Nobel văn chương 2013 là sự công nhận dành cho những địa hạt văn chương mà giải đã bỏ qua trong nhiều năm.
 |
| Nữ văn sĩ Alice Munro. Ảnh: GETTY IMAGES |
Nobel văn chương 2013 là sự công nhận dành cho những địa hạt văn chương mà giải đã bỏ qua trong nhiều năm.
Chiều tối ngày 10-10 (giờ Việt Nam), thế giới văn chương đón nhận tin tức Viện Hàn lâm khoa học Hoàng gia Thụy Điển trao giải Nobel văn chương cho nữ văn sĩ 82 tuổi người Canada Alice Munro với lời ca ngợi bà là “bậc thầy truyện ngắn đương đại”. Các ý kiến không chỉ cho rằng, trao giải cho nữ văn sĩ là xứng đáng vì giá trị văn chương trong tác phẩm của bà, mà còn giúp đưa giải thoát ra khỏi những điều tiếng về động cơ khi trao giải cho nhà văn Mạc Ngôn hồi năm ngoái.
Với việc trao giải cho người phụ nữ sống ở một thị trấn ngoại vi Toronto (Canada), phần lớn thời gian làm nội trợ và đang sống hạnh phúc với người chồng thứ hai vốn là người bạn cũ thời đại học, guải Nobel văn chương đã ghi tên bà vào danh sách 13 người phụ nữ từng đoạt giải. Điều này cho thấy các nữ văn sĩ đang được giải gọi tên nhiều hơn, từ Anfriede Jelinek (2004), Doris Lessing (2007) cho đến Herta Muller (2009). Có thể xem đây là việc làm có tính phải đạo mà giải này phải bù đắp trong suốt lịch sử 112 năm với 110 người đã được trao. Alice Munro cũng là nhà văn đầu tiên của Canada được trao giải Nobel văn chương. Đây là điều khiến người ta ngạc nhiên khi đất nước này luôn có tên trên bản đồ văn chương thế giới, ở cả hai khu vực viết bằng tiếng Pháp lẫn tiếng Anh.
Địa hạt tiếp theo mà giải Nobel, bằng sự công nhận của mình để gây chú ý cho công chúng, chính là truyện ngắn, sau nhiều năm tỏ ra thiên vị với thơ và tiểu thuyết. Sự nghiệp thành tựu của nữ văn sĩ Alice Munro hoàn toàn nằm ở thể loại này. Trong số trên 20 tác phẩm của mình, bà chỉ có một tác phẩm duy nhất - Cuộc sống của những cô gái và những người đàn bà là viết dưới dạng tiểu thuyết. Nhưng tiểu thuyết này lại được cấu trúc gồm nhiều chuyện ngắn có liên quan đến nhau. Được ví như Anton Chekhov (Nga) và James Joyce (Canada), những tác phẩm của bà dù bối cảnh là vùng quê bà sinh sống nhưng vẫn được khen ngợi mang cái nhìn rất sâu và tinh tế về mối quan hệ giữa đàn ông và phụ nữ. Năm 2012, tác phẩm của bà lần đầu tiên được chuyển ngữ sang tiếng Việt - tập truyện Trốn chạy do Nhã Nam ấn hành, đưa bà trở thành tác giả hiếm hoi có tác phẩm đến với bạn đọc Việt Nam trước khi đoạt giải.
Minh Khôi
