Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam: Vai trò dẫn dắt trong phát triển

Trong 4 vùng kinh tế trọng điểm của cả nước thì vùng kinh tế trọng điểm phía Nam được coi là "đầu tàu", có vai trò dẫn dắt trong phát triển kinh tế cả nước.

 Trong 4 vùng kinh tế trọng điểm (KTTĐ) của cả nước thì vùng KTTĐ phía Nam được coi là “đầu tàu”, có vai trò dẫn dắt trong phát triển kinh tế cả nước. Trong 10 năm qua, kinh tế toàn vùng tăng trưởng ổn định và cao hơn 1,5 lần so với bình quân chung của cả nước.  

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm cán bộ, công nhân viên công trường tuyến đường sắt đô thị số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) Ảnh: THẾ VINH

[links()]Vùng KTTĐ phía Nam gồm 8 tỉnh, thành: TP.Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, Tiền Giang, Tây Ninh và Bình Phước. Tuy diện tích chỉ chiếm 8% và dân số chiếm 17% của cả nước, nhưng sản xuất của vùng chiếm hơn 40% GDP, giá trị kim ngạch xuất khẩu chiếm khoảng 40% cả nước. Đặc biệt, vùng KTTĐ phía Nam đóng góp rất lớn cho ngân sách quốc gia và thu hút hơn một nửa tổng vốn đầu tư FDI của Việt Nam.

* Tăng trưởng kinh tế cao

Năm 2018, GDP cả nước tăng 7,08% so với năm trước đó, vượt kế hoạch đề ra và là mức tăng trưởng cao nhất trong nhiều năm trở lại đây. Riêng vùng KTTĐ phía Nam có mức tăng cao hơn bình quân chung cả nước. Đơn cử như tỉnh Long An có GRDP tăng 10,5%, Bình Dương hơn 9%, TP.Hồ Chí Minh 8,3%, Đồng Nai tăng 8%, Tiền Giang 7,2%...

Kinh tế phát triển ổn định và tăng trưởng khá nên đóng góp cho ngân sách của vùng chiếm 40% tổng thu ngân sách của Nhà nước. Năm 2018, thu ngân sách nhà nước đạt hơn 1,42 triệu tỷ đồng, trong đó riêng vùng KTTĐ phía Nam đóng góp trên 581 ngàn tỷ đồng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đánh giá: “TP.Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương là những tỉnh, thành ở trong nhóm đầu của cả nước về thu ngân sách. Do đó, những tỉnh, thành trên nếu thu không đạt sẽ ảnh hưởng rất lớn đến thu ngân sách của quốc gia”. Cụ thể, năm trước TP.Hồ Chí Minh thu ngân sách 377 ngàn tỷ đồng, Bà Rịa - Vũng Tàu trên 66,4 ngàn tỷ đồng, Đồng Nai 50,7 ngàn tỷ đồng, Bình Dương gần 50,4 ngàn tỷ đồng.

Bên cạnh đó, thu nhập bình quân đầu người của các tỉnh, thành vùng KTTĐ phía Nam cũng cao hơn cả nước. Theo Bộ Kế hoạch - đầu tư, hiện thu nhập bình quân đầu người của vùng Đông Nam bộ là trên 5.200 USD/người, cao gấp hơn 2 lần so với bình quân của cả nước.

Trong cuộc họp trực tuyến triển khai nhiệm vụ năm 2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá, năm 2018 tăng trưởng kinh tế của Việt Nam cao hơn mục tiêu đề ra và cũng cao hơn mọi dự báo. Đây là mức tăng trưởng cao nhất trong vòng 10 năm qua. GDP tăng cao nhưng nền kinh tế vĩ mô vẫn ổn định, lạm phát thấp, nợ công giảm. Các vùng KTTĐ có những đóng góp rất lớn, đặc biệt là vùng Nam bộ.

Cao tốc TP.Hồ Chí Minh- Long Thành- Dầu Giây rút ngắn thời gian đi lại, vận chuyển hàng hóa cho người dân, doanh nghiệp trong vùng.

* “Vùng lõi” sản xuất công nghiệp cả nước

Cả nước quy hoạch 326 khu công nghiệp, đến nay có 250 khu công nghiệp đi vào hoạt động thì riêng vùng KTTĐ phía Nam có 129 khu công nghiệp đang hoạt động. Bên cạnh đó, vùng còn là nơi tập trung gần 100 cụm công nghiệp. Đây là trung tâm sản xuất công nghiệp của Việt Nam. Nếu Việt Nam thu hút vốn đầu tư FDI được 345 tỷ USD thì có hơn 173 tỷ USD “đổ” vào khu vực này và vùng tiếp tục là điểm đến của nhiều nhà đầu tư nước ngoài (FDI). Trong 4 tỉnh, thành đang dẫn đầu Việt Nam về thu hút đầu tư FDI thì có 3 tỉnh, thành nằm trong vùng là TP.Hồ Chí Minh, Đồng Nai và Bình Dương. 

Doanh nghiệp FDI và cả doanh nghiệp trong nước tập trung tại vùng KTTĐ phía Nam rất đông nên đây cũng là “đầu tàu” trong xuất khẩu, xuất siêu của Việt Nam. Theo Phó thủ tướng Vương Đình Huệ, Đồng Nai, Bình Dương, TP.Hồ Chí Minh là những địa phương có kim ngạch xuất khẩu lớn của cả nước, giá trị sản xuất công nghiệp luôn giữ được mức tăng trưởng ổn định qua nhiều năm. Trong thu hút đầu tư FDI những năm gần đây có sự chọn lọc nên có nhiều dự án công nghiệp hỗ trợ lớn - đúng lĩnh vực cả nước đang cần.

Việc ưu tiên thu hút công nghiệp hỗ trợ của những tỉnh, thành trong vùng đã giúp cho Việt Nam giảm được nhập khẩu nguyên phụ liệu cho sản xuất. Do đó, từ năm 2017 nước ta chuyển từ nhập siêu sang xuất siêu. Những mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn đều nằm trong các tỉnh, thành của vùng KTTĐ phía Nam như: giày dép, dệt may, xơ sợi dệt, sản phẩm gỗ, điện tử và linh kiện, máy móc thiệt bị... Một số chuyên gia kinh tế thế giới nhận xét, vùng KTTĐ phía Nam không chỉ dẫn đầu ở Việt Nam mà còn là điểm đến hấp dẫn nhiều nhà đầu tư nước ngoài trong khu vực Đông Nam Á.

Bà Mary Tarnowka, Tổng lãnh sự Hoa Kỳ tại TP.Hồ Chí Minh cho biết: “Gần 30% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam là vào thị trường Hoa Kỳ. Trong đó, Đồng Nai, Bình Dương, TP.Hồ Chí Minh là nơi có xuất khẩu lớn vào Hoa Kỳ nên nhiều doanh nghiệp Hoa Kỳ đang muốn đầu tư vào khu vực này. Dự án đang được quan tâm nhất là Cảng hàng không quốc tế Long Thành”.

* Ưu tiên đầu tư hạ tầng

Những năm qua, vùng KTTĐ phía Nam là nơi được Chính phủ ưu tiên nguồn vốn để đầu tư hạ tầng kỹ thuật nhằm tạo ra những bước đột phá trong phát triển kinh tế. Bởi khu vực này phát triển sẽ kéo theo các vùng lân cận. Hàng loạt các dự án giao thông lớn được quy hoạch, triển khai như: các đường cao tốc TP.Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây, Bến Lức - Long Thành, Biên Hòa - Vũng Tàu, Cảng hàng không quốc tế Long Thành, đường vành đai 3... Những dự án lớn trên khi hoàn thành, kết nối với các tỉnh, thành sẽ tạo ra những bước tăng trưởng nhanh về kinh tế - xã hội cho vùng, rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa, giảm bớt chi phí cho doanh nghiệp.

Biểu đồ thể hiện mức tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của các địa phương thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam so với mức tăng trung bình cả nước năm 2018 và thu nhập bình quân đầu người năm 2018 (tính riêng vùng Đông Nam bộ), tổng thu ngân sách, số lượng các khu công nghiệp đang hoạt động của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam so với cả nước - Nguồn: Bộ Kế hoạch - đầu tư và cổng thông tin điện tử các tỉnh, thành thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. (Thông tin: Hương Giang - Đồ họa: Hải Quân)

Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Quốc Thái nhận định: “Những dự án giao thông quốc gia nếu được triển khai nhanh, sớm đi vào khai thác sẽ giúp cho giao thông trong vùng thuận lợi hơn, tạo điều kiện để kinh tế Đồng Nai cũng như toàn vùng phát triển tốt hơn”.

Lo lắng khá lớn là mặc dù đã được chú trọng đầu tư, song việc triển khai các dự án hạ tầng giao thông tại vùng KTTĐ phía Nam khá chậm so với nhu cầu thực tế. Vì vậy các tỉnh, thành rất mong Chính phủ sớm khơi thông “điểm nghẽn” này. Trong đó, mong đợi lớn nhất của người dân, doanh nghiệp phía Nam là Cảng hàng không quốc tế Long Thành sớm khởi công xây dựng; tiến độ thực hiện các đường cao tốc dầu Giây - Phan Thiết, Dầu Giây - Liên Khương, Biên Hòa - Vũng Tàu, cầu Cát Lái... rút ngắn lại.

Ngoài ra, các tỉnh, thành vùng KTTĐ phía Nam cũng đang gặp phải khó khăn do thiếu vốn triển khai các công trình giao thông trọng điểm của địa phương. Nhiều tỉnh, thành kiến nghị Chính phủ sớm tháo gỡ vướng mắc trong việc thực hiện các dự án theo hình thức BT (hợp đồng xây dựng - chuyển giao).

Hương Giang