Đi cùng những thành tựu về kiềm chế mức tăng dân số, giảm mất cân bằng giới tính, nâng cao tuổi thọ…là vấn đề "già hóa dân số". Đây được xem là thách thức cho vấn đề an sinh xã hội, đặc biệt là chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi (NCT).
Đi cùng những thành tựu về kiềm chế mức tăng dân số, giảm mất cân bằng giới tính, nâng cao tuổi thọ…là vấn đề “già hóa dân số”. Đây được xem là thách thức cho vấn đề an sinh xã hội, đặc biệt là chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi (NCT).
Tại lễ phát động Tháng hành động quốc gia về dân số Việt Nam, ông Dương Quốc Trọng, Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - kế hoạch hóa gia đình, cho biết Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số với tỷ lệ người trên 65 tuổi đạt 7% tổng dân số, sớm hơn 6 năm so với dự báo. Đặc biệt là tỷ lệ già hóa dân số ở Việt Nam đang đi với tốc độ được xem là nhanh nhất châu Á.
* Khó khăn trong chăm sóc sức khỏe
Bác sĩ Huỳnh Minh Hoàn, Giám đốc Sở Y tế, cho biết thách thức lớn nhất khi dân số già hóa là việc đảm bảo chăm sóc sức khỏe và dịch vụ y tế cho NCT. Tình trạng “bệnh tật kép” ở NCT, như: bệnh do quá trình lão hóa gây ra và bệnh phát sinh do thay đổi lối sống khiến số người mắc các bệnh mãn tính không lây có xu hướng tăng. NCT dù được chăm sóc nhưng chưa có thói quen khám bệnh định kỳ, vì vậy khi phát hiện bệnh thường ở giai đoạn muộn, trong khi đó khả năng và tỷ lệ tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ở NCT còn thấp, đặc biệt là NCT ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn.
 |
| Tỷ lệ người cao tuổi tăng làm gia tăng áp lực chăm sóc sức khỏe. Trong ảnh: Khám bệnh cho người già tại Bệnh viện đa khoa Đồng Nai. |
“Hiện toàn tỉnh có 43,8 ngàn NCT được cấp thẻ bảo hiểm y tế. Dù các bệnh viện có những ưu tiên trong khám chữa bệnh cho NCT, nhưng hầu như chưa bệnh viện nào có khoa lão riêng; đội ngũ cán bộ y tế được đào tạo chăm sóc và điều trị cho NCT còn thiếu; hệ thống nhà dưỡng lão cho NCT gần như chưa có” - Giám đốc Sở Y tế Huỳnh Minh Hoàn cho biết thêm.
* Phải bắt đầu từ mỗi gia đình
Đồng Nai hiện có 158,7 ngàn NCT, trong đó có khoảng 20% NCT sống ở thành thị, còn lại phần lớn sống ở nông thôn. Số NCT được trợ cấp xã hội hàng tháng năm 2013 là hơn 35 ngàn người, trong đó có gần 1 ngàn NCT neo đơn, gần 1,6 ngàn NCT bị khuyết tật. Theo ông Nguyễn Văn Luông, Phó trưởng ban đại diện Hội NCT tỉnh, hiện NCT được quan tâm hơn cả về tinh thần lẫn vật chất. Nhiều hoạt động, phong trào dành cho NCT được tổ chức, như: biểu dương, tôn vinh và tặng quà cho những gương ông bà, cha mẹ mẫu mực; chúc thọ, khám chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí; tặng xe lăn cho người già khuyết tật; xây dựng và duy trì phong trào “Toàn dân chăm sóc, phụng dưỡng, phát huy vai trò NCT”, “Nêu gương sáng”, “Người cao tuổi làm kinh tế giỏi”… Đặc biệt là lập quỹ chăm sóc NCT dành được nhiều sự ủng hộ và nguồn quỹ đã phát triển được hơn 9,8 tỷ đồng.
Dù được xã hội và gia đình quan tâm, nhưng đời sống của nhiều NCT vẫn còn nhiều khó khăn. Bà Nguyễn Thị Bạn (72 tuổi, phường Trung Dũng, TP. Biên Hòa) có chồng chết từ năm 38 tuổi, đã ở vậy nuôi 4 người con. Hiện các con bà đã lập gia đình và sống riêng, nhà chỉ còn một mình bà. Bà tâm sự: “Con cái gửi tiền về cũng đủ sống, nhưng tôi vẫn phải đi làm để được gặp người này người kia cho vui”.
Còn ông Nguyễn Văn Lai (85 tuổi, ngụ tại TP.Biên Hòa) dù được con cái chăm sóc tốt về vật chất, nhưng đời sống tinh thần lại rất nghèo nàn. Ông cho biết: “Con cháu đông, nhưng mỗi đứa mỗi việc. Tôi cứ thui thủi từ sáng đến chiều tối mới được gặp con cháu”. Ông Lai cho biết thêm, bạn bè của ông nhiều người vẫn phải sống dựa vào con cái, ít người có tích lũy và chủ động được kinh tế. Vì thế, không ít người sống khó khăn và cô đơn ở giai đoạn cuối đời.
Người Việt Nam có truyền thống về tôn kính người già, chăm sóc ông bà, cha mẹ. Nếu gia đình chăm sóc tốt cả về thể chất lẫn tinh thần thì NCT sẽ sống vui, sống khỏe, sống có ích…Và như thế, tình trạng già hóa dân số cũng bớt trở thành gánh nặng cho xã hội.
Phương Liễu
