Kỷ niệm 52 năm ngày thành lập đoàn tàu không số (23-10-1961 - 23-10-2013): Trận chiến quyết tử

Trong 1.789 chuyến tàu chở vũ khí đạn dược từ miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam thời kháng chiến chống Mỹ, Đoàn tàu không số đã hơn 300 lần “chạm trán” với tàu địch. Trong đó, cuộc chiến đấu sáng ngày 24-12-1972 giữa tàu 645 với tàu địch ở hải phận quốc tế trên vùng biển Tây Nam đã trở thành huyền thoại bất tử.

Trong 1.789 chuyến tàu chở vũ khí đạn dược từ miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam thời kháng chiến chống Mỹ, Đoàn tàu không số đã hơn 300 lần “chạm trán” với tàu địch. Trong đó, cuộc chiến đấu sáng ngày 24-12-1972 giữa tàu 645 với tàu địch ở hải phận quốc tế trên vùng biển Tây Nam đã trở thành huyền thoại bất tử.

Ông Lê Hà, nguyên là thuyền trưởng của con tàu huyền thoại mang bí số 645, là người chứng kiến rõ nhất trận chiến quyết tử trong chuyến vượt biển chở vũ khí từ Bắc vào Nam chi viện trực tiếp cho chiến dịch đại thắng mùa xuân năm 1975. Khi ấy ông Lê Hà là thuyền trưởng, Nguyễn Văn Hiệu là chính trị viên, trên tàu có 19 thủy thủ.

* Cuộc chiến đấu quyết tử

 “Trong số 97 liệt sĩ đã hy sinh qua những lần vận chuyển vũ khí vào Nam, đến nay duy nhất anh Hiệu được tìm thấy hài cốt. Đã 40 năm trôi qua, hình ảnh người chính trị viên thân thương vẫn in đậm trong tim tôi”. Nước mắt tuôn trào, ông Lê Hà bắt đầu kể câu chuyện về cuộc đời anh hùng liệt sĩ Nguyễn Văn Hiệu.

Ông Lê Hà, nguyên thuyền trưởng tàu 645, lục lại hình ảnh những ngày chiến đấu cùng liệt sĩ Nguyễn Văn Hiệu.

Ngày 23-4-1972, con tàu mang bí số 645 chở 70 tấn đạn cối cá nhân và 1 tấn thuốc nổ TNT cùng hàng hóa khác, theo hải trình từ Hải Phòng đã tới vùng biển Phú Quốc. Do địch kiểm soát liên tục, nên tàu phải chuyển hướng đi về bến phía đảo Cô Công (Campuchia), cách Phú Quốc chừng 60 hải lý, chờ khi trời sập tối sẽ cho tàu cập bến. Trước đó, lúc 14 giờ, tàu nhận được điện của Sở chỉ huy báo về “Đêm nay sẽ có thuyền đón ở mũi Cà Mau”, nhưng 17 giờ lại điện “Bến động”, buộc tàu quay ra hải phận quốc tế vòng tránh và giả vờ làm ngư dân đánh cá. 19 giờ ngày 23-4, khi các thủy thủ đang chờ mệnh lệnh từ sở chỉ huy và sẵn sàng cập bến, thì bỗng một tàu khu trục của địch từ vịnh Thái Lan lao tới. Tàu khu trục rọi đèn pha sáng rực, đánh tín hiệu hỏi “Tàu từ đâu đến và đi đâu?”. Tàu 645 trả lời “Tàu từ Trung Quốc xuống, bị lạc”. Địch phát tín hiệu dừng tàu. Tàu 645 lập tức tăng tốc, chạy ra hướng biển Đông để thoát khỏi tầm truy đuổi của địch. Ngay lập tức, địch gọi máy bay bắn pháo sáng. Trong ánh pháo sáng chói lòa, tàu 645 nhìn rõ phía trước có 3 tàu địch. Tàu 645 vẫn giữ tốc độ tiến nhanh ra vùng biển quốc tế. Chiếc khu trục 04 của địch bám rất sát tàu ta, tăng tốc cực độ với ý đồ bắt sống tàu 645.

Tình thế vô cùng gay cấn, quyết không thể rơi vào tay địch, thuyền trưởng Lê Hà và chính trị viên Nguyễn Văn Hiệu đã bình tĩnh chỉ huy các thủy thủ chiến đấu đến hơi thở cuối cùng. Giữa biển khơi, 2 con tàu vờn nhau đến 5 giờ sáng ngày 24-4. Khi trời sáng rõ, địch đã xác định được tàu 645 là tàu “Bắc Việt giả dạng”, chúng lập tức dùng loa dụ hàng. Các chiến sĩ trên tàu lờ đi. Thấy gọi hàng không kết quả, địch nổ súng bắn uy hiếp. Từng loạt đạn như mưa xối xả rơi trước mũi tàu 645. Vẫn không ép được tàu 645 dừng lại, địch bắt đầu bắn nhiều loạt đạn liên thanh 14,5 ly thẳng vào tàu ta, gây thương tích cho một số thủy thủ. Tàu 645 vẫn kiên cường tăng tốc, một số quả đạn pháo lớn của địch bắn giữa thân tàu, làm thủng lỗ chỗ. Trước tình thế đó, chính trị viên Nguyễn Văn Hiệu quyết định nổ súng chống trả quyết liệt. Các loại súng B40, B41, 12,8 ly của ta hướng nòng về phía tàu địch đồng loạt nhả đạn. Địch tập trung hỏa lực đánh trả rất ác liệt. 4 thủy thủ San, Lân, Giang, Thẻ lần lượt trúng đạn và hy sinh. Một số anh em khác bị thương. 9 giờ sáng ngày 24-4, tàu ta vừa cơ động ra xa, vừa đánh trả quyết liệt.

* Hy sinh vì nghĩa lớn

Khoảng 11 giờ, một quả đạn lớn trúng vào xích lái, tàu 645 không còn điều khiển được nữa phải chạy vòng tròn. Khi biết tàu hỏng lái không thể cơ động được nữa, Nguyễn Văn Hiệu đề nghị thuyền trưởng Lê Hà và anh em khoác áo phao nhảy xuống biển bơi vào bờ nhằm bảo toàn lực lượng, còn anh xin ở lại điểm hỏa bộc phá hủy tàu phi tang vũ khí, hàng hóa. Chiến sĩ hàng hải Thẩm Hồng Lăng cũng xung phong ở lại cùng chính trị viên Nguyễn Văn Hiệu. Khi các thủy thủ đã xuống nước, Hiệu và Lăng nán lại thu tập tài liệu để hủy. Lúc 2 anh khoác áo phao định xuống cùng đồng đội, thì phát hiện một tình huống vô cùng nguy hiểm: tất cả 15 thủy thủ đều bị thương, mọi người đang cố gắng cụm lại thành một khối, dìu nhau mà bơi.

Thuyền trưởng Lê Hà (đứng giữa hàng sau) cùng 5 chiến sĩ miền Đông Nam bộ vượt biển tại bến Phước Hải đầu năm 1962.

Chiếc tàu thì mất lái cứ chạy vòng tròn, có lúc tiến đến gần anh em thủy thủ đang bơi, lúc dạt ra xa. Trong giây phút hiểm nghèo ấy, nếu hủy tàu gần vị trí các thủy thủ đang bơi thì vô cùng nguy hiểm, có thể tất cả sẽ hy sinh. Anh Hiệu cố gắng lái tàu xa dần vị trí các thủy thủ. Anh nói với Lăng, nửa như ra lệnh, nửa như khẩn khoản: “Em còn trẻ, còn cống hiến được lâu, được nhiều hơn anh. Anh đã có vợ con, em thì chưa kịp có người yêu, thôi Lăng nhảy xuống biển bơi cùng anh em đi”. Ứa nước mắt thương người chính trị viên của mình, nhưng Lăng vẫn quyết không rời tàu, bởi anh không muốn để anh Hiệu một mình hy sinh. Lăng vờ như không nghe thấy, cứ lúi húi ngồi đốt hủy tài liệu trên boong tàu. Nói nhỏ không được, Hiệu quát to: “Đồng chí về báo cáo với Đoàn là tôi đã hoàn thành nhiệm vụ và cho tôi gửi tới anh em lời chào chiến thắng”, rồi bất ngờ anh lao tới đẩy Lăng xuống biển. Chới với giây lát, từ dưới biển nhìn lên, Lăng vẫn thấy rõ anh Hiệu đang quay lưng lại, chậm rãi bước về phía cột cờ nơi cao nhất của con tàu, nơi để đoạn dây điện nối với kíp điểm hỏa bộc phá. Khi Lăng đã vào gần tốp anh em bơi trên biển, vị trí con tàu ở xa đồng đội nhất, Nguyễn Văn Hiệu giật dây kíp, nổ tàu.

Một ánh chớp lóe lên, kế đó là một tiếng nổ cực mạnh, một quầng lửa đỏ cùng với cột sóng cao hàng chục mét dựng lên giữa biển xanh. Những mảnh vỡ của con tàu văng tung tóe sang cả chiếc khu trục của địch đang hằm hè gần đó, làm bọn địch trên tàu kinh hồn bạt vía. Tàu 645 thân yêu cùng người Trung úy chính trị viên Nguyễn Văn Hiệu đã hy sinh kiên cường như thế. Lúc đó là 11 giờ 30 ngày 24-4-1972.

15 thủy thủ sau khi nhảy xuống biển và bơi được một đoạn dài, liền bị địch dùng trực thăng và tàu quây bắt. Chúng đem về Sài Gòn rồi nhốt tại khám Chí Hòa, người thì bị giam ngay tại nhà tù Phú Quốc. Năm 1973, sau Hiệp định Paris, 15 chiến sĩ được trao trả...

Mai Thắng