Bản án còn để lại nhiều băn khoăn

Sau khi bị Tòa án nhân dân TP.Biên Hòa xử thua kiện, ông Nguyễn Văn Dũng (ngụ tổ 8, KP.4, phường Trảng Dài, TP.Biên Hòa) thật sự bị sốc.

Sau khi bị Tòa án nhân dân TP.Biên Hòa xử thua kiện, ông Nguyễn Văn Dũng (ngụ tổ 8, KP.4, phường Trảng Dài, TP.Biên Hòa) thật sự bị sốc. Ông Dũng tự vấn: “Đâu có lý do gì cha mẹ mình phải chiếm đất của người khác để sản xuất khi đất đai tại phường Trảng Dài những năm 1970 (lúc này thuộc huyện Vĩnh Cửu) còn bạt ngàn?”.

* Thua kiện vì sổ đỏ vô tri

Căn cứ mà Tòa án nhân dân TP.Biên Hòa cho rằng vợ chồng ông Dũng chiếm dụng 6.342m² đất của vợ chồng ông Phạm Hữu Trí - bà Lê Kim Phượng (ngụ ấp 6, xã Thiện Tân, huyện Vĩnh Cửu) là vì phần đất này vợ chồng ông Trí đã được UBND huyện Vĩnh Cửu cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (gọi tắt sổ đỏ) vào năm 1996, trong khi vợ chồng ông Dũng mới được UBND TP.Biên Hòa cấp sổ đỏ vào năm 2004.

Cột mốc phân chia ranh giới khu vực đất giữa nhà ông Phạm Hữu Trí và ông Nguyễn Văn Dũng vẫn còn.

Ông Dũng cho rằng sổ đỏ UBND huyện Vĩnh Cửu cấp cho vợ chồng ông Trí vào năm 1996 tuy là cơ sở pháp lý, nhưng chẳng thể hiện được sự thật cho trường hợp của gia đình ông. Bởi, phần đất này nằm trong tổng diện tích hơn 4 hécta mà cha mẹ ông (ông Nguyễn Văn Ba, mất năm 1982 - bà Nguyễn Thị Ỷ, mất năm 2011) khai phá, sản xuất từ năm 1972 và được vợ chồng ông thừa kế sử dụng liên tục đến nay. Trong khi đó, vợ chồng ông Trí từ địa phương khác đến huyện Vĩnh Cửu và được UBND huyện Vĩnh Cửu cấp đất vào năm 1996.

Đặc biệt, quá trình cấp sổ đỏ cho vợ chồng ông Trí, cơ quan địa chính không thể hiện rõ việc ký giáp ranh giữa các hộ liền kề nên gia đình ông Dũng không hay biết. Điều vô lý nữa là trên khu đất tòa cho rằng vợ chồng ông Dũng lấn chiếm của vợ chồng ông Trí vẫn còn những gốc cây trồng 40 năm tuổi (do cha mẹ ông Dũng trồng) và nền nhà đã được Sở Xây dựng cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở vào năm 1985.

Theo ông Dũng, thật phi lý khi tòa công nhận việc UBND huyện Vĩnh Cửu cấp sổ đỏ cho vợ chồng ông Trí vào năm 1996 là đúng, còn UBND TP.Biên Hòa cấp sổ đỏ cho vợ chồng ông vào năm 2004 là sai. Việc tòa phán quyết như vậy có nghĩa là cha mẹ ông Dũng đã chiếm đất của ông Trí từ năm 1972, hoặc phải từ trước năm 1985. Trong khi đó, vợ chồng ông Trí đến huyện Vĩnh Cửu vào năm 1993 và từ trước đến nay phần đất liên quan đến chỗ tranh chấp của gia đình ông Dũng không hề sang nhượng cho ai.

* Còn nhiều bất cập trong bản án

Theo các nhân chứng: Triệu Văn Của, Lê Thị Lệ, Nguyễn Thị Thược…, việc vợ chồng ông Dũng được cấp sổ đỏ sau vợ chồng  ông Trí không có nghĩa vợ chồng ông Dũng lấn chiếm đất của người khác. Cái sai sót vô ý (lỗi do lịch sử) hoặc cố ý (từ lòng tham) bắt nguồn từ sổ đỏ mà UBND huyện Vĩnh Cửu cấp cho vợ chồng ông Trí vào năm 1996 là đo đạc qua loa, chỉ đâu đo đó và không ký giáp ranh giữa các hộ có đất liền kề, dẫn tới việc vợ chồng ông Dũng phải mất đất do cha mẹ khai phá và canh tác.

Ông Thân Văn Năm (70 tuổi, ngụ tổ 12, KP.4, phường Trảng Dài, phải) và nhiều người khác sẵn sàng làm chứng cho ông Dũng.

Theo ông Lê Văn Trung (73 tuổi, nguyên Trưởng KP.4, phường Trảng Dài từ năm 1994-2007), ranh giới phần đất của ông Dũng và vợ chồng ông Trí thể hiện bằng con đường đất rộng 4m (do ông Dũng làm vào năm 2004). Từ năm 1975-2004, con đường này chỉ là lối mòn do những người làm rẫy đi lại mà thành. Con đường này thể hiện rất rõ phần đất giáp ranh giữa ông Dũng với vợ chồng ông Trí trong thực tế, dù ranh giới hành chính giữa xã Thiện Tân (huyện Vĩnh Cửu) và phường Trảng Dài nhiều lần điều chỉnh. Việc tòa căn cứ vào lời khai của ông Trí, sổ đỏ UBND huyện Vĩnh Cửu cấp cho vợ chồng ông Trí vào năm 1996, hồ sơ kỹ thuật trích lục và đo vẽ hiện trạng địa chính vào năm 2013 của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất tỉnh (do ông Trí thuê vẽ) để cho rằng vợ chồng ông Dũng lấn chiếm đất là trái thực tế. Bởi, phần đất này được cha mẹ ông Dũng và vợ chồng ông khai phá, canh tác liên tục từ năm 1972 đến nay.

Qua nghiên cứu hồ sơ vụ án, luật gia Vòng Khiềng (Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật, Hội Luật gia tỉnh) phân tích, có nhiều bất cập từ bản án sơ thẩm. Thứ nhất, cơ sở nào khẳng định ông Dũng lấn chiếm đất của ông Trí khi cả hai Phòng Tài nguyên - môi trường của huyện Vĩnh Cửu và TP.Biên Hòa đều khẳng định đã cấp đất (cho ông Trí và ông Dũng) đúng quy trình. Thứ hai, trên phần đất tranh chấp có căn nhà được Sở Xây dựng cấp giấy chứng nhận vào năm 1985 cho mẹ ông Dũng không được cấp sơ thẩm xem xét. Thứ ba, diện tích đất thực tế của hai bên đều có dư so với diện tích được cấp trong sổ đỏ, nhưng tòa chỉ chấp nhận việc ông Trí khai phá thêm, còn ông Dũng không được chấp nhận. Nhân chứng là trưởng ấp và một số người ở lân cận đã khẳng định con đường làm ranh giới giữa 2 khu đất còn hiện hữu.

Đặc biệt, tòa chưa xem xét toàn diện các chứng cứ, lời khai các bên, nhân chứng một cách khách quan, đồng thời không căn cứ theo bản đồ địa chính quốc gia của Sở Tài nguyên - môi trường đã đo vẽ qua các thời kỳ (khi phân định lại ranh giới hành chính huyện Vĩnh Cửu và TP.Biên Hòa) để so sánh, đối chiếu nhằm đưa ra phán quyết chính xác, khách quan.

Đoàn Phú