thì ngay từ đầu ai cũng xác định sẽ giảm hơn mọi năm, bà con chấp nhận. Tuy nhiên, việc tìm nhân công hiện nay rất khó trong khi trái cây trong vườn cần thu hoạch. Bà con đang rất bối rối chưa biết tính sao nếu không tìm được nhân công, hiện các gia đình có đông người thì cố gắng tự hái, nhưng những hộ ít người thì rất khó khăn”.

* Chờ mùa du lịch… năm sau

Tuy đang gặp khó khăn nhưng những hộ làm du lịch vườn vẫn xác định phát triển mô hình du lịch sinh thái vườn bền vững. Hiện nay, các hộ dân làm du lịch đã có thêm kinh nghiệm, sự chuyên nghiệp, đang dần thay đổi vườn trái cây để bảo đảm các tiêu chí theo yêu cầu khách du lịch là vừa đẹp vừa đa dạng chủng loại và chất lượng trái cây phải bảo đảm an toàn cho du khách.

Lễ hội trái cây là một trong những hoạt động kích cầu du lịch hằng năm phải tạm ngưng vì dịch bệnh diễn biến phức tạp (ảnh lễ hội năm 2020)

TP.Long Khánh đang có chủ trương phát triển du lịch sinh thái vườn bền vững. Đặc biệt đối với loại trái cây chôm chôm đã được cấp chỉ dẫn địa lý cần phải duy trì để giữ gìn bản sắc riêng. Hiện TP.Long Khánh đang khuyến khích nông dân có những cách thức kinh doanh du lịch mới theo hướng mã số cho cây. Những cây trồng có thâm niên, nguồn gốc, năng suất cụ thể sẽ được đặt mã và bán cho du khách.

Ông Lâm Phi Hùng cho biết, hiện vườn đã đặt mã cho khoảng 200 cây chôm chôm có độ tuổi từ 15-30 năm. Nếu không có dịch thì mùa du lịch năm nay, ông Hùng đã có thể thử nghiệm hiệu quả cách thức kinh doanh mới của mình. Ngoài ra, một số vườn trái cây khác tại Bình Lộc và một số địa phương khác như Xuân Tân cũng đã áp dụng phương thức mã số hóa cho cây. Những cây sau khi được đánh số sẽ được cập nhật tất cả thông tin liên quan lên hệ thống, chủ vườn phải bảo đảm những thông tin chính xác, đặc biệt là năng suất của cây phải bảo đảm vì khi khách chọn mua 1 cây nghĩa là nguyên vụ thu hoạch năm đó, khách hàng được toàn quyền sử dụng trái cây, có thể đến vườn thăm cây bất cứ lúc nào.

Ông Đặng Trung Mạnh, Phó chủ tịch UBND xã Bình Lộc cho biết, do ảnh hưởng dịch bệnh nên thu nhập của các hộ dân làm du lịch chắc chắn sẽ giảm. Điểm đáng mừng cho bà con trồng sầu riêng vì năm nay sầu riêng được giá và sản lượng cũng tương đối. Tuy nhiên, Bình Lộc còn nhiều trái cây khác với diện tích lớn hàng ngàn ha nên nhìn chung thu nhập của người dân vẫn bị ảnh hưởng nặng nề. Mặc dù vậy, bà con nông dân vẫn đang cố gắng chăm sóc, bảo dưỡng vườn trái cây để chờ đến mùa du lịch năm sau với những loại trái cây ngon, đa dạng và chất lượng tốt để phục  vụ du khách.

Thủy Mộc