Chiều 11-9 lúc 14 giờ 45 tại Bệnh viện đa khoa Đồng Nai, đại thụ của núi rừng Bù Cháp đã ra đi ở tuổi 92.
1. Ở thượng nguồn sông Đồng Nai cách đây hàng trăm năm có làng Bù Cháp của dân tộc S’tiêng - một trong 4 dân tộc bản địa của Đồng Nai. Trong kháng chiến chống Pháp, làng S’tiêng Bù Cháp (xã Tà Lài, huyện Tân Phú) chỉ với khoảng 100 hộ dân không chỉ kiên cường nuôi giấu, bảo vệ cán bộ cách mạng mà nhiều con em trong làng còn trực tiếp cầm súng tham gia cách mạng. Trong đó, có chàng trai với tên gọi mộc mạc là K’Lư, thường gọi là Tư K’Lư.
 |
| Phó bí thư Huyện ủy Tân Phú Võ Tuấn Dũng trao huy hiệu 70 năm tuổi Đảng cho đồng chí K’Lư ngày 7-9-2017. |
Gia đình già làng K’Lư có truyền thống yêu nước chống ngoại xâm. Cha của K’Lư là ông K’Mơn tham gia cách mạng từ rất sớm, là giao liên cho bộ đội trong thời kỳ chống Pháp. Năm 1945 khi cả Nam bộ, trong đó có tỉnh Biên Hòa bước vào cuộc kháng chiến chống Pháp, chàng thanh niên K’Lư lúc đó vừa đúng 20 vết khắc cột (người S’tiêng thời đó tính tuổi con trai bằng cách mỗi năm khắc một vết lên cây cột cái trong nhà) đã tham gia đội du kích của làng Bù Cháp.
Với tính cách kiên cường trong chiến đấu, nhiệt tình trong công tác, ngày 19-8-1948, đúng vào dịp kỷ niệm lễ Độc lập, anh du kích K’Lư được kết nạp Đảng. Trong tâm trí của già làng K’Lư, việc được tham gia trận đánh giao thông trên quốc lộ 20 ở La Ngà của Chi đội 10 năm 1948 mãi là niềm tự hào và là ký ức không thể nào quên.
Từ năm 1954 đến 1955, ông K’Lư là Chủ tịch xã Bù Cháp, đến năm 1955 thì được tín nhiệm giao giữ nhiệm vụ Bí thư xã Bù Cháp. Năm 1972, già làng K’Lư là Huyện ủy viên, Phó chủ tịch huyện Độc Lập, tỉnh Tân Phú (sau này là huyện Tân Phú). Sau ngày đất nước thống nhất, già làng K’Lư là Huyện ủy viên, phụ trách Huyện đội Tân Phú cho đến ngày nghỉ hưu theo chế độ.
2. Năm 2008 trong dịp già làng Tư K’Lư nhận Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng, con cháu của già tập hợp về dù chưa đầy đủ mà đã lên đến số trăm. Không chỉ đối với con cháu, dòng họ mà với cả cộng đồng dân tộc S’tiêng Bù Cháp, già làng rất có uy tín và có tiếng nói quan trọng. Bởi, suốt cả đời mình già làng Tư K’Lư luôn sống nghĩa tình, tính cách thì thẳng thắn, cứng cỏi như đại thụ trong núi rừng Bù Cháp.
Trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ, đồng bào S’tiêng ở sóc Bom Bo (tỉnh Bình Phước ngày nay) không sao quên được nghĩa tình của đồng bào làng Bù Cháp mà dẫn đầu là già làng K’Lư. Những lúc sóc Bom Bo đói cơm, thiếu muối, người làng Bù Cháp vượt đường xa chia sẻ từng gùi lương thực ít ỏi, sẵn sàng phối hợp nhau đánh địch, chống càn.
Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai Trần Văn Mùi kể, lúc ông còn là Giám đốc Vườn quốc gia Cát Tiên, có lần đến gặp già làng K’Lư để vận động bà con S’tiêng không vào rừng săn bắn, ông có mang biếu già làng 1 con heo. Già làng K’Lư dùng sợi dây mây đo vòng bụng con heo, làm dấu xong đưa ông Mùi bảo cất giữ. Khoảng 1 năm sau trong dịp Vườn quốc gia Cát Tiên tổ chức lễ, già làng K’Lư cũng mang 1 con heo đến và bảo ông Mùi mang sợi dây mây trước đó ra. Già làng K’Lư dùng sợi dây mây đo bụng con heo mình mang đến, bụng heo to hơn dấu lần trước, chứng tỏ heo ông mang đến lớn hơn. Đây là cách người S’tiêng biểu hiện tình cảm. Rất độc đáo.
Có lần, già làng K’Lư bỗng dưng đem cất sạch hết Huân chương Kháng chiến, bằng khen các cấp ít ra cũng đến 12 cái, chỉ còn bức vách trơ trọi. Hỏi ra mới biết già Tư K’Lư đang ôm nhiều “cục giận” trong bụng đối với một số chính sách của địa phương. Biết chuyện, Chủ tịch UBND tỉnh lúc đó là ông Võ Văn Một đến thăm, tặng cho già làng chiếc đồng hồ có hình Bác Hồ. Già vui lắm, đem đồng hồ treo trang trọng ở chính giữa nhà. Ông Võ Văn Một nói: “Nếu ông Tư quý Bác Hồ, thì nhớ đem huân chương, bằng khen ra treo kế bên cho Bác vui nha”. Già Tư K’Lư gật đầu liền: “Ờ, phải rồi, treo kế bên cho Bác Hồ vui chớ”. Thế là bao nhiêu huân chương, bằng khen của ông lập tức được trở về vị trí cũ. Tính cách của già làng K’Lư là vậy, cứng cỏi, thậm chí dữ dội nhưng thẳng thắn, yêu ghét rất rõ ràng.
3. Hàng năm vào các dịp lễ, tết, lãnh đạo tỉnh đều đến thăm viếng già Tư K’Lư. Già rất vui trước cử chỉ nghĩa tình ấy, năm nào già cũng tự tay ủ rượu cần dành cho dịp này. Tết Nguyên đán 2017 vừa rồi, lãnh đạo tỉnh, huyện, đoàn thể đến thăm, già làng sảng khoái cười nói: “Tao được uống rượu một lúc với 3 “thằng” chủ tịch, là chủ tịch Một (nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Một), chủ tịch Thái (Chủ tịch UBND tỉnh Đinh Quốc Thái), chủ tịch Tới (Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Huỳnh Văn Tới)”. Mọi người bật cười, ra “nghị quyết” với già làng: trước mắt, già làng phải giữ sức khỏe để nhận Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng, còn xa hơn là phải “phấn đấu” sống đến ít nhất 100 tuổi. Già Tư K’Lư buông câu thẳng thắn: “Yếu lắm rồi, nhưng Đảng nói thì phải chấp hành thôi”.
Mục tiêu nhận Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng, già làng K’Lư đã thực hiện. Ngày 7-9-2017, đồng chí Võ Tuấn Dũng, Phó bí thư Huyện ủy Tân Phú đã trân trọng trao huy hiệu 70 năm tuổi Đảng cho đảng viên lão thành K’Lư. Nhưng còn lời hứa sống tới 100 tuổi thì… Chiều 11-9 lúc 14 giờ 45 tại Bệnh viện đa khoa Đồng Nai, đại thụ của núi rừng Bù Cháp đã ra đi ở tuổi 92.
Già làng K’Lư mất đi theo luật trời, nhưng những mầm xanh mà gốc đại thụ ấy tỏa bóng chở che giờ đang trưởng thành. Đại thụ ra đi, nhưng đại ngàn làng Bù Cháp sẽ không bao giờ đứt mạch...
Huỳnh Văn Tới
Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh
