Bối rối tiệc phim Bông Sen Vàng

Kỷ lục 23 phim dự tranh Bông Sen Vàng đưa Liên hoan phim (LHP) Việt Nam lần thứ 18 trở thành lần hội hè đông vui nhất, và cũng là dịp nhìn lại “dung mạo” hôm nay của điện ảnh Việt.

Kỷ lục 23 phim dự tranh Bông Sen Vàng đưa Liên hoan phim (LHP) Việt Nam lần thứ 18 trở thành lần hội hè đông vui nhất, và cũng là dịp nhìn lại “dung mạo” hôm nay của điện ảnh Việt.

Trước nay, những câu chuyện về Oscar, Cannes hay Venice khiến người ta dễ nhầm tưởng các liên hoan điện ảnh chỉ dành cho những tác phẩm xứng đáng được tôn vinh hay ghi nhận. Nhưng trong nền điện ảnh sản xuất chưa tới 20 phim truyện mỗi năm, sự thật ấy sẽ được xem lại.

* Đông vui  trong lộn xộn

Thực tế, để làm ra được mùa hội đông vui, LHP Việt Nam - giải thưởng định kỳ 2 năm của Cục Điện ảnh, và người anh em Cánh diều vàng - giải thường niên của Hội Điện ảnh, phải chấp nhận cả phim “thảm họa” lẫn chất lượng, thương mại lẫn nghệ thuật, ăn khách lẫn... cất kho.

Tùy vào mục tiêu mà các liên hoan điện ảnh hoặc chọn những phim đã chiếu thương mại trong một giới hạn thời gian, hoặc chọn phim lần đầu ra mắt. Nhưng với LHP Việt Nam, đây là điều không thể. Trong tình thế xoay xở có thể, nó chỉ có thể áp dụng tiêu chí “thoáng” nhất: có giấy phép phát hành sau ngày diễn ra kỳ liên hoan trước.

Vì lẽ ấy, tiệc phim Bông Sen Vàng đông vui, phong phú mà cũng thật lộn xộn, mới cũ đủ kiểu. Có phim chiếu rộng rãi, như: Thiên mệnh anh hùng, Scandal, Lửa Phật, Hello cô Ba, Nhà có 5 nàng tiên, Mùa hè lạnh, Dành cho tháng sáu, Lấy chồng người ta, Hiệp sĩ guốc vông, Cưới ngay kẻo lỡ, Hit hoàng tử và lọ lem. Có phim chỉ thấy xuất hiện ở các liên hoan: Đam mê, Lạc lối. Hoặc có phim chưa từng được chiếu ở đâu: Những người viết huyền thoại, Và anh sẽ trở lại, Khùng, Sau ánh hào quang. Những lộn xộn khiến công chúng khó tham gia góp ý, bàn luận, nếu không muốn nói là bị đặt đứng ngoài cuộc, trừ ban giám khảo và giới truyền thông được tạo điều kiện xem đủ “mặt mũi” 23 ứng viên.

Tất nhiên, tiệc phim được bày biện sắp tới đây, dù đầy đủ các đại diện, vẫn là một dung mạo rút gọn so với chân dung thật của điện ảnh Việt trong thời đoạn hai năm mà liên hoan xem xét, từ 1-10-2011 đến 1-9-2013. Thời gian này có tổng cộng 37 phim được cấp phép phát hành. 14 phim, đều của tư nhân, vắng mặt vì nhiều lý do, trong số này có Mỹ nhân kế, Lời nguyền huyết ngải, Biết chết liền. Lãnh đạo một công ty không gửi phim dự thi nói thẳng, đơn vị của bà chưa tới thời điểm cần giải thưởng này nọ để tích lũy giá trị cho thương hiệu, hiện nghĩ cách sản xuất những bộ phim chinh phục thị trường thôi là đã đủ... mệt.

* “Món ngon” nào cho tiệc phim hỗn hợp?

Hiện thành phần ban giám khảo chưa được công bố, nhưng có thể hiểu họ sẽ phải đối diện với một thách thức rất lớn nếu muốn chọn ra được món ngon nhất chinh phục nhân tâm trên bàn tiệc phim hỗn hợp kể trên. Người ta có thể nhắm mắt loại ra những bộ phim bị công chúng gắn nhãn “thảm họa”, vốn góp mặt cho đông vui. Nhưng không vì thế mà việc bỏ phiếu lại bớt khó khăn hơn, ngay cả khi chỉ còn lại vài bộ phim có chất lượng vượt trội. Bởi những bộ phim này nếu không thuộc dòng chảy phim do tư nhân đầu tư, thì cũng thuộc về khối phim Nhà nước. Cả hai đang song song trên dòng sông điện ảnh hôm nay.

Cảnh trong phim Những người viết huyền thoại và Lửa Phật (ảnh trên), hai bộ phim mới nhất đại diện cho khối Nhà nước và khối tư nhân.

Nếu phim tư nhân được sản xuất để nhắm tới thị trường, thì phim Nhà nước được làm ra để giải quyết nhu cầu về những đề tài chính luận nghiêm túc mà tư nhân không làm, chủ yếu phục vụ cho các dịp lễ lạt. Một nền điện ảnh vững mạnh không thể không đứng trên thế đứng thị trường, nhưng đồng thời cũng không thể không để lại những bộ phim nghiêm túc, mang dấu ấn của thời đại đang diễn ra.

Thế nên, lựa chọn là không hề dễ dàng. Rất có thể, để an toàn trên thế đứng hai chân, người ta lại phân bổ giải thưởng theo cơ cấu như đã từng diễn ra kể từ khi điện ảnh được xã hội hóa.

Nam Vũ