Nkosi Johnson - cậu bé chỉ sống 12 năm nhưng đã thành biểu tượng

Nkosi Johnson là một nhà hoạt động người Nam Phi. Ngay lúc sinh thời, Nkosi đã được xem là một chiến binh, bởi em đã có thể sống sót và trải qua một cuộc hành trình dù không dài nhưng đầy ý nghĩa và tạo nên những sự kinh ngạc trong điều kiện sức khỏe của mình.

Nkosi Johnson là một nhà hoạt động người Nam Phi. Ngay lúc sinh thời, Nkosi đã được xem là một chiến binh, bởi em đã có thể sống sót và trải qua một cuộc hành trình dù không dài nhưng đầy ý nghĩa và tạo nên những sự kinh ngạc trong điều kiện sức khỏe của mình.

Nkosi Johnson phát biểu trong Hội nghị quốc tế về AIDS năm 2000. Ảnh: The Citizen

Ngày 4-2 vừa qua, công cụ tìm kiếm Google đã sử dụng hình ảnh hoạt họa để tưởng nhớ về Nkosi Johnson và cuộc đời ngắn ngủi nhưng đẹp và đầy ý nghĩa của cậu bé.

Nkosi Johnson có tên khai sinh là Xolani Nkosi. Cậu bé sinh ngày 4-2-1989 và mất ngày 1-6-2001 tại một thị trấn phía đông TP.Johannesburg. Cậu bé lớn lên không có cha. Trong khi đó, mẹ em là Nonthlanthla Daphne Nkosi, đã dương tính với HIV và truyền virus này cho đứa con của mình.

Dù mang trong mình căn bệnh thế kỷ, Nkosi Johnson đã sống sót sau sinh nhật thứ hai, điều ít thấy ở những đứa trẻ nhiễm HIV khi đó. Khi bệnh AIDS bắt đầu hủy hoại Daphne, cô đưa con trai Nkosi đến một trung tâm chăm sóc bệnh nhân AIDS tại Johannesburg. Sự xuất hiện của hai mẹ con Nkosi khiến Gail Johnson, Giám đốc trung tâm đồng cảm và quyết định nhận nuôi Nkosi.

“Khi nhìn thấy họ, trong tôi dấy lên một cảm xúc đồng cảm khó tả. Bởi trước đó, người thân trong gia đình tôi cũng chết vì căn bệnh quái ác này. Tôi không muốn mình chỉ đứng nhìn hay thao thao nói về căn bệnh này, tôi muốn bắt tay vào làm. Đó là lúc tôi nhận nuôi Xolani Nkosi” - bà Gail Johnson kể lại. Từ đó, Nkosi và mẹ nuôi bắt đầu cuộc chiến chống lại HIV/AIDS. Lên 7 tuổi, Nkosi Johnson được ghi nhận là em bé mắc bệnh AIDS sống lâu nhất tại Nam Phi.

Năm 1997, mẹ ruột của Nkosi qua đời, cũng là lúc em bắt đầu đi học. Tình trạng của Nkosi Johnson cũng dần xấu đi trong những năm sau đó. Tuy nhiên, với sự giúp đỡ của thuốc men và điều trị, Nkosi vẫn có thể có một cuộc sống khá khỏe mạnh. Dù vậy, với căn bệnh AIDS, cậu bé bị phân biệt đối xử và không được các trường cho nhập học.

Với tình yêu thương bản năng của một người mẹ, mẹ nuôi của Nkosi Johnson đã đấu tranh quyết liệt, thậm chí bà đã ra tòa để buộc trường tiểu học địa phương nhận cậu là học sinh; tổ chức các hội thảo giáo dục cộng đồng Nam Phi về AIDS. Những nỗ lực của bà Gail Johnson đã khiến luật pháp yêu cầu các trường phải duy trì chính sách chống phân biệt đối xử, bảo vệ những đứa trẻ như Nkosi. Em được trường tiểu học ở địa phương nhận vào học.

Cùng với mẹ nuôi, cậu bé Nkosi đã tham gia nhiều chiến dịch và hoạt động để nâng cao nhận thức của cộng đồng về những người nhiễm AIDS. Nkosi và mẹ nuôi của mình đã thành lập Trung tâm Nkosi’s Haven, là nơi nương tựa cho những người mẹ nhiễm HIV và những đứa con của họ, ở Johannesburg. Đến nay, trung tâm này vẫn hoạt động.

Cậu bé đã thực hiện nhiều bài phát biểu ý nghĩa lúc sinh thời nhưng đáng chú ý nhất là bài phát biểu tại Hội nghị quốc tế về AIDS (International Aids Conference) lần thứ 13 tại Durban, Nam Phi. Đây là sự kiện có quy mô lớn nhất thế giới bàn luận các khía cạnh, vấn đề xung quanh HIV/AIDS.

Trong bộ đồ vest tối màu, vận giày thể thao, cậu bé có thân hình nhỏ bé đã cất tiếng nói trước 10 ngàn đại biểu quốc tế. Cậu bé kêu gọi lòng trắc ẩn của con người đối với những bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo như HIV/AIDS khiến các đại biểu và hàng triệu khán giả chết lặng vì xúc động.

Hôm đó, cậu bé đã nói: “Xin chào mọi người! Cháu tên là Nkosi Johnson. Năm nay cháu 11 tuổi. Cháu là một bệnh nhân AIDS, cháu bị nhiễm HIV từ khi chưa lọt lòng... Thật buồn khi chứng kiến nhiều người cũng như cháu.

Cháu biết, mẹ ruột rất yêu cháu và sẽ đến thăm cháu bất cứ khi nào bà có thể. Nhưng khi mẹ Gail nói rằng, mẹ ruột đã đi nghỉ tại Newcastle Anh, rồi vĩnh viễn không tỉnh lại sau giấc ngủ, thế giới của cháu như sụp đổ”.

Ngày 4-2, công cụ tìm kiếm Google sử dụng hình ảnh hoạt họa để tưởng nhớ về cậu bé Nkosi Johnson

Cuối bài phát biểu, cậu bé kêu gọi mọi người: “Hãy quan tâm và chấp nhận những đứa trẻ như chúng cháu, những người mắc bệnh AIDS như chúng cháu vì chúng ta đều là con người mà. Chúng cháu vẫn rất bình thường, chúng cháu có tay, có chân, có thể nói, đi lại... Tất cả những gì chúng cháu mong muốn chỉ là được sống bình thường như bao người khác. Mọi người sẽ không thể nhiễm HIV nếu chỉ chạm, ôm, hôn và nắm tay chúng cháu. Bởi vậy, đừng sợ chúng cháu và cũng đừng kỳ thị chúng cháu...”.

Sau bài phát biểu gây tiếng vang ấy, Nkosi Johnson được xem như một nhân vật biểu tượng giúp kêu gọi chống lại sự phân biệt đối xử đối với những bệnh nhân AIDS. Cố Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela từng gọi cậu bé Nkosi là “một biểu tượng của sự chiến đấu quả cảm vì sự sống”.

Một năm sau khi thực hiện bài phát biểu truyền cảm hứng đó, tình hình sức khỏe của Nkosi nhanh chóng chuyển biến xấu. Cậu bé qua đời vào sáng 1-6-2001, kết thúc 12 năm tồn tại trên đời như một chiến binh quả cảm chiến đấu với bệnh tật và đã làm được nhiều việc có ý nghĩa.

Lễ tang của cậu bé có hàng ngàn người tham dự. “Thật xót xa khi phải từ biệt người hùng nhỏ bé đầy can đảm ấy” - cố Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela nói khi đó.

Vào tháng 11-2005, Nkosi được truy tặng Giải thưởng Hòa bình cho Trẻ em quốc tế. Tổ chức Nkosi’s Haven đã nhận được giải thưởng và quyên góp từ nhiều nơi trên thế giới.

Đắc Nhân (tổng hợp)