Ngày 23-11-2022, kỷ niệm 100 năm Ngày sinh cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Thêm 3 cuốn sách mới được ấn hành và trao tặng (Chất ngọc Võ Văn Kiệt; Nhân dân Vĩnh Long với Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt; Đồng chí Võ Văn Kiệt - Dấu ấn sâu đậm trong lòng Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân Sài Gòn - Gia Định, TP.HCM).
Ngày 23-11-2022, kỷ niệm 100 năm Ngày sinh cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Thêm 3 cuốn sách mới được ấn hành và trao tặng (Chất ngọc Võ Văn Kiệt; Nhân dân Vĩnh Long với Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt; Đồng chí Võ Văn Kiệt - Dấu ấn sâu đậm trong lòng Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân Sài Gòn - Gia Định, TP.HCM). Trong cả nước và quê hương Vĩnh Long của ông đã diễn ra nhiều hoạt động thiết thực. Mỗi nơi đều có hình thức thể hiện của mình. Đảng bộ và nhân dân Đồng Nai cũng vậy, thương nhớ chú Sáu Dân trong lòng với tình cảm kính yêu chân thành, không nguôi.
 |
| Dự lễ khánh thành Trung ương Cục miền Nam, 1961-1962 (ngày 10-10-2004) |
Ở Đồng Nai, dấu ấn chú Sáu Dân - Võ Văn Kiệt được khắc ghi gắn với giá trị văn hóa lịch sử ở địa phương. Năm 1961, Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa III) quyết định thành lập Trung ương Cục miền Nam (do đồng chí Nguyễn Văn Linh làm Bí thư) với nhân sự gồm 8 đồng chí, trong đó đồng chí Võ Văn Kiệt (Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng) làm Ủy viên; căn cứ đầu tiên ở đồi Bằng Lăng nay thuộc xã Phú Lý, H.Vĩnh Cửu. Hình ảnh chú Sáu Dân dự hội nghị Trung ương Cục miền Nam ngày 10-10-1961 là tài liệu lịch sử được lưu giữ tại di tích Trung ương Cục miền Nam - Chiến khu Đ.
Thời gian Võ Văn Kiệt đảm đương nhiệm vụ ở Trung ương (1982-1997), tỉnh Đồng Nai được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát vừa có chiều sâu thực tế, vừa mang tầm nhìn lâu dài. Các công trình trọng điểm ở Đồng Nai như các khu công nghiệp, thủy điện Trị An, Văn miếu Trấn Biên… đều có sự kết tinh tình cảm và trí tuệ của ông. Ông đã nhiều lần về thăm tỉnh Đồng Nai. Lãnh đạo và công nhân cao su, những bà mẹ Việt Nam anh hùng và gia đình chính sách được thăm viếng đều ghi nhớ hình ảnh của một lãnh đạo bình dị, ân tình. Bút tích của chú Sáu trong sổ lưu niệm tại văn miếu ghi ngày 28-1-2003: “Cảm ơn Đảng bộ và Nhân dân Đồng Nai đã ghi lại truyền thống của cha ông mở cõi. Con cháu mãi mãi phát huy truyền thống dựng nước và giữ nước như Bác Hồ dạy bảo chúng ta”.
Ấn tượng sâu sắc nhất là hình ảnh của chú Sáu Dân trong việc chỉ dẫn, tư vấn, tham dự việc bảo tồn, phát huy giá trị sinh thái, văn hóa, lịch sử vùng Chiến khu Đ. Chiến khu Đ là niềm tự hào của miền Đông gian lao, anh dũng; là địa danh vẻ vang của đất nước.
Trước hết là việc tạo hồ Trị An và xây dựng thủy điện Trị An. Chú Sáu như một dũng tướng thường xuyên xuất hiện ở mọi trọng điểm để lãnh đạo, chỉ huy, động viên, chia sẻ, chan hòa, vui khổ cùng người lao động, nhất là với thanh niên xung phong.
Khi lãnh đạo tỉnh Đồng Nai báo cáo quyết tâm giữ rừng, khôi phục nguyên vẹn hệ sinh thái rừng - hồ liền mạch hơn 100 ngàn ha từ Hiếu Liêm, Mã Đà đến thượng nguồn Cát Tiên, chú Sáu lắng nghe chăm chú, hỏi vui: “Có thiệt không vậy? Rừng trên giấy hay rừng trên đất?”.
Tưởng nói vậy rồi thôi. Năm 2001, chú Sáu Dân về thăm, làm việc tại Đồng Nai, nhắc lại quan điểm bảo vệ, phát triển rừng; yêu cầu tìm lại địa điểm, trùng tu di tích Trung ương Cục miền Nam. Sau một thời gian chuẩn bị, tháng 3-2003, chú Sáu Dân thân hành về lại Chiến khu Đ, thẩm định vị trí căn cứ Trung ương Cục miền Nam năm xưa. Lần này, nhân chứng lịch sử hội ngộ. Đồi Bằng Lăng được xác nhận. Niềm vui khôn tả! Dáng ông già 81 tuổi phăm phăm lội rừng, lên đồi, cánh trẻ mỏi gối chào thua. Hôm ấy, chú Sáu rất vui. Chỉ dẫn, dặn dò nhiều điều. Bên hồ Trị An lộng gió, chú Sáu vui cùng mọi người, cốt cách bình dân, dạy cách ăn cá lóc nướng trui rặc Nam bộ.
Theo tâm huyết của chú Sáu, công trình trùng tu di tích Trung ương Cục miền Nam giai đoạn 1961-1962 được thực hiện khẩn trương. Ngày khánh thành đúng dịp kỷ niệm 43 năm cuộc họp đầu tiên (10-10-1961 - 10-10-2004), chú Sáu tham dự cùng nhiều nhân chứng lịch sử và cán bộ cao cấp của Đảng, Chính phủ. Lời phát biểu rưng rưng nỗi niềm tri ân đồng bào, đồng chí; nồng nhiệt truyền lửa cho thế hệ sau. Khi trồng cây lưu niệm, chú Sáu hóm hỉnh ước hẹn: Khi cây được nửa số tuổi đời, sẽ về kiểm tra.
 |
| Đào củ chụp ở Chiến khu Đ (18-10-2001) |
Tiếp nối công trình di tích Trung ương Cục miền Nam, dự án Xây dựng Trung tâm văn hóa lịch sử Chiến khu Đ tại Bà Hào được chuẩn bị. Cần ý kiến của chú Sáu. Chú đồng ý sẽ cho ý kiến. Chờ đến sốt ruột, tưởng là chú Sáu bận việc khác. Không ngờ, đó là việc hệ trọng của chú. Chú Sáu nghe đủ, xem xét kỹ, thận trọng kiểm tra tư liệu, tham khảo nhiều nơi, tích góp kinh nghiệm rồi mới hẹn trả lời. Một nhóm phóng viên truyền hình được chú hẹn đến nhà. Hơn 2 tiếng đồng hồ ghi hình. Từng lời, từng ý như đã được nghiền ngẫm. Tư liệu ấy đem lại hạnh phúc cho người lập dự án: Rành mạch, rõ ràng, bao quát và cụ thể, trước mắt và lâu dài, hiệu quả và khả thi. Nhưng chưa đã xong. Chú Sáu còn phải kiểm tra lại.
Dưới bóng cây xanh sóng sánh mái đầu bạc, ý tưởng, tầm nhìn và sáng kiến của chú Sáu một lần nữa tỏa sáng, trở thành chủ đề, mục tiêu, giải pháp cho người thực hiện. Chú nói như kể chuyện, trang trọng trong vui vẻ. Chú phản biện, bác bỏ phương án xây dựng mang tính “nghĩa trang tượng đài”, không đồng tình với việc lạm dụng bê tông, cốt thép hoặc giải pháp kiến trúc Tây hóa, càng không thích phô trương hình thức, lãng phí, tốn kém hoặc giáo dục chính trị thô cứng.
Chú yêu cầu thể hiện chủ đề rõ nét “gian lao, anh dũng” kiểu của miền Đông. Và, chú sửa, đặt tên cho Trung tâm SINH THÁI - VĂN HÓA - LỊCH SỬ Chiến khu Đ để rõ chức năng bảo tồn, phát huy giá trị đặc thù của rừng Chiến khu Đ có hồn văn hóa lịch sử. Chú mong muốn công trình xây dựng bền vững, hiện đại, mang bản sắc độc đáo của địa phương, phục vụ số đông công chúng, quảng bá hình ảnh Chiến khu Đ, nối kết với hệ thống các công trình văn hóa lịch sử khác.
Ý tưởng của chú Sáu trở thành nền móng định hướng cho dự án. Khó thiết kế nhưng đầy hứng thú. Rồi cũng xong. Mô hình “tháp dầu” được chọn. Tiếc thay, ngày khởi công trung tâm do chú đặt tên (ngày 30-8-2008), chú Sáu đã đột ngột ra đi trước đó hơn 2 tháng. Sau lễ khởi công, đồng chí Sáu Mùi - chủ đầu tư cùng các đồng chí Huỳnh Văn Tới, Nguyễn Thành Trí và một số cán bộ thực hiện công trình đến viếng mộ, báo cáo với chú Sáu. Lòng thành cảm thấy rằng, chú Sáu hài lòng qua hương khói vấn vương.
Về thăm già làng Năm Nổi ở làng dân tộc Chơro xã Phú Lý, bác Năm Nổi đem ra chai rượu quý để dành, run run chỉ lá thư viết tay của chú Sáu Dân gửi “ông Năm củ chụp” được lồng khung treo trang trọng trên tường, quặn lòng nhớ đến hình ảnh chú Sáu Dân lội rừng, thăm lại đồi củ chụp, tự tay đào thử, ăn củ chụp ngon lành, kể chuyện tri ân đồng bào nuôi cán bộ bằng củ chụp ngày xưa. Thấy vậy, biết vậy, càng hiểu dấu ấn của chú Sáu Dân - Võ Văn Kiệt sâu đậm trong lòng người Đồng Nai như thế nào?
Huỳnh Văn Tới
