Tiếp sức cho hợp tác xã

Đồng Nai đang triển khai hàng loạt dự án cánh đồng lớn, xây dựng các chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản Việt khi bước vào sân chơi lớn của thế giới.

Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy Trần Văn Tư (bìa phải) thăm Hợp tác xã nông nghiệp An Viễn (huyện Trảng Bom), nơi thực hiện dự án cánh đồng lớn cho cây điều.

Trong việc xây dựng chuỗi liên kết này, vai trò của hợp tác xã (HTX) không thể thiếu trong việc tập hợp nông dân, là cầu nối liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp cũng như tiếp cận chính sách. Dự án “Nâng cao năng lực kinh doanh cho HTX nông nghiệp tại Việt Nam” vừa được triển khai là một trong những chương trình tiếp sức, hỗ trợ HTX.

Cần thêm hỗ trợ

Nhà giáo nhân dân Phạm Thanh Hải, nguyên Hiệu trưởng Trường cao đẳng nông nghiệp và phát triển nông thôn Bắc bộ, thành viên của Ban Hợp tác quốc tế, nhận xét hiện cả nước có cả trăm ngàn HTX đang hoạt động, trong đó có 1 ngàn HTX nông nghiệp nhưng chỉ có 10% đơn vị hoạt động có hiệu quả. So với mặt bằng chung của cả nước, nhiều HTX ở Đồng Nai đang hoạt động rất tốt, nhưng nhìn chung năng lực của các HTX còn nhiều yếu kém và việc nâng cao năng lực cho các HTX đang là vấn đề sống còn trong giai đoạn hội nhập hiện nay.

Thực tế có hàng loạt điểm yếu của các HTX đang được đặt ra, như: năng lực quản lý, tổ chức kinh doanh, tiếp cận thị trường còn yếu, khó khăn về nguồn vốn... Trong đó, căn nguyên của vấn đề là nông dân chưa thật sự tin tưởng và hết lòng gắn bó với HTX. Ban giám đốc các HTX hiện chủ yếu hoạt động không lương và đây cũng là nguyên nhân khiến các HTX chưa thu hút được người tài, nhất là các thế hệ kế cận.

Theo ông Nguyễn Thế Bảo, Giám đốc HTX nông nghiệp dịch vụ thương mại du lịch xoài Suối Lớn (huyện Xuân Lộc), chia sẻ: “Đồng Nai có lực lượng nông dân sản xuất giỏi nên các HTX nông nghiệp rất mạnh về mặt sản xuất và có đội ngũ quản lý HTX có tâm huyết nhưng vẫn còn khoảng cách rất xa so với yêu cầu trong giai đoạn hội nhập hiện nay. Chính vì vậy, vẫn chưa thuyết phục được nhiều xã viên để góp vốn cho HTX; các tổ chức tín dụng, ngân hàng cũng chưa tin tưởng để mạnh dạn cho vay...”.

Đi vào thực chất

Ông Nguyễn Ngọc Luân, Giám đốc HTX nông nghiệp Lâm San (huyện Cẩm Mỹ), cho rằng vấn đề cốt lõi ở đây là phải tuyên truyền cho nông dân thấy rằng sản xuất nhỏ lẻ không còn phù hợp mà phải đầu tư sản xuất lớn, đạt chất lượng an toàn; ứng dụng khoa học - kỹ thuật để tăng năng suất, giảm giá thành thì mới đủ sức bước ra sân chơi lớn. Điều này chỉ đạt được khi có sự liên kết, tập hợp được nông dân vào các HTX và mở rộng liên kết giữa các HTX với nhau. Để làm được thì chính các HTX cũng phải thay đổi để đủ năng lực đáp ứng trong giai đoạn mới. “Chúng tôi tổ chức cho các xã viên, nông dân đi đến tận nơi học hỏi, nghe chia sẻ kinh nghiệm từ những mô hình sản xuất, những HTX hoạt động tốt. Chính hiệu quả thực tế mới thuyết phục được nông dân tham gia HTX. Chúng tôi rất mong có thêm nhiều chương trình đào tạo thiết thực về ứng dụng quy trình sản xuất an toàn; về năng lực quản lý, lập phương án kinh doanh, tiếp cận thị trường; kỹ năng huy động và tiếp cận nguồn vốn...” - ông Luân nói.

Công ty TNHH ca cao Trọng Đức (huyện Định Quán) là một trong những doanh nghiệp đi đầu trong việc triển khai thành công dự án cánh đồng lớn cho cây ca cao tại Đồng Nai. Chia sẻ kinh nghiệm trong xây dựng chuỗi liên kết với HTX và nông dân, ông Đặng Tường Khanh, Giám đốc Công ty TNHH ca cao Trọng Đức, nhấn mạnh: “Từ năm 2009, doanh nghiệp đã thành lập được 36 câu lạc bộ ca cao làm cầu nối để doanh nghiệp chuyển giao kỹ thuật và điểm thu mua sản phẩm cho nông dân. Sau đó, chúng tôi tiếp tục thành lập các HTX, nhưng thực tế các HTX vẫn chưa hoạt động thật sự và phát huy được vai trò vì vẫn tồn tại hàng loạt điểm yếu về năng lực quản lý, xây dựng được phương án kinh doanh, tiếp cận thị trường... Hiện doanh nghiệp đang tham gia là thành viên của HTX, góp 20% vốn điều lệ để thực sự đồng hành với HTX trong thay đổi và phát triển, đáp ứng yêu cầu hội nhập hiện nay”.

Bình Nguyên