Quy định của Bộ Chính trị về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ

Ngày 3-11-2021, thay mặt Bộ Chính trị, đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư đã ký ban hành Quy định số 41-QĐ/TW về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ.

Ngày 3-11-2021, thay mặt Bộ Chính trị, đồng chí Võ Văn Thưởng, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư đã ký ban hành Quy định số 41-QĐ/TW về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ.

Cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp tỉnh và huyện tham dự bồi dưỡng cập nhật kiến thức (tháng 3- 2021). Ảnh: P.Hằng

Việc ban hành quy định này cũng như các quy định, kết luận mới đây về công tác xây dựng Đảng nói chung và công tác cán bộ nói riêng đang nhận được sự quan tâm theo dõi, đồng thuận của đông đảo cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân trên địa bàn tỉnh. Qua đó, tin tưởng vào sự chuyển biến mạnh mẽ trong công tác cán bộ, xây dựng được đội ngũ cán bộ dám làm, dám chịu trách nhiệm.

* Nguyên tắc cơ bản

Quy định số 41-QĐ/TW nêu rõ nguyên tắc: Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ; bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ và các nguyên tắc, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Cấp ủy, tổ chức Đảng, tập thể lãnh đạo, cơ quan, đơn vị, nhất là người đứng đầu nêu cao trách nhiệm trong việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ.

Kiên quyết, kịp thời xem xét cho miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ khi có đủ căn cứ. Không thực hiện việc cho từ chức đối với cán bộ thuộc trường hợp phải miễn nhiệm. Cấp có thẩm quyền bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử theo quy định thì có thẩm quyền xem xét cho cán bộ miễn nhiệm, từ chức.

Đối với cán bộ thuộc thẩm quyền quyết định của cấp trên thì cấp ủy, tổ chức Đảng, tập thể lãnh đạo báo cáo cơ quan, đơn vị sử dụng cán bộ đề xuất việc cho miễn nhiệm, từ chức.

Cấp ủy, tổ chức Đảng, tập thể lãnh đạo, cơ quan, đơn vị cấp trên có quyền yêu cầu cấp dưới xem xét, thực hiện việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ khi có đủ căn cứ theo quy định này.

* 6 căn cứ xét miễn nhiệm

Việc xem xét miễn nhiệm cán bộ được căn cứ vào một trong các trường hợp sau:

Bị kỷ luật cảnh cáo hoặc khiển trách nhưng uy tín giảm sút không thể đảm nhiệm chức vụ được giao.

Bị kỷ luật khiển trách hai lần trở lên trong cùng một nhiệm kỳ hoặc trong thời hạn bổ nhiệm.

Có trên 2/3 số phiếu tín nhiệm thấp tại kỳ lấy phiếu theo quy định.

Có 2 năm liên tiếp được xếp loại chất lượng ở mức không hoàn thành nhiệm vụ.

Bị cơ quan có thẩm quyền kết luận suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; vi phạm những điều đảng viên không được làm; vi phạm trách nhiệm nêu gương, ảnh hưởng xấu đến uy tín của bản thân và cơ quan, đơn vị nơi đang công tác.

Bị cơ quan có thẩm quyền kết luận vi phạm tiêu chuẩn chính trị theo quy định về bảo vệ chính trị nội bộ của Đảng đến mức phải miễn nhiệm.

* 4 căn cứ xem xét từ chức

Đối với xem xét cán bộ xin từ chức được căn cứ vào một trong các trường hợp sau: do hạn chế về năng lực hoặc không còn đủ uy tín để hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao; để cơ quan, đơn vị mình quản lý, phụ trách xảy ra sai phạm nghiêm trọng; có trên 50% số phiếu tín nhiệm thấp tại kỳ lấy phiếu theo quy định; vì lý do chính đáng khác của cá nhân.

Người đứng đầu khi cấp có thẩm quyền kết luận để cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách xảy ra tham nhũng, tiêu cực thì bị xem xét việc miễn nhiệm, từ chức căn cứ vào một trong các trường hợp sau: miễn nhiệm đối với người đứng đầu khi để cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách hoặc cấp dưới trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực rất nghiêm trọng; người đứng đầu lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao để dung túng, bao che, tiếp tay cho tham nhũng, tiêu cực thì tùy tính chất, mức độ sai phạm để xem xét cho từ chức; cho từ chức đối với người đứng đầu khi để cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách hoặc cấp dưới trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng.

Khi có đủ căn cứ miễn nhiệm, từ chức thì chậm nhất trong thời gian 10 ngày làm việc, cấp ủy, tổ chức Đảng, tập thể lãnh đạo, người đứng đầu cơ quan, đơn vị sử dụng cán bộ hoặc cơ quan tham mưu về công tác cán bộ có trách nhiệm trao đổi với cán bộ và đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định việc miễn nhiệm, cho từ chức trong thời gian 10 ngày làm việc; trường hợp cần thiết vì lý do khách quan thì có thể kéo dài không quá 15 ngày làm việc.

Căn cứ quyết định của cấp có thẩm quyền, các cơ quan có liên quan thực hiện quy trình, thủ tục theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, điều lệ, quy chế hoạt động của từng tổ chức.

* Thể hiện văn hóa trong Đảng

Phó bí thư Chi bộ KP.2 thuộc Đảng bộ P.Quyết Thắng (TP.Biên Hòa) Tống Thị Kim Hoa cho rằng, Quy định số 41 của Bộ Chính trị đã thể hiện rõ sự kiên quyết của Đảng trong lựa chọn cán bộ có đủ đức, đủ tài để gánh vác trách nhiệm trước Đảng, trước dân. Mỗi cán bộ khi được bổ nhiệm có thời hạn 5 năm; hết thời hạn, cơ quan, đơn vị có thẩm quyền xem xét bổ nhiệm lại hoặc không bổ nhiệm lại. Trong thời gian được bổ nhiệm, cán bộ lãnh đạo, quản lý không còn đủ uy tín để tiếp tục giữ vị trí công tác của mình thì chủ động xin từ chức mà không cần hết nhiệm kỳ hoặc trước khi hết thời hạn bổ nhiệm. Đó là một cách xử lý nhân văn của Đảng và thể hiện tinh thần trách nhiệm, bản lĩnh của người cán bộ.

Việc ban hành Quy định số 41 từng bước mở đường hình thành văn hóa từ chức đối với cán bộ mắc khuyết điểm. Văn hóa từ chức rất quan trọng, cán bộ nào thấy mình không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thì chủ động từ chức, không chờ cấp trên phải ra quyết định xử lý, có như thế mới “dẹp” được kiểu làm việc “được chăng hay chớ”, thiếu trách nhiệm, không cố gắng, kết quả ra sao cũng được.

Theo Phó bí thư Chi bộ KP.2 thuộc Đảng bộ P.Quyết Thắng Tống Thị Kim Hoa, thực hiện Quy định số 41-QĐ/TW, mỗi cán bộ lãnh đạo, quản lý soi rọi bản thân về trách nhiệm cá nhân có xứng đáng với vị trí được bổ nhiệm? Song, quy định đã nêu rõ nguyên tắc: “Không thực hiện việc cho từ chức đối với cán bộ thuộc trường hợp phải miễn nhiệm”, nguyên tắc này nhằm tránh tình trạng cán bộ mắc sai phạm đến mức phải kỷ luật, miễn nhiệm lại lợi dụng quy định để xin từ chức, giảm khuyết điểm của mình. Quy định số 41-QĐ/TW quy định không thực hiện việc cho từ chức đối với cán bộ thuộc trường hợp phải miễn nhiệm đã tránh được việc “vẽ đường cho hươu chạy”, qua đó ngày càng củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng.

Ông Trần Thanh Hùng, nguyên Trưởng ban Tôn giáo tỉnh, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Campuchia tỉnh Đồng Nai cho biết, quy định về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ là một tiến bộ về văn hóa Đảng. Nói văn hóa Đảng, bởi vì khi vào Đảng là tự nguyện chiến đấu, hy sinh vì lý tưởng của Đảng, nhất là đối với cán bộ, những người được tin tưởng giao nhiệm vụ lãnh đạo. Nay nếu tự nguyện từ chức để cho Đảng được tốt hơn, vững mạnh hơn, chính là một phương thức ứng xử có văn hóa giữa cá nhân đối với tổ chức.

Việc miễn nhiệm tuy không phải là cá nhân tự nguyện rời chức vụ, nhưng lại chính là tổ chức Đảng đã xử lý có văn hóa, thay vì phải cách chức một cán bộ của mình khi không còn đủ tư cách, uy tín. “Tôi mong rằng, việc miễn nhiệm, từ chức sẽ dần trở thành bình thường trong Đảng ta” - ông Trần Thanh Hùng chia sẻ.

Phương Hằng