Năm ngựa, nói chuyện lừa

Năm con ngựa, xin nói chuyện về con lừa, bởi vì lừa có họ hàng với ngựa. Về lý lịch, lừa trực hệ với ngựa, cùng họ Equidae, thuộc bộ Guốc lẻ, tổ tiên nghe đâu ở tận châu Phi, xuất hiện từ hơn 5 ngàn năm trước, có năng lực chuyên môn: Kéo, thồ, chuyên chở... Đặc tính của lừa được nhắc đến trong Kinh thánh với phẩm hạnh khiêm nhường và nhẫn nại.

Truyện ngụ ngôn về lừa kết đọng nhiều bài học ứng xử ở đời: Chuyện con lừa té giếng là bài học về sự khôn ngoan, ứng biến tự cứu mình; chuyện lừa con thay mẹ nêu triết lý về việc chọn lựa, đánh giá chuyện nhỏ và không nhỏ; chuyện hai cha con bán lừa khơi mở nụ cười châm biếm về ứng phó với miệng lưỡi thế gian; thơ ngụ ngôn Con lừa đội lốt sư tử của Jean de La Fontaine cảnh báo về sự giả dối; thuật ngữ “Con lừa thồ văn chương” văn hào Puskin hay dùng chỉ trích sự sáo rỗng. Thú vị nhất là câu chuyện về sự chia tay giữa lừa và ngựa.

Chuyện kể rằng, xưa kia lừa và ngựa là anh em họ, chung sống trong nhà, cùng nhiệm vụ thay nhau kéo cối xay lúa. Ngày qua ngày, công việc bình ổn, đời sống bình yên. Bữa nọ, một lái buôn xuất hiện, ra sức quyến rũ lừa và ngựa đi theo hắn ta, hứa hẹn đủ điều. Ngựa nghe bùi tai, theo người lái buôn ra đi. Lừa cam phận cuộc sống ổn định, ở lại một mình với cối xay lúa. Cuộc sống và công việc thầm lặng dần hình thành tính cách của lừa: Trầm lắng, không sợ hãi hay hiếu kỳ, có ý thức cao về lợi ích để tồn tại, nhạy cảm với lòng yêu thương và sự đối xử mềm mại của chủ. Ngựa đi theo thương lái, được bôn ba giang hồ, quen dần với cá tính mạnh mẽ, nhiều hiểu biết, cũng nhiều ham muốn, có điều mọi sự đều diễn ra trong dây cương và dưới chiếc roi của ông chủ. Cuối đời, ngựa về chốn cũ, gặp lại lừa. Hai anh em hàn huyên tâm sự, cùng nhận ra rằng: Công việc không giống nhau, thụ hưởng có khác nhau nhưng độ dài của cuộc đời bằng nhau (từ điểm sống đến cái chết) và cùng hài lòng với công việc do chính mình chọn lựa. Nhưng, cả lừa và ngựa đều không biết rằng: Thân phận lừa, ngựa chỉ có thể chọn lựa công việc, không thể chọn lựa đời mình.

Cuộc sống mới, máy móc dần thay sức kéo, số phận lừa, ngựa sang trang. Ngựa phải chuyển dịch cơ cấu lao động, đa chức năng, đa giá trị và đa hệ điều hành. Một con ngựa có đến 7 bộ quản lý: Ngựa nuôi ở trang trại thuộc Bộ Nông nghiệp - phát triển nông thôn; ngựa kéo xe thuộc Bộ Giao thông - vận tải; đua ngựa do Bộ Văn hóa - thể thao và du lịch nắm; cao ngựa thuộc lĩnh vực của Bộ Y tế, cá ngựa - bọ ngựa nằm trong chuyên môn của Bộ Tài nguyên - môi trường; “đĩ ngựa” lại do Bộ Lao động - thương binh và xã hội cùng Bộ Công an quản lý. Trong khi đó, lừa cũng thay đổi để thích ứng, hoạt động âm thầm, tự xoay trở để nuôi sống mình, tận dụng mọi cơ hội, khai thác mọi quan hệ; mưu mô, trí trá; nếu không sẽ phải hầu tòa như “siêu lừa” Huỳnh Thị Huyền Như!

Vậy, năm mới giữa lừa và ngựa, ai ấn tượng hơn ai? Tùy lợi ích và góc nhìn. Nếu ở góc nhìn từ “bản lĩnh đàn ông”, ắt sẽ là ngựa với đặc phẩm cao ngựa. Nếu nhìn khả năng làm giàu, chắc chắn là lừa. Vì sao vậy? Vì nhiều chuyện trong thực tế.

Có một “cô lừa” trong lốt cô gái quê, bữa nọ nhờ người bạn có thai đi khám bệnh, rồi cầm hồ sơ mang tên mình xìa ra cho đối tác. Đối tác xanh mặt, kêu trời, nhưng rồi phải bán 50 con bò để xử lý hậu quả. Một con lừa tự dưng tạo ra 50 con bò. Có người kêu đắt quá! Có người bảo: Vậy còn ít, thực tế có trường hợp nhiều hơn. Chị lừa kia không dại chỉ đưa giấy khám thai cho một người, mà lần lượt hé mở cho 5 người. Mỗi lần hé mở, được một căn nhà trị giá 2 tỷ đồng. Một vốn tự có sinh lợi hơn 10 tỷ đồng, đúng là “siêu lợi nhuận”, nhưng chưa phải siêu lừa. Danh hiệu siêu lừa thuộc về thành tích: Tay không, phù phép ẵm gọn hơn 4 ngàn tỷ từ tay những “siêu lừa” khác.

Chỉ khi “đĩ ngựa” làm việc “siêu lừa”, ngựa mới được nổi tiếng, ngựa ơi!

Đó là lý do vì sao tôi kể chuyện lừa trong năm ngựa!

ONG MẬT