Những kỳ tích làm nên anh hùng

Sáng ngày 18-12, tại Khu di tích Căn cứ Tỉnh ủy Biên Hòa (xã Bình Sơn, huyện Long Thành), UBND tỉnh tổ chức lễ trao tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân do Chủ tịch nước phong tặng cho Tiểu đoàn 240. Đây là phần thưởng cao quý ghi nhận công lao anh dũng của các cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 240  trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bằng lòng yêu nước, tinh thần quả cảm, mưu trí, lấy ít đánh nhiều, lấy yếu thắng mạnh, Tiểu đoàn 240 đã tạo nên kỳ tích anh hùng.

 

Sáng ngày 18-12, tại Khu di tích Căn cứ Tỉnh ủy Biên Hòa (xã Bình Sơn, huyện Long Thành), UBND tỉnh tổ chức lễ trao tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân do Chủ tịch nước phong tặng cho Tiểu đoàn 240. Đây là phần thưởng cao quý ghi nhận công lao anh dũng của các cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 240  trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bằng lòng yêu nước, tinh thần quả cảm, mưu trí, lấy ít đánh nhiều, lấy yếu thắng mạnh, Tiểu đoàn 240 đã tạo nên kỳ tích anh hùng.

Đối diện với lực lượng địch hùng mạnh, vũ khí trang bị tận răng, nhưng cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 240 không nao núng, mà quyết tâm bám địa bàn đánh địch, gây cho chúng nhiều tổn thất, làm nên những chiến công vang dội.

* Ra đời trong khói lửa

Ông Phan Văn Trang, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Biên Hòa trong chiến tranh kể lại, năm 1961, trước sự tàn bạo của bọn Mỹ - Diệm ra sức đàn áp phong trào đấu tranh của quân - dân ta, để phù hợp với chiến trường lúc bấy giờ, Trung ương cục miền Nam và Khu ủy miền Đông quyết định tách tỉnh Thủ Biên thành 3 tỉnh: Biên Hòa, Thủ Dầu Một và Phước Thành. Đại đội 380 lúc ấy của tỉnh Thủ Biên giao cho Biên Hòa 40 tay súng, làm nòng cốt cho quân - dân Biên Hòa đấu tranh làm phá sản chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của kẻ thù. Sự ra đời của đại đội 240 (gọi tắt C240) Biên Hòa có ý nghĩa hết sức to lớn đối với chiến trường Biên Hòa lúc bấy giờ. Bởi lẽ, đây là lực lượng nòng cốt, làm trụ cột cho lực lượng vũ trang thị xã Biên Hòa và các huyện: Long Thành, Nhơn Trạch; làm trụ cột cho du kích các xã trong việc chống lại âm mưu gom dân lập ấp của địch, diệt ác, phá kiềm, bảo vệ dân, bảo vệ phong trào cách mạng, mở rộng vùng giải phóng.

Lực lượng 240 chiến đấu chống càn ở Bình Sơn. Ảnh: T.L

Ông Phạm Văn Thương, nguyên Đại đội trưởng C240 giai đoạn 1961-1965 cho biết, thời kỳ đầu thành lập, C240 vừa làm công tác vũ trang, tuyên truyền, xây dựng cơ sở cách mạng, tuyển thêm tân binh, làm công tác dân vận, vừa bảo đảm chiến đấu bảo vệ Đảng, diệt ác, phá kiềm, tiêu diệt các đồn bót của địch, tạo thuận lợi cho phong trào cách mạng địa phương hoạt động... Dù gặp rất nhiều khó khăn nhưng được sự cưu mang của nhân dân, C240 phát triển rất nhanh, chỉ trong vòng 3 tháng, quân số đơn vị đã lên trên 100 tay súng. Để làm phá sản thế kềm cặp của địch, C240 đã tổ chức hàng loạt trận đánh công đồn, gây cho địch nhiều thiệt hại lớn và làm phá sản kế hoạch gom dân, lập ấp của địch.

* Không tốn đạn vẫn lấy được đồn giặc

Năm 1963, địch chủ trương mở rộng và bung ra kiểm soát vùng Chiến khu Đ, với âm mưu cắt đứt đường liên lạc từ Chiến khu Đ với phong trào cách mạng ở vùng xuôi. Để thực hiện mưu đồ này, địch đã xây dựng hàng loạt đồn bót trên tuyến đường giao liên của ta, trong đó có đồn Trị An, án ngữ phía bắc sân bay Biên Hòa, do một đại đội bảo an của ngụy đảm trách. Đóng trên đồi cao, tầm quan sát rộng, nên sự tồn tại của đồn Trị An đã gây nhiều khó khăn cho cán bộ của ta khi qua lại Chiến khu Đ.

Để đảm bảo huyết mạch cho tuyến giao liên từ vùng xuôi về chiến khu và cán bộ của ta đi lại thông suốt, Tỉnh ủy Biên Hòa đã giao nhiệm vụ cho C240 phối hợp với du kích, chi bộ xã Trị An xây dựng phương án tổ chức tấn công giải phóng đồn.

Trước thế địch đông, được trang bị hỏa lực mạnh, C240 cùng chi bộ và du kích Trị An sau nhiều lần họp bàn nhận thấy, phần lớn lính trong đồn đều là con em ở địa phương, bị địch cưỡng bức đi lính, nên quyết định dùng phương án binh vận, bao vây địch trong đồn để gọi hàng.

Chiều 2-2-1964, C240 do đồng chí Phan Văn Trang trực tiếp chỉ huy, kết hợp với bộ đội huyện Vĩnh Cửu và du kích địa phương đã tiến hành đào công sự sát chân đồn Trị An để ém lực lượng. Chi bộ mật bên trong xã vận động hàng trăm đồng bào, kể cả những gia đình có con em đi lính trong đồn kéo ra bao vây đồn, yêu cầu binh sĩ buông súng trở về với gia đình. Cuộc bao vây gọi hàng kéo dài trong nhiều giờ liền, khiến cho quân địch trong đồn hoang mang cao độ. Đến 12 giờ đêm, mặc cho bọn chỉ huy ác ôn ngoan cố, nhiều binh lính địch đã lén xuống đồn xin hàng cách mạng, một số khác cố trốn chạy về hướng Đại An. Đến 5 giờ ngày 3-2-1964, số binh lính còn lại trong đồn buộc phải liều mình rút chạy, hai tên trưởng, phó đồn ác ôn và nhiều binh lính ngụy ngoan cố còn lại bị quân ta bắt sống.

Hạ đồn Trị An, địa bàn Chiến khu Đ mở rộng, tạo được bàn đạp cho lực lượng bộ đội chủ lực của ta tiến sâu vào hoạt động trong nội ô thị xã Biên Hòa.

* Vùi thây quân Mỹ tại đồi “Tâm Tình”

Tháng 4-1965, Mỹ trực tiếp đưa quân Mỹ và quân chư hầu vào miền Nam, thay quân ngụy trên chiến trường, bắt đầu thực hiện chiến lược “Chiến tranh cục bộ”. Tại chiến trường Long Thành - Nhơn Trạch, quân Mỹ liên tục tổ chức càn quét tìm diệt, đánh phá, gây cho quân ta nhiều thiệt hại.

Ông Đặng Văn Hải, Chủ tịch Hội CCB huyện Long Thành, nguyên Chính trị viên Tiểu đoàn 240 giai đoạn 1972-1975 kể lại, đối diện với đội quân viễn chinh Mỹ được trang bị tận răng, nhưng với quyết tâm đánh Mỹ, lực lượng C240 xác định đánh Mỹ không khó. Trận đầu chạm trán với quân viễn chinh Mỹ cũng là trận thắng Mỹ đầu tiên của C240. Đó là trận quyết chiến tại đồi Tâm Tình, ở xã Phước Thái (huyện Long Thành).

Tháng 2-1966, địch tổ chức càn quét lớn ở khu vực Phước Thái - Phước Bình. Qua theo dõi, quân ta nắm được quy luật của quân viễn chinh Mỹ, sau khi tổ chức càn quét trở về sẽ qua địa bàn Phước Thái. Do đó, lực lượng C240 từ khu Bàu Lùng, Bà Ký đã chuyển về đồi Tâm Tình để đón đánh địch.

Khi phát hiện sự xuất hiện của quân Mỹ, C240 ở trạm chốt đầu tiên nổ súng báo động cho toàn đơn vị triển khai đội hình chiến đấu. Nghe tiếng súng nổ, địch dồn quân đuổi theo. Đợi địch đến trước các công sự phòng ngự 5-7m, quân ta đồng loạt nổ súng diệt gọn tốp đi đầu. Bị đánh bất ngờ, địch cho lui đội hình và dùng súng phóng lựu M79 bắn như vãi trấu vào hướng công sự phòng ngự của C240. Trước lực lượng quân Mỹ khá đông (một tiểu đoàn), được trang bị hỏa lực mạnh, nhưng các chiến sĩ không hề nao núng, vẫn kiên cường bám trận địa chiến đấu. Sau nhiều giờ chiến đấu, liên tục đánh bật 7 đợt xung phong của địch, lực lượng C240 xin lệnh rút lui an toàn khỏi trận địa. Kết thúc trận đánh, ta diệt hơn 100 tên Mỹ; C240 hy sinh 1, bị thương 5 người.

Sau trận đánh này, Tỉnh ủy và Tỉnh đội Biên Hòa đã rút ra kinh nghiệm chỉ đạo, phổ biến cho các lực lượng vũ trang trong tỉnh cách đánh Mỹ và thắng Mỹ. Từ đó, khắp nơi trong tỉnh dấy lên phong trào tìm Mỹ mà đánh và tiếp tục lập nên những chiến công mới trên chiến trường Long Thành - Nhơn Trạch.

* Chiến công nối chiến công

Ông Phan Văn Trang cho biết, sau thất bại thảm hại của chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, đế quốc Mỹ tiếp tục leo thang chiến tranh, trực tiếp đưa quân Mỹ và quân chư hầu xâm lược miền Nam. Trên chiến trường Long Thành, chúng triển khai nhiều binh chủng bộ binh, cơ giới, pháo binh, máy bay thả bom, liên tục càn quét, bắn phá vào các vùng căn cứ của ta, gây cho ta nhiều khó khăn, thiệt hại.

Trước kẻ thù hung hãn, Tỉnh ủy Biên Hòa chỉ đạo C240 xác định tư tưởng, quyết tâm đánh Mỹ và thắng Mỹ. Trong suốt 10 năm đối đầu với quân xâm lược Mỹ, C240 đã chủ động bám dân, bám chiến trường, phát huy nhiều cách đánh sáng tạo, bẻ gãy nhiều cuộc càn quét lớn, gây cho địch nhiều thiệt hại nặng nề.

Năm 1973, sau khi ký Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam, quân Mỹ rút về nước, chiến trường Long Thành, Nhơn Trạch giao lại cho quân ngụy đảm trách. Trước tình hình địch phá hoại hiệp định, Tỉnh ủy ra nghị quyết phát động tư tưởng trong Đảng, quân đội, nhân dân kiên quyết tấn công địch, đập tan âm mưu “Việt Nam hóa chiến tranh” của địch. Vào thời điểm này, Tỉnh ủy Biên Hòa đã quyết định nâng cấp đại đội 240 thành Tiểu đoàn 240, với biên chế đủ 4 đại đội để tiếp tục đeo bám chiến trường, chiến đấu cho đến ngày toàn thắng.

Đức Việt