Phát huy vai trò chủ thể của thiếu nhi

Trong Điều lệ Đội TNTPHCM nêu rõ: "Đội TNTPHCM là tổ chức của thiếu nhi Việt Nam…". Vì vậy, thời gian qua, Hội đồng Đội các cấp đã triển khai nhiều hoạt động, mô hình nhằm phát huy vai trò chủ thể của thiếu nhi...

Trong Điều lệ Đội TNTPHCM nêu rõ: “Đội TNTPHCM là tổ chức của thiếu nhi Việt Nam…”. Vì vậy, thời gian qua, hội đồng Đội các cấp với vai trò tham mưu, phụ trách công tác tổ chức và hoạt động của Đội đã triển khai nhiều hoạt động, mô hình nhằm phát huy vai trò chủ thể của thiếu nhi.

Đội viên, học sinh Trường THCS Trần Hưng Đạo (TP.Biên Hòa) tham quan triển lãm nhật ký Đội em làm theo lời Bác vào ngày 23-4-2021. Ảnh: N.Sơn

Trong đó, có thể kể đến là các hoạt động, các mô hình phát huy quyền tham gia của thiếu nhi vào các vấn đề liên quan đến lứa tuổi của các em.

* Tạo cơ hội cho thiếu nhi thể hiện chính kiến

Tháng 6-2020, Hội đồng Trẻ em tỉnh Đồng Nai ra đời do chính trẻ em trực tiếp điều hành nhằm nâng cao năng lực cho trẻ em trong việc thực hiện quyền tham gia vào các vấn đề liên quan đến trẻ em theo quy định của pháp luật; tạo cơ hội để các em trình bày ý kiến, tâm tư, nguyện vọng và những đề xuất thiết thực của thiếu nhi trong việc học tập, vui chơi, giải trí. Thông qua các ý kiến thể hiện tâm tư, nguyện vọng của thiếu nhi, cộng đồng, xã hội sẽ quan tâm hơn, trách nhiệm hơn trong việc hiện thực hóa quyền của trẻ em.

Gần 1 năm ra đời, Hội đồng Trẻ em tỉnh Đồng Nai đã trải qua 2 kỳ họp. Tại các kỳ họp, các thành viên của Hội đồng Trẻ em tỉnh đã tích cực thảo luận, bày tỏ ý kiến về các vấn đề liên quan đến trẻ em như: chất lượng hoạt động hè; vai trò của công tác Đội trong trường học; phòng, chống tai nạn thương tích, đuối nước, xâm hại trẻ em; đảm bảo an toàn cho trẻ em trên môi trường mạng…

Em Hoàng Ngọc Thanh Trúc, học sinh lớp 8/11 Trường THCS Thạnh Phú (xã Thạnh Phú, H.Vĩnh Cửu) - thành viên Hội đồng Trẻ em tỉnh từ những ngày đầu thành lập chia sẻ: “Từ khi có Hội đồng Trẻ em tỉnh, chúng em có cơ hội nói lên tiếng nói của mình một cách thường xuyên hơn. Điều đặc biệt, chúng em không chỉ nói lên tiếng nói cá nhân mà còn nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của đội viên, thiếu nhi trong nhà trường để phản ánh đến Hội đồng Trẻ em tỉnh”.

 Tại kỳ họp đầu tiên của Hội đồng Trẻ em tỉnh, Thanh Trúc đã mạnh dạn đề cập đến vấn đề xâm hại trẻ em và các giải pháp nhằm hạn chế tình trạng xâm hại trẻ em. Thanh Trúc cho rằng, để trẻ em không trở thành nạn nhân của xâm hại tình dục, ngoài việc trang bị cho trẻ kỹ năng, cha mẹ nên dành nhiều thời gian để gần gũi, lắng nghe con nhiều hơn, không để trẻ bơ vơ trong chính ngôi nhà của mình… khiến các em tìm đến các hình thức giải trí không lành mạnh, tạo cơ hội cho kẻ xấu lợi dụng.

Phó chủ tịch thường trực Hội đồng Đội tỉnh Võ Văn Trung cho hay, ngoài Hội đồng Trẻ em tỉnh, đến nay toàn tỉnh đã thành lập thêm 3 hội đồng trẻ em cấp huyện, gồm các huyện: Xuân Lộc, Định Quán và Nhơn Trạch. Từ nay đến năm 2025 sẽ phấn đấu 100% các huyện, thành phố có hội đồng trẻ em nhằm tạo cơ hội để đội viên thiếu nhi nói lên tiếng nói của mình.

Bên cạnh mô hình hoạt động của Hội đồng Trẻ em, đội viên, thiếu nhi còn có cơ hội nói lên tiếng nói của mình thông qua hộp thư Điều em muốn nói. Chị Nguyễn Thị Xuân Viên, giáo viên Tổng phụ trách Đội Trường THCS Trường Sa (P.Trảng Dài, TP.Biên Hòa) cho biết, Trường THCS Trường Sa từ khi thành lập đã trang bị hộp thư Điều em muốn nói. Đội viên, thiếu nhi mỗi khi có vấn đề gì cần phản ánh với Liên đội hay Ban giám hiệu nhà trường sẽ viết một lá thư bỏ vào hộp thư. Giáo viên Tổng phụ trách Đội sẽ thường xuyên kiểm tra hộp thư.

Song song với hộp thư Điều em muốn nói, nhà trường có trang Facebook tạo điều kiện để học sinh và phụ huynh trao đổi, phản ánh ý kiến. Thông qua hộp thư và trang Facebook, mỗi năm liên đội và nhà trường nhận được khoảng 500 lượt ý kiến, trong đó đa số là ý kiến của đội viên, học sinh về các vấn đề liên quan đến học tập, nề nếp, mối quan hệ giữa học sinh với học sinh… Qua các ý kiến của các em, Ban giám hiệu nhà trường và liên đội đã nắm bắt và giải quyết kịp thời nhiều vấn đề liên quan đến đội viên, học sinh.

* Là chủ thể trong các phong trào của Đội

Anh Võ Văn Trung cho hay, nhờ có sự định hướng, tạo điều kiện, hỗ trợ của đội ngũ phụ trách Đội, đội viên thiếu nhi trong tỉnh đã có cơ hội phát huy vai trò chủ thể trong các phong trào của Đội, nhất là phong trào Thiếu nhi Việt Nam thi đua làm theo 5 điều Bác Hồ dạy.

Đóng vai trò là chủ thể tham gia các hoạt động, mô hình Rèn chữ - giữ vở, Đôi bạn cùng tiến, Giờ học tốt, Cây hoa đọc sách…, các em đội viên, học sinh có cơ hội nâng cao ý thức, tác phong thực hiện nề nếp học đường. Đồng thời rèn luyện cho bản thân tính chủ động, sáng tạo, tự học tập, tự rèn luyện, tự tu dưỡng. Thông qua các hoạt động này, các em hình thành cho mình phương pháp học tập tích cực, gắn lý thuyết với thực hành và trải nghiệm sáng tạo; biết cách sử dụng internet, mạng xã hội, ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ nhu cầu học tập một cách hiệu quả…

Các em đội viên, học sinh Trường THCS Nguyễn Thị Minh Khai (H.Định Quán) tham gia ngày hội khui heo đất

Nhận thức được tầm quan trọng của văn hóa đọc và đặc biệt là hưởng ứng Ngày sách Việt Nam, Liên đội Trường tiểu học Nguyễn An Ninh (P.Tân Mai, TP.Biên Hòa) đã tham mưu Ban giám hiệu nhà trường tổ chức hoạt động cho đội viên, học sinh thi đua đọc sách nhằm hình thành thói quen đọc sách. Thầy cô giáo và các em đội viên, thiếu nhi đã đề xuất làm thư viện theo từng khối lớp. Để thực hiện mô hình này, thầy cô giáo ủng hộ kệ sách, sách tham khảo; các em đội viên, học sinh ngoài việc góp sách, truyện còn đóng vai trò chủ công trong việc bài trí, bảo quản thư viện theo từng khối lớp.

Kế hoạch chung là như vậy nhưng khi thực hiện, đội viên, học sinh ở mỗi khối lớp lại có cách bài trí khác nhau. Có khối lớp, học sinh còn góp thêm các đồ chơi trí tuệ, trò chơi dân gian, có lớp trải thảm ở khu vực thư viện để vẽ tranh… Em Lê Nguyễn Minh Quân, Liên đội trưởng Trường tiểu học Nguyễn An Ninh chia sẻ, là sản phẩm do mình tự làm ra nên các bạn đội viên, học sinh ở các khối lớp sử dụng và bảo quản thư viện rất tốt. Từ khi có góc thư viện theo từng khối lớp, đội viên, học sinh vào giờ ra chơi đã có thêm một địa điểm để vừa giải trí vừa học tập, hạn chế việc chạy nhảy trên sân trường.

Thông qua các chương trình như: Vòng tay bè bạn, Giúp bạn vượt khó, Giúp bạn đến trường - hướng tới tương lai, học bổng Vì bạn nghèo, Nuôi heo đất vì bạn, Hũ gạo tình thương…, đội viên thiếu nhi đã hỗ trợ hàng ngàn đội viên thiếu nhi khó khăn hơn có thêm động lực tiếp tục đến trường.

Là trường học có nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn cần được hỗ trợ nên từ nhiều năm nay, cứ vào dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11, Ban giám hiệu và Liên đội Trường THCS Nguyễn Thị Minh Khai (xã Phú Ngọc, H.Định Quán) lại phát động đội viên, học sinh tham gia phong trào thi đua Nuôi heo đất giúp bạn đến trường. Mỗi lớp sẽ được trang bị một con heo đất, hằng ngày các em đội viên, học sinh của lớp sẽ cho heo ăn bằng tiền tiết kiệm mua quà vặt hoặc đồ ăn sáng. Một năm sau, đúng vào dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam, nhà trường và liên đội tổ chức ngày hội khui heo đất. Số tiền hội thu heo đất sẽ được dùng để mua thẻ bảo hiểm y tế, tặng quà cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Em Nguyễn Thị Cẩm Tú, học sinh lớp 9-1 Trường THCS Nguyễn Thị Minh Khai cho biết: “Mỗi tấm thẻ, mỗi phần quà không chỉ giúp những bạn có hoàn cảnh khó khăn có thêm động lực đến trường mà bản thân mỗi học sinh hằng ngày tự tay bỏ vào heo những đồng tiền lẻ đã rèn bản thân thói quen tiết kiệm, giúp chúng em hiểu được giá trị của tinh thần tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách”.

Nga Sơn