[Megastory] Nghị quyết số 57 'chìa khóa' quan trọng đưa tỉnh Đồng Nai bước vào kỷ nguyên vươn mình

Khoa học, công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) đóng vai trò quan trọng, là "chìa khóa vàng" cho sự phát triển bền vững của đất nước nói chung và tỉnh Đồng Nai mới nói riêng.

Đặc biệt, từ ngày 1-7, tỉnh Đồng Nai và tỉnh Bình Phước sáp nhập thành tỉnh Đồng Nai mới sẽ mở ra nhiều dư địa, cơ hội phát triển nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực KHCN, ĐMST và CĐS. Đây cũng là động lực then chốt để đưa tỉnh Đồng Nai mới bước vào kỷ nguyên vươn mình.

Việc sáp nhập tỉnh để hình thành tỉnh Đồng Nai mới không chỉ là một thay đổi về mặt địa giới hành chính mà còn là cơ hội để địa phương cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, cũng như kiến tạo một mô hình chính quyền mới: từ chính quyền quản lý sang chính quyền phục vụ. Đây là một sự chuyển mình mạnh mẽ, đặt người dân và doanh nghiệp vào vị trí trung tâm của mọi hoạt động, với kỳ vọng mang lại hiệu quả vượt trội trong công tác điều hành và phát triển.

Trong mọi hoạt động, quyết sách, định hướng của chính quyền tỉnh Đồng Nai trong giai đoạn tới là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và CĐS vào mọi mặt hoạt động. Điều này được xem là “xương sống” để hiện thực hóa mục tiêu.

Phó bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Tấn Đức nhấn mạnh, để nâng cao nhận thức và thúc đẩy sử dụng dịch vụ công trực tuyến, Đồng Nai sẽ đẩy mạnh việc tổ chức các hoạt động truyền thông và hướng dẫn thực tế, dễ hiểu để người dân và doanh nghiệp tích cực tham gia và sử dụng dịch vụ công trực tuyến, cũng như các hình thức thanh toán trực tuyến.

Đồng Nai triển khai nhiều giải pháp linh hoạt, hiệu quả nhiều mô hình, giải pháp mới, như mô hình “không phụ thuộc địa giới hành chính” trong giải quyết thủ tục hành chính, giải quyết thủ tục hành chính không hẹn giờ, hỗ trợ thanh toán trực tuyến, mô hình chính quyền thân thiện.

Bên cạnh công nghệ, chính quyền Đồng Nai cũng xác định nguyên tắc "gần dân, bám dân" là kim chỉ nam cho mọi hoạt động. Đây không chỉ là khẩu hiệu mà là phương châm được thể hiện bằng hành động cụ thể. Bên cạnh Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh đi vào hoạt động, Đồng Nai cũng đưa 95 trung tâm phục vụ hành chính công phường xã trên địa bàn hoạt động thông suốt, không gián đoạn.

Anh Nguyễn Văn Giang (phường Trảng Dài) bày tỏ, mô hình chính quyền hai cấp được kỳ vọng sẽ hoạt động hiệu quả hơn, tinh gọn hơn. Việc phân cấp, phân quyền hợp lý kết hợp với ứng dụng công nghệ sẽ giúp giảm tầng nấc trung gian, đẩy nhanh tiến độ giải quyết công việc. Điều này sẽ tạo môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, hấp dẫn hơn cho doanh nghiệp, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Với quyết tâm chuyển đổi từ chính quyền quản lý sang chính quyền phục vụ, lấy công nghệ làm “đòn bẩy” và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, Đồng Nai đang từng bước xây dựng một nền hành chính hiện đại, hiệu quả, vì một tương lai phát triển bền vững.

Theo Tiến sĩ Trần Du Lịch, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia và là thành viên Tổ Tư vấn kinh tế - xã hội tỉnh Đồng Nai, khi hợp nhất Đồng Nai và Bình Phước, không gian phát triển của địa phương sẽ được mở rộng đáng kể.

Liên quan đến việc tái cấu trúc mô hình phát triển cho tỉnh mới, tiến sĩ Trần Du Lịch đề xuất thêm 3 vấn đề trọng tâm. Thứ nhất, địa phương cần điều chỉnh quy hoạch tổng thể phù hợp với điều kiện mới, tỉnh mới. Thứ hai, tỉnh cần tập trung đầu tư vào các dự án ưu tiên, có tính đột phá như các tuyến đường giao thông liên tỉnh, kết nối giữa tỉnh mới và kết nối vùng, quy hoạch một số tuyến metro đường sắt đô thị.

Điều thứ 3 và cũng là vấn đề quan trọng nhất chính là tổ chức lại nền công vụ theo hướng phục vụ, chuyển đổi mô hình chính quyền quản lý sang chính quyền phục vụ, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân và doanh nghiệp.

Với những định hướng và giải pháp cụ thể, rõ ràng, tỉnh Đồng Nai quyết tâm tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng phục vụ, xây dựng một nền hành chính ngày càng hiệu quả, đáp ứng sự mong đợi, sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

Để cụ thể hóa các mục tiêu của Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia trên địa bàn tỉnh, Đồng Nai xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm đó là đào tạo nhân lực chất lượng cao nhằm đáp ứng lộ trình phát triển KHCN, ĐMST và CĐS.

Phó bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Tấn Đức chia sẻ, Đồng Nai chú trọng xây dựng cơ chế, chính sách thu hút nhân tài đến tỉnh sinh sống và làm việc. Từ đó, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thông qua đào tạo nhằm đạt chuẩn quốc tế, từng bước nâng cao năng suất, chất lượng lao động một cách bền vững.

Tháng 4-2025, Trường đại học Lạc Hồng ở Đồng Nai và Tập đoàn CT Group (Thành phố Hồ Chí Minh) đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác về đào tạo, nghiên cứu, phát triển nhân lực, trong đó có các ngành công nghệ cao. Việc kết nối, hợp tác này mở ra cơ hội về đào tạo nhân lực chất lượng cao, nhất là đối với các ngành về công nghệ cao, ĐMST. Đồng thời, thúc đẩy chiến lược gắn kết giữa nhà trường - doanh nghiệp - xã hội.

Tương tự, Trường đại học Công nghệ Đồng Nai đã khánh thành Trung tâm Trí tuệ nhân tạo và công nghệ robot (AIBOT) và ký kết thỏa thuận hợp tác với Tập đoàn liên Thái Bình Dương vào tháng 4-2025.

Theo đó, Trung tâm AIBOT được thành lập với tổng đầu tư ban đầu hơn 3 tỷ đồng, trang bị hơn 41 robot hiện đại, 50 bộ kit AI Magic World. Đây là nơi đào tạo, thực hành và nghiên cứu công nghệ cao, hướng đến phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực AI - Robotics cho tương lai tại Đồng Nai và các khu vực lân cận…

Thời gian qua, nhiều trường đại học đã có những đề xuất, hợp tác với tỉnh về phát triển hoạt động đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng trung tâm thí nghiệm với công nghệ hiện đại, kỹ thuật cao tại địa phương.

Đơn cử, Trường đại học Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh đề xuất thực hiện Dự án Trung tâm Nghiên cứu, phát triển đường sắt tốc độ cao và đào tạo nguồn nhân lực logistics trên địa bàn Đồng Nai. Mới đây, vào tháng 6-2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định số 1576/QĐ-BGDĐT về việc thành lập Phân hiệu Trường đại học Sư phạm kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh với tổng diện tích khoảng 9 hécta tại phường Bình Phước, tỉnh Đồng Nai.

Việc hợp tác này không chỉ có ý nghĩa với nhà trường và địa phương, mà còn góp phần hiện thực hóa mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

GS-TS Nguyễn Thị Thanh Mai, Phó giám đốc Đại học Quốc gia Thanh phố Hồ Chí Minh chia sẻ, Đồng Nai cần xác định những nhiệm vụ ưu tiên, trọng tâm trong kế hoạch, chương trình hành động của UBND tỉnh về triển khai các giải pháp đột phá phát triển KHCN, ĐMST và CĐS trên địa bàn tỉnh. Trong đó, có phát triển ngành vi mạch bán dẫn.

Đồng Nai cần xác định lộ trình cụ thể về đào tạo nguồn nhân lực, chính sách thu hút chuyên gia, nhà khoa học. Đồng thời, tỉnh cần phát huy sự hợp tác, kết nối với các đơn vị đào tạo, trong đó có Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh để tận dụng nguồn lực, hướng tới nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để phục vụ cho chiến lược phát triển về công nghiệp công nghệ cao tại địa phương.

Vào tháng 5-2025, Sở KHCN phối hợp với Viện Phát triển năng lực lãnh đạo (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) tổ chức lớp bồi dưỡng kiến thức và nâng cao năng lực thiết kế vi mạch, công nghệ vi chế tạo linh kiện bán dẫn, linh kiện vi cơ điện tử - vi hệ thống.

Đây chính là những “viên gạch” đầu tiên để tỉnh xây dựng lực lượng nhân lực có năng lực chuyên sâu, góp phần đưa Đồng Nai trở thành tỉnh công nghiệp công nghệ số bền vững vào năm 2030.

Thầy Trần Công Đời, Trưởng bộ môn Tin học (Trường đại học Đồng Nai) - một trong những học viên tham gia lớp bồi dưỡng, chia sẻ: “Khi tham gia lớp bồi dưỡng, chúng tôi đã được tiếp cận những kiến thức nền tảng và cốt lõi về thiết kế vi mạch, công nghệ chế tạo linh kiện bán dẫn. Những kiến thức này đã giúp tôi hình dung được một bức tranh tổng thể về lĩnh vực công nghệ vi mạch - một ngành mũi nhọn đang phát triển mạnh mẽ. Đặc biệt, các nội dung thực hành trong chương trình đã cụ thể hóa lý thuyết, giúp chúng tôi trực tiếp trải nghiệm quy trình chế tạo vi mạch, điều mà trước đây phần lớn chỉ được học qua “sách vở”.

“Những trải nghiệm này mang lại giá trị thực tiễn rất lớn trong công tác giảng dạy, giúp giảng viên như chúng tôi tự tin hơn trong việc truyền đạt kiến thức, giảng dạy một cách sinh động, dễ hiểu, đồng thời cập nhật nội dung học tập sát với thực tiễn công nghệ hiện nay” - thầy Trần Công Đời bày tỏ.

Phó giám đốc Sở KHCN Võ Hoàng Khai bày tỏ, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, lĩnh vực vi mạch, vi cơ điện tử, công nghệ bán dẫn giữ vai trò then chốt trong phát triển KHCN và CĐS. Năng lực nghiên cứu, thiết kế, chế tạo vi mạch và linh kiện vi cơ điện tử không chỉ góp phần nâng cao năng lực công nghệ quốc gia mà còn là nền tảng để xây dựng các ngành công nghiệp công nghệ cao, từng bước làm chủ chuỗi giá trị sản phẩm công nghệ của địa phương.

Để bắt nhịp xu hướng phát triển công nghệ số, công nghệ hiện đại, tỉnh Đồng Nai đang có nhiều nỗ lực xây dựng, phát triển hạ tầng số từ tỉnh đến cơ sở. Toàn tỉnh có khoảng 5,6 ngàn trạm thu phát sóng thông tin di động 3G/4G/5G, phủ sóng đến 100% các xã, phường góp phần đảm bảo thông tin liên lạc cho các cấp chính quyền địa phương phục vụ phát triển kinh tế, xã hội và nhu cầu người dân.

Phó giám đốc VNPT Đồng Nai Văn Thị Yến Nhi cho biết, VNPT Đồng Nai hiện tập trung vào việc tận dụng tối đa sức mạnh từ mạng 5G của VinaPhone để không chỉ cung cấp dịch vụ viễn thông mà còn xây dựng một hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ số toàn diện, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số và phát triển bền vững của xã hội.

Giám đốc cấp cao Quản lý dự án Amata City Long Thành Hồ Đặng Duy Phúc cho biết, Khu công nghiệp công nghệ cao Long Thành là một trong những khu công nghiệp đầu tiên của khu vực phía Nam phủ sóng 5G. Amata hoàn toàn tin tưởng về việc gia tăng lợi thế cạnh tranh, tạo nên sức hút với những nhà đầu tư đa quốc gia đến với khu công nghiệp nói riêng và tỉnh Đồng Nai nói chung. Qua đó, chứng tỏ sự nỗ lực bắt kịp xu hướng của các nước phát triển về công nghệ.

Theo Sở KHCN, Đồng Nai xác định sẽ nhấn mạnh việc mang công nghệ vào đời sống kinh tế, xã hội và đổi mới sáng tạo, kết hợp công nghiệp công nghệ cao, chuyển đổi xanh, đào tạo nhân lực và huy động nguồn lực qua các quỹ đầu tư phát triển với lộ trình phát triển KHCN, ĐMST và CĐS đột phá, bền vững.

Lộ trình dự kiến có các giai đoạn như sau: giai đoạn 2025-2026, giai đoạn tạo gia tốc phát triển. Trong giai đoạn này, ngành KHCN hướng tới tạo nền tảng như nâng cao nhận thức, tư duy về vai trò, sứ mệnh của phát triển KHCN, ĐMST và CĐS; rà soát, hoàn thiện các quy định, xây dựng các chính sách, cơ chế hỗ trợ đặc thù để tạo lợi thế cạnh tranh…

Giai đoạn 2027-2030, giai đoạn tăng trưởng và cải thiện năng lực nội sinh. Tỉnh sẽ thực hiện đẩy mạnh đưa công nghệ vào đời sống qua đổi mới sáng tạo nội sinh, phát triển công nghiệp công nghệ cao và xanh với nhân lực số, hoàn thiện hạ tầng “siêu xa lộ” internet với kỳ vọng hình thành hệ sinh thái KHCN, ĐMST và CĐS, chuyển đổi xanh và công nghệ cao…

Giai đoạn 2030-2040, giai đoạn mở rộng và phát triển, tỉnh hướng tới mở rộng công nghiệp công nghệ cao và xanh, mang công nghệ vào đời sống toàn diện qua đổi mới sáng tạo, với nhân lực số và các quỹ về KHCN là động lực chính…

Trong bối cảnh hiện nay, đô thị hóa mạnh mẽ tại Đồng Nai đã mang lại nhiều cơ hội phát triển kinh tế, xã hội, đồng thời thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước. Tuy nhiên, quá trình này cũng đặt ra nhiều thách thức lớn về việc quy hoạch và quản lý đô thị một cách hiệu quả.

Nhiều chuyên gia cho rằng, Đồng Nai có thể tận dụng cơ sở hạ tầng phát triển sẵn có, cùng với lực lượng lao động dồi dào để trở thành một trong những địa phương tiên phong trong quá trình CĐS gắn liền với chuyển đổi xanh, thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Xây dựng đô thị thông minh trong bối cảnh đô thị hóa và CĐS một cách mạnh mẽ như hiện nay là một trong những giải pháp giúp Đồng Nai sớm trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại. Tỉnh có nhiều nền tảng, tiền đề để phát triển mô hình đô thị, thành phố thông minh.

Trong đó, Đồng Xoài từng vinh dự được trao giải thưởng Thành phố thông minh Việt Nam năm 2022; tỉnh Bình Phước (cũ) được Hiệp hội Công nghiệp máy tính châu Á - châu Đại Dương (ASOCIO) lựa chọn vinh danh Giải thưởng Chính quyền số ASOCIO DX Award 2024. Ngoài ra, chỉ số CĐS (DTI) của địa phương ngày càng được cải thiện, nâng cao…

TS Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển kinh tế số Việt Nam - VIDE (Hội Truyền thông số Việt Nam) nhận định, việc phát triển đô thị thông minh không thể thiếu sự kết hợp với kinh tế xanh, giúp bảo vệ môi trường và tạo điều kiện phát triển bền vững. Trong đó, chính quyền địa phương, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có thể quan tâm đến các mô hình, giải pháp về áp dụng năng lượng tái tạo trong các khu công nghiệp, khuyến khích công nghệ xanh hóa trong sản xuất.

Ngoài ra, để thúc đẩy tăng trưởng xanh, tỉnh cần thực hiện các dự án giao thông xanh. Bởi, các phương tiện giao thông sử dụng năng lượng điện và các dự án giao thông công cộng thân thiện với môi trường nên được đẩy mạnh để giảm thiểu khí thải từ các phương tiện giao thông.

Trưởng ban Phát triển đối tác Data Center & Cloud, Chi hội Truyền thông số phía Nam (SVDCA) Phạm Nguyễn Xuân Quỳnh chia sẻ, các nhà đầu tư về công nghiệp công nghệ cao, cũng như các tập đoàn công nghệ nước ngoài thường lựa chọn địa phương để đầu tư dựa vào các yếu tố về cơ chế, chính sách, sự sẵn sàng về phát triển hạ tầng và nguồn nhân lực. Do đó, Đồng Nai nên thiết lập những ưu đãi cụ thể, hấp dẫn, xây dựng quy trình xét duyệt minh bạch, nhanh chóng nhằm thu hút đầu tư phát triển công nghiệp công nghệ cao hiệu quả, bền vững.