Kháng thuốc:không thể xem thường

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) vừa đưa ra cảnh báo: siêu vi khuẩn kháng thuốc sẽ tăng nhanh và đưa con người trở lại thời kỳ tiền penicillin do sự lạm dụng và sử dụng sai các loại thuốc kháng sinh. Hiện nay, tình trạng kháng thuốc kháng sinh đã đến hồi báo động.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) vừa đưa ra cảnh báo: siêu vi khuẩn kháng thuốc sẽ tăng nhanh và đưa con người trở lại thời kỳ tiền penicillin do sự lạm dụng và sử dụng sai các loại thuốc kháng sinh. Hiện nay, tình trạng kháng thuốc kháng sinh đã đến hồi báo động. Trước đây, WHO cũng đã có lần đưa ra cảnh báo và dự báo rằng đến năm 2050, mỗi năm trên thế giới sẽ có khoảng 10 triệu người chết vì kháng thuốc kháng sinh. Nếu viễn cảnh này xảy ra thì sẽ trở thành tai họa khủng khiếp.

Việc phát hiện ra penicillin được xem là phát minh vĩ đại nhất của nhân loại trong thế kỷ 20. Nhờ phát minh vĩ đại này mà hàng năm, hàng trăm triệu người trên trái đất đã được cứu sống. Kháng sinh đã trở thành “thần dược” của thần dược. Thế nhưng, hiện nay nhiều người lại trở thành nạn nhân của thuốc kháng sinh mà nguyên nhân chính là do kháng thuốc kháng sinh. Có những loại bệnh thông thường, như: sổ mũi, nhức đầu… đa phần do virus chứ không phải do vi khuẩn, và vì thế sẽ tự khỏi bởi trong cơ thể mỗi người khỏe mạnh bao giờ cũng có hệ miễn dịch giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân xâm nhập, như: vi khuẩn, virus, ký sinh trùng…

Do đó, đối với những người khỏe mạnh đa phần nhiễm virus (trừ virus gây suy giảm khả năng miễn dịch, tiêu biểu là HIV) đều có thể tự khỏi trong khoảng thời gian nhất định. Vì vậy, đối với những người nhiễm các loại siêu vi này, kháng sinh không có tác dụng. Việc sử dụng thuốc kháng sinh vô tội vạ, lạm dụng thuốc kháng sinh trong điều trị bệnh đã dẫn đến hệ lụy vô cùng nguy hiểm là xuất hiện những loại vi khuẩn kháng lại thuốc kháng sinh. Ở Việt Nam, rất nhiều người chỉ cần ho, hắt hơi, sổ mũi… là tự mình trở thành thầy thuốc kê đơn, bốc thuốc cho mình bằng cách ra các tiệm thuốc tây tự mua thuốc. Cá biệt, có những người bán thuốc có trách nhiệm hỏi và tư vấn nhiều khi bị “vặc” lại bởi “xía vào chuyện của người mua”. 

Vì tác hại khôn lường của việc sử dụng kháng sinh bừa bãi, không đúng cách nên các bác sĩ và hầu như trên tất cả các website của những bệnh viện đều có cảnh báo và chỉ dẫn các nguyên tắc về việc sử dụng thuốc kháng sinh đúng cách. Thế nhưng một phần do thiếu hiểu biết và nhận thức chưa đầy đủ, một phần có lẽ cũng do “chưa thấy quan tài chưa đổ lệ” nên rất nhiều người hiện ra nhà thuốc chỉ mua 1-2 liều thuốc. Đây là điều rất nguy hiểm, vì nếu thuốc kháng sinh dùng không đủ liều sẽ gây lờn thuốc, kháng thuốc sau này, nhất là nếu không may người bệnh gặp những căn bệnh hiểm nghèo cần sử dụng kháng sinh liều cao.

Có lẽ vì tác hại khôn lường của việc lạm dụng thuốc kháng sinh, dùng thuốc kháng sinh không đúng cách nên các website của các cơ sở y tế, bác sĩ đều khuyên chỉ sử dụng kháng sinh khi thật sự bị bệnh nhiễm khuẩn; chọn đúng loại kháng sinh; sử dụng kháng sinh ra sao phải căn cứ vào cơ địa, thể trạng của từng người bệnh; sử dụng đúng cách, đúng liều; đủ thời gian (thông thường không dưới 5 ngày); chỉ sử dụng phối hợp nhiều loại kháng sinh khi thật cần thiết; chỉ có những trường hợp đặc biệt, dưới sự chỉ dẫn nghiêm ngặt của bác sĩ mới cho dùng kháng sinh phòng ngừa.

Kháng sinh là thuốc phải bán theo đơn, nhưng ở Việt Nam mua thuốc kháng sinh còn dễ hơn cả mua rau. Vì vậy, ngoài phần việc của các cơ quan quản lý Nhà nước thì mỗi người cũng cần tự nâng cao hiểu biết của mình trong việc sử dụng thuốc kháng sinh.

HỒNG PHÚC