Đi tìm giá trị truyền thống

Khoảng tháng 4-2016, trong chương trình Cười xuyên Việt - Tiếu lâm hội 2016 của Đài PT-TH Vĩnh Long, ở tuần thi thứ 4 tiết mục Đoàn lô tô Năm Phượng của nhóm Buffalo đã lấy không ít nước mắt của khán giả cũng như các giám khảo: NSƯT Minh Nhí, NSƯT Thanh Thủy, NSƯT Kim Xuân, Nam Thư… Đây là tiểu phẩm hài về cô bé bị bỏ rơi được đoàn lô tô nuôi nấng suốt 16 năm, sau đó mẹ ruột cô bé tìm đến trao cho các thành viên đoàn lô tô một khoản tiền lớn để đem con về, mọi người trong đoàn đứng trước dằng xé giữa tình cảm và tương lai của cô bé. Đỉnh điểm của tiểu phẩm là cả nhóm biểu diễn ca khúc Ba kể con nghe, các thành viên vừa khóc vừa hát, bên dưới cả ban giám khảo lẫn khán giả đều chùi nước mắt. Tiểu phẩm đã đoạt giải nhất của tuần 4, clip tiểu phẩm này cũng được chia sẻ rất nhiều trên mạng, lượng truy cập lên đến trên 8 triệu lượt.

Ba kể con nghe là ca khúc do Nguyễn Hải Phong sáng tác khoảng năm 2014, ngay từ lúc ra đời đã lập tức trở thành hiện tượng. Nhiều ca sĩ đã thể hiện ca khúc này, như: Phương Mỹ Chi - Quang Anh, Dương Trần Nghĩa, Hoàng Yến Chibi, Thùy Chi… và các clip cũng nhận được hàng triệu lượt truy cập trên mạng. Ba kể con nghe có giai điệu nhẹ nhàng, như lời tâm tình tha thiết giữa cha con, ca từ có những ý tưởng mới, như: Mai đây con mạnh mẽ hơn nhiều/ Mai đây con chở che cho biết bao điều/ Cho ước mơ của mẹ, cho nỗi đau của mẹ…

Không sốc, không “độc”, không “quái”, Ba kể con nghe, Đoàn lô tô Năm Phượng lay động trái tim khán giả, người nghe bằng những giá trị nhân văn rất xưa cũ: tình cảm gia đình, sự gắn bó giữa người và người.

Cùng với quá trình phát triển nền kinh tế thị trường, thực hiện tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế trong xu thế toàn cầu hóa, các giá trị văn hóa truyền thống của nước ta đã nảy sinh những biến đổi nhất định. Bên cạnh hàng loạt giá trị mới được hình thành, thì hiện tượng suy thoái đạo đức, lối sống đã và đang diễn ra phức tạp, ngày càng lan rộng, ăn sâu trong đời sống xã hội một cách đáng ngại, ngày càng rõ nét đến mức không thể không quan tâm. Khuynh hướng sống hiện đại, thực dụng theo kiểu Tây hóa, Mỹ hóa xuất hiện ngày càng nhiều trong một bộ phận không nhỏ thanh niên. Nhiều biểu hiện của đạo đức, lối sống không lành mạnh, xa lạ với đạo lý truyền thống của dân tộc đã xuất hiện và có xu hướng phát triển tràn lan. Đồng tiền trên thực tế đã chi phối nhiều quan hệ, trong đó có những quan hệ xưa nay cha ông ta vẫn đề cao. Điều này phần nào đã tạo ra sự hoang mang, mất phương hướng trong một số người. Trong sự hoang mang ấy, con người lại có xu hướng tìm trở về các giá trị truyền thống tốt đẹp, mong “bao giờ cho đến ngày xưa”.

Không nói đâu xa, sau hàng chục năm, thậm chí trăm năm “tự do, hiện đại”, xã hội phương Tây, Mỹ lại đang cổ xúy người dân quay trở về với các giá trị truyền thống, nhất là giá trị gia đình. Từ đó cho thấy khi tính nhân bản của truyền thống không bị lãng quên, giá trị nhân văn của truyền thống được chú trọng, gìn giữ, sàng lọc tốt thì sẽ không tạo ra mâu thuẫn với giá trị hiện đại mà còn làm cho xã hội hiện đại trở nên đa sắc, phong phú và phát triển bền vững hơn. Đồng thời cũng chứng minh rằng bản chất con người là luôn hướng đến các giá trị chân, thiện, mỹ.

Về mặt lý luận cũng như thực tiễn, việc kế thừa và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong xây dựng lối sống hiện nay ở nước ta là một tất yếu khách quan. Là đó cũng chính là nhiệm vụ của các cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa. Vì vậy, các cơ quan quản lý nhà nước cần tập trung bảo tồn, khôi phục, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống trong cộng đồng, xã hội để “lấy cái đẹp dẹp cái xấu” thay vì chăm chăm tìm kiếm tác giả của clip chế giễu kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia, các người đẹp đi thi hoa hậu chui để xử phạt.

Ong mật